منهج ابن فارس في تاصيل ما زاد علي ثلاثه احرف"دراسه نقديه في معجم مقاييس اللغه"

شايد هيچ پژوهشي درباره ي اشتقاق يا نحت صرفي در عربي درخصوص اصالت واژه هاي رباعي و خماسي، نباشد مگر اينكه به كار ابن فارس اشاره اي دارد. اين زبان شناس مشهور، ديدگاه خود را در مورد اين مساله اينگونه بيان كرده است: «اين روش ما است كه اغلب واژه هاي بيشتر از سه حرف، منحوت مي باشد.» اما بقيه ي واژه ها – كه آنگونه كه از كلام وي فهميده مي شود بخش كمي را تشكيل مي دهند- يا ثلاثي مزيد با يك حرف اضافه يا بيشتر مي باشد. يا كلماتي كه از ابتدا به صورت رباعي يا خماسي بر زبان عرب ها جاري شده است. اين پژوهش بر آن است كه تا روش ابن فارس را به عنوان يك نظريه معرفي كند كه به منظور اثبات يا رد آن، واژه هاي بيشتر از سه حرف كه در فرهنگ لغت وي (مقاييس اللغه) آورده شده است, مورد بررسي قرار مي گيرد. نقاط ضعف احكام وي بيان مي گردد, در عين حال، پيشگامي وي در اين ايده مورد تاكيد قرار مي گيرد كه مي توانست در صورت توجه گذشتگان به آن، دريچه اي در زمينه ي پژوهش هاي اشتقاقي و اصالت زباني بگشايد.

Almost all researchers dealing with derivation of words in Arabic refer to ibn Fares’s work in etymologizing multi-letter words. Considering this issue, ibnu Fares stated the following: "We think that most multi-lettered words are contaminated". However, the rest of those words, which are a minority according to him, are considered either affixated words derived from trilaterals by adding one or more letters, three- or four-lettered words originally spoken the way they are since their origin. This research considers ibn fares’s approach as a theory and attempts to confirm or refute it through investigating the multi-lettered words in his dictionary "Maqayis AL Lugati". The research also tries to show the imperfection of ibn fares’s judgment, but at the same time it gives him the credit for his ideas, had they not been ignored by the former linguists, they would have opened new horizons in the field of derivation and etymology in Arabic.