بررسي باليني و آسيب شناختي كيست ها و تومورهاي ادنتوژنيك در يك جمعيت ايراني

بيان مساله: كيست ها و تومورهاي ادنتوژنيك آسيب هايي هستند، كه تنها در فك بالا و پايين و بافت هاي نرم محيطي دهان يافت مي شوند. اين آسيب ها يكي از عوامل اصلي تخريب استخوان فك هستند، اما متاسفانه در ايران اطلاعاتي ناچيز از فراواني نسبي اين آسيب ها وجود دارد. هدف: هدف از پژوهش كنوني، بررسي باليني و آسيب شناختي كيست ها و تومورهاي ادنتوژنيك در استان كرمان در رابطه با سن، جنس و جاي بروز در يك بررسي 12 ساله و مقايسه ي آن با بررسي هاي انجام شده در ديگر نواحي دنيا بود. مواد و روش: اين بررسي توصيفي- مقطعي بر روي 1320 نمونه فك و دهان در فاصله ي سال هاي 1375 تا 1386 انجام گرفت. اطلاعات مربوط به سن و جنس بيمار و جاي آسيب از گزارش هاي آسيب شناسي استخراج شد و داده ها با استفاده از نمايه هاي مركزي و پراكندگي و آزمون مجذور كاي و با كمك نرم‌افزار آماري SPSS واكاوي گرديدند. يافته ها: از 1320 نمونه ي مورد بررسي، 221 نمونه مربوط به كيست هاي ادنتوژنيك و 24 نمونه مربوط به تومورهاي ادنتوژنيك بود. كيست ها و تومورهاي ادنتوژنيك در دو دهه ي آغازين زندگي شايع‌تر بوده و در منديبل بيشتر ديده مي‌شدند. همچنين، فراواني كيست‌ها در مردان بيشتر از زنان بود. كيست راديكولر شايع ترين كيست ادنتوژنيك بود (9/33 درصد) و پس از آن كيست دنتي‌ژور (1/27درصد) در مرتبه ي دوم و كراتوسيست (4/15 درصد) در مرتبه ي سوم قرار داشتند. آملوبلاستوما نيز فراوان‌ترين تومور ادنتوژنيك بود (4/41 درصد). نتيجه گيري: در پژوهش كنوني اطلاعات مردم شناختي در مورد كيست ها و تومورهاي ادنتوژنيك در استان كرمان به دست آمده است و نشان داده شده كه كيست هاي ادنتوژنيك در جنس، سن و جاهاي ويژه اي بيشتر ديده مي‌شوند. براي تعيين فراواني نسبي واقعي تومورهاي ادنتوژنيك بايد بررسي هاي بيشتري به ويژه در ايران توسط آسيب شناس هاي با تجربه در زمينه ي تومورهاي ادنتوژنيك انجام شود. واژگان كليدي: كيست هاي ادنتوژنيك، تومورهاي ادنتوژنيك، شيوع، آسيب هاي دهان

Statement of Problem: Odontogenic cysts and tumors are lesions that are found exclusively in the mandible and maxilla. These lesions are one of the main causes of jaw destruction. But unfortunately only a few studies have been conducted in Iran on relative frequency of these lesions. Purpose: The aim of this study was to determine the relative prevalence of odontogenic cysts and tumors in Kerman province along with age, sex and site of presentation over a 12-year period and to compare it with previous reports from different parts of the world. Materials and Method: This research reviewed 1320 biopsies in a 10- year period. Data on factors such as age, sex and location of the lesions were extracted from pathology reports and analyzed by SPSS statistical software. Results: Of 1320 specimens, 221 were diagnosed as odontogenic cysts and 24 biopsies were diagnosed as odontogenic tumors. Odontogenic cysts and tumors occurred most frequently in the first to second decades of life and most commonly in the mandible. Cysts were more common in men than women. Radicular cysts were the most common ones (33.9%), followed by dentigerous cysts (21.7%) and odontogenic keratocyst (15.4%). The most prevalent odontogenic tumor was ameloblastoma (41.4%). Conclusion: Our study provides demographic data on odontogenic cysts and tumors in Kerman province. Odontogenic cysts have a predilection for certain ages, sexes and sites. To determine the real relative frequency of odontogenic tumors, further studies should be conducted, especially in Iran, by experienced pathologists in the field of odontogenic tumors.