رحله استلاب الذات قرا ه في رساله ابن فضلان بتحقيق حيدر محمد غيبه

اين مقاله به بررسي نامه‌ي ابن فضلان به تحقيق حيدر محمد غيبه مي پردازد. وي اين رساله را متني نموداري مي داند كه نوعي خودباختگي فرهنگي را بيان مي كند كه تمدن عربي اسلامي در معرض آن قرارگرفته وابن فضلان نماينده آن است. مهمترين نتايج مقاله براين محور استوار است كه تحقيق حيدر محمد غيبه تحول دروني ابن فضلان را از حالت كاسموگوني ديني سياسي دولت عباسي در متن عربي به حالت سرخوردگي برملا ساخت بدين ترتيب كه هويت اسلامي به سوي ازخودباختگي مي‌رود يعني ازاصول وريشه هاي هويت خويش تهي گشته و در خور بازگشت به يك ذات شوم مي شود و درطي دسترسي به قهرماني غربي و ورود به حلقه‌هاي اجتماعي جوامع غربي رنگ وبوي غربي به خود مي گيرد. او در اين تحقيق پرده از يك طرح فكري برداشت كه كريكتون روايت خود را براساس آن بنا نموده است. خلاصه‌ي آن ايجاد شك وترديد دراصول تمدن شرق واثبات برتري تمدن وايكينگ ها درخلال تنفر ابن فضلان نسبت به سفرشمال است به نحوي كه تصور خيالي برخورد جبري بين دو تمدن متناقض عربي اسلامي وتمدن وايكينگي را شكل مي دهد و تمدن وايكينگ را برآن چيره مي سازد. اوازخلال اين نظريه يك دوگانگي جديد سلبي بين تمدن وثنيت وايكينگي و تمدن عربي اسلامي خلق مي كند.

This research is analyzes the study done by Gheibah on Ibn-Fadlan’s treatise. Gheibah regards the treatise as a text which emphasizes the incapacity and failure of Arab Islamic civilization. The most important point of the article is that Gheibah’ text reveals the change of Ibn-Fadlan from the glorious political and religious strength Abbasids to a state of defeat and alienation. According to Ibn-Fadlan treatise, the Islamic character undergoes changes to be empty of the original identity, reforms into a western subject, and is overpowered by the success in the west, and become naturalized and baptized into the social texture of the western society. He also reveals the idea on which Crichton built his novel to create doubt about the merits of eastern civilization by forcing the traveler, Ibn-Fadlan, to be overwhelmed by the west and create an imaginary picture of the contact between the two civilizations: the Islamic Arab world and the pagan Viking world, while the victory belongs to the latter. In this way, the two civilizations are misrepresented in the treatise under study.