مراتب النفس عند ناصر خسرو

حكيم ابومعين ناصرخسرو قبادياني بلخي شاعر و متكلم و فيلسوف قرن پنجم در ديوان اشعار و آثار منثور خود، انسان را نقاوه ي آفرينش و هم سنگ عالم كبير مي داند. به نظر وي انسان از دو جز نفس و جسم ساخته شده است. نفس، جز زنده، دانا و ناميرنده است و جسم، جز زنده ي ميرنده اوست. نفس داراي مراتبي است كه از آن ميان نفس عاقله برترين و سالار و نگهبان ساير نفس ها به شمار مي آيد. ناصرخسرو در آثار خود از مراتب نفس با تعابير مصطلح عربي و نيز فارسي ياد مي كند. در اين مقاله كوشش شده تا نگاه ناصرخسرو درباره ي مراتب مختلف نفس در آثار منثور و ديوان اشعار وي بررسي شود.

Hakim Abu Moein Naser Khosrow Ghobadiyani Balkhi poet, and philosopher of fifth century in all his prose and verse writings sees man as the macrocosm. In his view man is made up of two components :body and soul. Soul is the living, wise ,and immortal, and body is its mortal part. Soul has some levels among which superego is superior and guardian to all. In his writings Naser khosrow refers to levels of soul both with Persian and Arabic terms. This paper is an attempt to analyze the levels of soul in his prose and verse.