Rature dʹʹun brouillon ou censure dʹʹun inconscient ?

بررسي پيشامتن‌ها اين امكان را فراهم مي‌آورد تا به عمق عملكرد عناصري كه در آفرينش صورت و معناي يك اثر نقش تعيين‌كننده دارند نزديك شويم. خط‌خوردگي‌هاي يك چرك‌نويس در زمره مهمترين ابزاري قرار دارد كه منتقد براي آگاهي از فرآيند خلق اثر كه در دو مرحله توليد پيشامتن‌ها و متن نهايي (با كاربرد ارتباطي) محقق مي‌شود بهره مي‌گيرد. از آنجايي كه خط‌خوردگي‌ها مرتبط با مكانيسم‌هاي دفاعي مولف هستند، تغييرات اعمال‌شده بر متن به نوعي گزارشي از جهش‌هاي رواني او را فراهم مي‌آورد. بدين‌ترتيب، نويسنده به عنوان خواننده متن خود به گفتگو با آن مي‌نشيند. در واقع، با خط‌زدن نويسنده ميان ذهن و روان خود از يك سو و توليد متن از سوي ديگر ارتباط برقرار مي‌كند. قلم‌خوردگي با آشكاركردن روند فكري خالق اثر از لابه‌لاي دغدغه‌ها و ترديدهايش نشان مي‌دهد كه چگونه آزادسازي مكانيسم‌هاي دفاعي داده‌هاي معنايي را به عقب رانده و در زواياي پيشامتن پنهان مي‌كند. تغييرات ناشي از خط‌خوردگي‌ها از عملكرد ضمير ناخودآگاه فرد خبر مي‌دهد و اينچنين است كه منتقد با محوريت دادن به مفهوم «سانسور» سعي دارد از تمايلات ناخودآگاه او آگاهي يابد. از اين منظر، مي‌توانيم بگوييم كه منتقد با ارزش بخشيدن به پيشامتن‌ها به حوزه روانكاوي وارد مي‌شود تا از نزديك عملكردهاي پيشانوشتاري يك متن را توضيح دهد. در اين گفتار، برآنيم تا با توجه به مساله «سير تكويني متن»، جهش‌هاي ناخودآگاه را كه در پيشامتن منعكس مي‌شود بررسي كرده و مفهوم متفاوتي از «زمان» در توليد اثر ارايه دهيم.

Lʹétude des avant-textes nous fournit lʹoccasion de mettre en scène la profondeur et la dynamique dont les éléments forment les grandes questions dʹanalyse à travers la question du sens et de la forme. La rature des brouillons, dans son essence, reste lʹun des motifs majeurs du "processus de la création", de lʹavant-texte et même du texte final qui révèle sa fonction "communicative". En effet, la rature, ayant la fonction de porter les différents mécanismes de défense de son créateur, à travers la complexité de sa genèse, la mutation mentale, pourrait, dʹune manière ou dʹune autre, fait apparaître le raisonnement de sa formation. Ainsi, lʹauteur en tant que lecteur réel, entre-t-il en dialogue avec son texte. En biffant, lʹauteur établit une relation entre son esprit et la formation textuelle. Dʹailleurs, la rature, en dénonçant un parcours intellectuel-mental, à travers les tâtonnements, refoule la potentialité du sens et dégage la fonction des mécanismes de défense. Sa déformation apparente met en marche les canevas présupposés (de lʹinconscient) et, en sʹappuyant sur le processus de la "suppression", témoigne de ses mouvements "en germe". Cela nous introduit dans un domaine psychanalytique qui dévoile de fortes évaluations des avant-textes et encourage le critique à éprouver les fonctionnements des écrits pré-rédactionnels de près. Du coup, en découvrant le côté textuel et surtout avant-textuel, cet article aurait pour but dʹillustrer les "mutations inconscientes" des avant-textes et le rôle du "temps" en fonction de la formation textuelle.