Evaluation of grain yield and repeatability of drought tolerance indices for screening chickpea (Cicer aritinum L.) genotypes under rainfed conditions

به منظور شناسايي ژنوتيپ‌هاي نخود متحمل به تنش خشكي آزمايشي تحت شرايط ديم غرب ايران، طي سال‌هاي زراعي 1386-1389 اجرا گرديد. به منظور بررسي پاسخ به تنش خشكي ژنوتيپ‌هاي مختلف از چند شاخص تحمل به تنش استفاده شد. نتايج تجزيه مركب اختلاف معني‌داري از نظر سال، شرايط تنش، ژنوتيپ و اثر متقابل آن‌ها نشان داد. بر اساس تجزيه همبستگي در هر سه سال زراعي بين شاخص‌هاي GMP, STI, YI و MP با يكديگر و با عملكرد دانه در هر دو شرايط تنش و فاقد تنش همبستگي مثبت و معني‌داري وجود داشت كه اين نتيجه نشان مي‌دهد اين شاخص‌ها مي‌توانند به عنوان جايگزين يكديگر براي گزينش ژنوتيپ‌هاي متحمل به تنش خشكي استفاده شوند. تجزيه باي پلات GGE بر اساس عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي شماره 6 و 15 را به عنوان ايده آل‌ترين ژنوتيپ‌ها براي شرايط ديم مشخص كرد. به طور كلي شناسايي ژنوتيپ‌هاي نخود متحمل به تنش خشكي با عملكرد و پايداري بالا تحت شرايط ديم مي‌تواند به برنامه‌هاي اصلاحي در آينده كمك نمايد.

In order to identify drought tolerant chickpea genotypes, an experiment was conducted in the west of Iran, during 2007-2009 cropping seasons. Several selection indices were used to illustrate genotypic differences in response to drought stress. The results of combined analysis of variance showed that year, genotype, stress conditions and their interaction effects were highly significant. Correlation analysis between indices revealed that the yield index (YI), stress tolerance index (STI), geometric mean productivity (GMP) and mean productivity (MP) were correlated to grain yield and together in three years, indicating that they can be used as an alternative to each other for selecting drought tolerant genotypes in both stress and non-stress conditions. Consequently, GGE biplot showed that most ideal genotypes for rainfed conditions were genotypes G6 and G15. In conclusion, the identification of these chickpea genotypes with high yield and stability performance under unpredictable environments and high tolerance to drought stress conditions can help breeding programs in future.