Etude des noms culturels de la traduction dʹʹA la recherche du temps perdu

شاهكار در جستجوي زمان از دست رفته، تحليلي ادبي و اجتماعي است كه در آن پروست فرهنگ زمان و مكان عصر خويش را به‌ نمايش مي‌گذارد. انتقال مفاهيم فرهنگي در رمان ترجمه شده مستلزم كاربرد روش‌هاي علمي مترجمان جهان است. در اين مقاله با ذكر مثال هايي به بررسي اين موضوع پرداخته ايم كه مهدي سحابي كلمات دربردارنده مفاهيم فرهنگي فرانسه را با اتخاذ چه روش‌هايي ترجمه كرده و تا چه اندازه در انتقال اين مفاهيم موفق بوده است. به منظور محدود نمودن موضوع، فقط برخي اسامي خاص شخصيت‌هاي واقعي و تخيلي، مكان‌ها، غذاها و مطبوعات مورد بررسي قرار گرفته است. روش‌هاي مترجم در اين مثال‌ها شامل آوانويسي به فارسي، توضيح در بخش يادداشت‌ها، معادل‌سازي و تغيير به حالت اسم عام است. روش آوانويسي همراه با توضيحات اضافي مترجم و يا توصيفات نويسنده در متن، به خوبي مفاهيم فرهنگي را بيان و اصالت اسم خاص را نيز حفظ مي‌كند. اما فقدان توضيحات در برخي مثال‌ها نمي‌تواند بار فرهنگي كلمه را منتقل سازد. معادل‌سازي با لغتي در زبان مقصد و يا جايگزيني با نامي عام نيز به طور كلي از پشتوانه فرهنگي واژه مي‌كاهد و خواننده را به مراجعه به‌ متن اصلي ترغيب مي‌كند.

A la recherche du temps perdu, chef-dʹœuvre de Marcel Proust et analyse littéraire et sociologique de la France au début du siècle précédent, est bâti par des mots spécifiques qui reflètent la culture française de son temps. La traduction de ces mots exige lʹapplication de certaines stratégies. Cette étude s’est concentrée sur la traduction de quelques noms propres des personnages fictifs et réels, les médias, les nourritures et les toponymes avec des connotations spéciales dans La recherche. Nous avons étudié la traduction de Sahabi pour mettre en relief ses stratégies choisies : la stratégie de la transcription phonétique préserve l’étrangeté et la couleur locale du texte original ; alors que l’explication, l’adaptation et la généralisation se concentrent sur la compréhension du public iranien. Nous avons enfin analysé les conséquences de ces stratégies choisies. Les exemples montrent que la transcription phonétique transmet bien le sens culturel des noms dans la mesure où elle est accomplie par des explications supplémentaires du traducteur dans les notes ou celles de lʹauteur dans le contexte proche des mots. Au contraire, la généralisation et l’adaptation du texte traduit neutralisent la couleur locale et l’implantation dans la culture française serait donc moins forte.