ملامح نظريه السياق في الدرس اللغوي الحديث

تحقيق وپژوهش درباره بافت، محدوده وسيعي از مطالعات زبان شناسي معاصر را به خود اختصاص داد و به تلاش هاي بسياري از علماي قديم و جديد علم لغت پيوند خورد. تا اين كه به دست دانشمند انگليسي فيرث، به نظريه اي پيشرفته تبديل شد. دانشمندان قديم ازديرباز بدون اهمال در شرايط حاكم برفضاي سخن و از خلال ارتباط مقام و مقال توجه زيادي به بافت و مقدار تاثير آن برمعنا داشتند. آنها بر اين باور بودند كه لفظِ جداي از بافت وسياق به تنهايي نمي تواند حق معنا را اداكند. اين منطق درنزد مهمترين اسطوره هاي سياق چون جاحظ و ابن جني و جرجاني بروز يافت. جرجاني نظريه نظم را كه بر پايه بررسي بافت و سياق استوار است ابداع نمود تا نشان دهد انديشه هاي علماي قديم صلاحيت آن را دارند كه نظريه اي تكامل يافته باشند. البته اين تلاش-هاي آنها با علومي از قبيل تفسير و علوم قرآن، حديث، بلاغت، نحو، لغت، صرف و... كه مشمول ميراث كهن عربي هستند پديدار گشت. اما فيرث نظريه سياق را تغييرداد تا يك نظريه پيشرفته ازآن بسازد كه علماي زبان شناس عرب و غرب از آن متاثر گردند. اين مقاله به ويژگي-هاي بافت در مطالعات زبان شناسي جديد علماي غرب پيش از فيرث و بعد از وي وعرب هاي متاثر از مطالعات زبانشناسي غرب مي پردازد.

The study of “context” has obtained a significant place in contemporary linguistic studies and many linguistic scholars, both in early and modern times, spent much effort on this domain until it became a fully-fledged theory by the English scholar Firth. In the past, scholars paid attention to the “Context” and its effect on the meaning studied the conditions surrounding the speech context .They considered the relation between the level of discourse and words. They found that pronunciation does not express the meaning if the context is disregarded. This principle was followed by a number of scholars: Aljahez, Ibn Jinni, Abdulkaher and Al-Jorjany, who established the Theory of Composition, which refers to the integration of “Context” and ideas to constitute an integral theory. Their effort realized in the content of the Arabic cultural heritage such as explication, Koranic studies, hadith, rhetoric, syntax and morphology. In modern linguistic studies, Firth developed the Theory of “Context” and make it a comprehensive linguistic theory that affected Arab as well as Western Linguists who followed him. This research deals with aspects of “Context” in the work of Western linguists before and after Firth, and Arab linguists who highly admired Western linguistic studies.