تعيين مقدار برخي از فلزات سنگين در آب رودخانه هاي كارون و دز

زمينه: احداث و راه اندازي كارخانجات و كارگاه هاي صنعتي كوچك و بزرگ در بسياري از نقاط استان خوزستان در محدوده رودخانه كارون بدون انجام مطالعات لازم در مورد تصفيه فاضلاب، آلودگي زيادي را به اين رودخانه وارد مي كند. برخي از كارخانجات بزرگ استان، فاضلاب هاي خود را در رودخانه كارون تخليه مي كنند و داراي تصفيه خانه فاضلاب نمي باشند. بنابراين آناليز و كنترل فلزات سنگين در رودخانه كارون و دز ضرورت دارد. روش: نمونه برداري در چهار فصل تابستان، پاييز و زمستان 85 و بهار 86 از 11 ايستگاه منتخب انجام گرفت. نمونه ها بر اساس اصول نمونه برداري تهيه و سپس به آزمايشگاه منتقل و مورد آناليز قرار گرفتند. هضم نمونه ها بر اساس متد استاندارد صورت پذيرفت و نمونه هاي Co ، Ni ، Cd ، Pb و V با دستگاه جذب اتمي كوره گرافيتي و Cr با جذب اتمي شعله اي تعيين مقدار شدند. نتايج: از نتايج مشخص شد كه ميزان واناديوم، كبالت و سرب در فصل بهار در كليه ايستگاه هاي شاخص بالاتر از ساير فصول سال بوده اند و ميزان كادميوم نيز در فصل تابستان در كليه ايستگاه هاي نمونه برداري بالاتر از ساير فصول سال بوده است. بيشترين ميزان سرب و كادميوم مربوط به ايستگاه سد گتوند و بيشترين ميزان واناديوم وكبالت نيز مربوط به ايستگاه كارون- بندقير مي-باشد. تغييرات ميزان نيكل از روند مشخصي در طول ايستگاه هاي شاخص تبعيت نمي كند و بيشترين ميزان نيكل مربوط به ايستگاه بند ميزان است. كروم نيز در فصول مختلف سال و ايستگاه هاي مختلف از مقادير نسبتاً مشابهي برخوردار بوده است. نتيجه گيري: با توجه به خشكسالي هاي چند سال گذشته و با توجه به اينكه ميزان بارش در فصول بهار و تابستان در سال هاي 85-86 طبق گزارش سازمان هواشناسي استان خوزستان در حد صفر گزارش شده است. بنابراين بيشترين ميزان آلودگي نيز مربوط به همين دو فصل مي باشد كه دليل آن پايين آمدن دبي رودخانه و افزايش و تجمع پساب هاي شهري و صنعتي در اين دو رودخانه مي باشد.

Background:Construction and performance of industrial companies in different parts of Khuzestan province around Karoon and Dez rivers without considering the wastes, enters a huge amounts of contaminant into these rivers. Some of these factories have no waste refinement system. However, the analysis and periodic control of heavy metal contents of the mentioned rivers seems necessary. Methods: Samples were collected according to sampling standards at four seasons namely, Summer, fall, and winter in year 85 and spring in 86, from 11 selected stations different. Then they were transferred to laboratory for digestion and analysis. Samples were digested according to standard methods. Cobalt, Ni, Cd, Pb, and V were determined by graphite furnace atomic absorption and Cr were read by flame atomic absorption. Results: It is illustrated from the results that V, Co, and Pb of all stations in spring are higher than other results. Cadmium in summer also had higher amounts on all studied stations compared to other seasons results. Higher value for Pb and Cd was reported for Sade Gotvand and those of V and Co were related to Karoon- Bandeghir station. Ni does not obey any distinguished variation and its higher amounts were in Bandemizan station. Chromium value was approximately the same in all stations at different seasons Conclusion:According to drought on past years and with reference to aerologist approximately no rain in the province during spring and summer 85-86 most pollution is in these two seasons. The cause is lower water flow and accommodation of rural and industrial water in these rivers.