بررسي ريشه شناختي چند اصطلاح مرتبط با پزشكي و بيماري در ايران باستان

اوستا، كه نترين متن مكتوب ي هجاي مانده از مجموعه زبانهاي ايراني باستان ب هشمار م يرود كه شامل مجموعه اي با هزاران واژه و اصطلاحات در زمينه آيين و فرهنگ ايرانيان باستان است. با توجه به آنچه از «اوستا » بر جاي مانده است و گزارش هاي مربوط به مندرجات بيست و يك نسك اوستاي دوره ساساني و نيز گواه يهاي موجود در كتاب هاي ديگر، مشخص مي گردد كه اين زبان كهن، از منظر علمي نيز در دنياي باستان درخور توجه بوده است. وجود لغاتي در زمين ههاي تخصصي علوم قديم از جمله: نجوم، پزشكي، حقوق، اقتصاد و نظاير اين ها نشان دهنده برخورداري زبان اوستايي از توانايي ها و ويژگ يهاي يك زبان علمي است. اين اثر كهن علاوه بر اينكه روايتگر بنيانهاي اعتقادي دوران باستان است، بازمانده فرهنگي كه نتر است كه با فرهنگ اقوام هند و اروپاي باستان ريش ههاي مشتركي دارد. هدف از اين پژوهش آشنايي با ريشه شناسي چند واژه و اصطلاح پزشكي است كه در متن هاي اوستا و زبان هاي ايراني باستان به كار رفته اند. در بررسي حاضر نخست چند واژه و اصطلاح پزشكي و نيز نام چند بيماري گوناگون از كتاب اوستا راكه پزشكان و دوستداران اين دانش بيشتر با آن ها در ارتباطند، برگزيده شده و نيز بند هايي از متن اوستا را كه اين واژه ها در آن به كار رفته با ذكر نام متن و شماره بند، وهم چنين ترجمه آن آورده شده است. ريشه واژ ههاي برگزيده را در زبان هاي اوستايي، سانسكريت، لاتين، هندواروپايي و غيره از نظر اشتقاقي بررسي گرديده و ترجمه آن ها در زبان هاي نامبرده، ارايه داده شده است. با توجه به اينكه تا كنون پژوهشي در اين زمينه انجام نگرفته است، شناخت اين واژه ها و بررسي ريش هشناختي آن ها، مي تواند در آشنايي بيشتر پژوهشگران با واژ ههاي اصيل ايراني در زمين ههاي علمي دوران ايران باستان از جمله دانش پزشكي و علوم مرتبط مفيد واقع گردد.ت.