Development of a Methodology to Identify Crucial Emergency Stations for Quick Relief Response to the Damaged Urban Areas Following an Earthquake (Case Study: Isfahan City Center)

زمینه و هدف: شناسائی موقعیت مکانی ایستگاه های امدادی مهم، دسترسی افراد حادثه دیده به خدمات درمانی را تسهیل کرده و می­توان با برنامه ریزی درست پیش از بحران ضمن افزایش ظرفیت این ایستگاها  از غیرفعال شدن ایستگاه های امدادی مهم در معرض خطر که بیشترین خدمت رسانی به نواحی مسکونی حادثه دیده را دارند جلوگیری نمود. هدف عمده این پژوهش،  بررسی امکان استفاده ترکیبی از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم افزارهای ArcGIS  و Transcad به منظور شناسائی عوامل موثر بر آسیب پذیری زیرساختهای واقع در یک محوده مطالعاتی، تعیین اهمیت نسبی این عوامل نسبت به یکدیگر، شناسائی نواحی پر خطر، شناسائی مراکز درمانی مناسب برای امداد رسانی به آنها و نیز قابلیت سرویس دهی خود این مراکز در شرایط بحران می باشد. برای این منظور متدولوژی پیشنهادی با یک مطالعه موردی بر روی 94 ناحیه واقع در مرکز شهر اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش­ها: این مطالعه، یک مطالعه­ی موردی است که در محدوده مرکزی شهر اصفهان(ایران) انجام گرفته است اطلاعات مورد نیاز از طریق نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن و نقشه 1.2000 وضع موجود شهر اصفهان تهیه شد و سپس  با استفاده از نرم‌افزارهای Arc GIS، Transcadو همچین مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ساخته شده با استفاده از نرم‌افزار Eexpert Choice مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: نتایج حاصله امکان کاربرد موفقیت آمیز متدولوژی پیشنهادی در این تحقیق را نشان داد. نتایج مطالعه موردی بر روی 94 ناحیه  از 186 ناحیه ترافیکی تعریف شده درطرح  جامع حمل و نقل شهر اصفهان که دارای کاربری عمدتا مسکونی هستند نشان داد که از این تعداد نواحی، 10 ناحیه در معرض آسیب پذیری بسیار بالا پس از زلزله قرار گرفته اند. همچنین  نتایج بررسی ها نشان داد که از میان 19 مرکز درمانی وجود واقع در محدوده سرویس دهی محدوده مطالعاتی  که تقریبا 80 درصد مراکز درمانی شهر اصفهان را تشکیل می دهند، تعداد 4 مرکز درمانی دارای خدمات اورژانس با بهترین دسترسی در کوتاه ترین زمان به 10 ناحیه با آسیب پذیری بالا را دارا می باشند. بدین ترتیب، این مراکز به عنوان مراکز درمانی مهم با بیشترین قابلیت خدمت رسانی در محدوده مطالعاتی معرفی شده اند. نتیجه گیری: نتایج خاص حاصله از این مطالعه موردی نشان داد که برای مشخص کردن آسیب‌پذیری یک ناحیه ترافیکی و میزان تلفات آن کیفیت فیزیکی آن کافی نبوده و تراکم های ساختمانی و جمعیتی و کیفیت ابنیه و عمر ابنیه نیز بسیار موثر هستند و همچنین بعضی از ایستگاه‌های درمانی به دلیل موقعیت نامناسب و قرار گرفتن در خیابان های کم عرض و آسیب پذیر مانند بیمارستان حجتیه و امیرالمومنین اصفهان پس از بحران خود در معرض خطر بوده و احتمال قطع مسیر ارتباطی با آنها وجود دارد.

Background: By identifying the geographical location for the crucial relief stations, it is possible to facilitate the accessibility of the medical services to the injured individuals in crisis situations. The main objective of this research is to study the possibility of combined application of the Analytical Hierarchy Process (AHP), ArcGIS and Transcad software to identify the factors which affect the vulnerability of infrastructure in a study region, to determine the relative importance of these factors in relation to each other, to identify the high risk regions, to identify appropriate health-care centers for relief purposes and to examine the capability of these centers for providing the services required in crisis conditions.  Materials and Methods: This is a case study type of research, conducted in the central region of Isfahan, a large city located in the middle of Iran. The required data and information have been collected from the results of the “Population and Housing Census” comprising maps presenting the current status of Isfahan. They were then analyzed using Arc GIS and Transcad software and an AHP model developed by using the Expert Choice Software. Results: The obtained results revealed the possibility of successful application of the methodology proposed in this study. The results of this case study, conducted on 94 out of 186 traffic zones defined in the “Comprehensive Transportation Plan of Isfahan City,” indicated that 10 zones, mainly located in the residential areas, are highly vulnerable to be exposed to the post-earthquake incidents. The results also showed that out of 19 medical centers located at the service area of the study region, which also contribute to the 80% of the medical services in Isfahan, four medical centers with the best accessibility in the shortest time, can provide services to these 10 zones.  Conclusion: The results obtained from this case study indicated that the vulnerability of a traffic zone and its fatality rate in crisis events cannot be specified by only considering its physical conditions and other factors, e.g., population density and building density but also the lifetime of the buildings are also highly effective. In addition, due to the inappropriate positioning and being located in the narrow and vulnerable streets, some of the medical stations, such as Hojatieh Hospital and Amir-Al-Muminin Hospital, are vulnerable to post-crisis risk and there is a possibility of loss of access to these centers.