اثرات اجراي طرح هادي بر توسعه كالبدي سكونتگاه‏هاي روستايي (مطالعه موردي: بخش ثمرين در شهرستان اردبيل)

هدف: تهيه و اجراي طرح هادي روستايي، از مهم ترين اقدامات انجام شده در زمينه بازسازي، توسعه و ارتقاي محيط هاي مسكوني و سالم سازي محيط زيست روستاييان است كه جنبه كالبدي فيزيكي دارد. بنابراين، هدف اصلي پژوهش حاضر، ارزش‌يابي اثرات اجراي طرح هادي بر ارتقاي شاخص هاي توسعه كالبدي سكونتگاه‏هاي روستايي است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ ماهيت، از نوع كاربردي بوده و در زمره تحقيقات ارزش‌يابي قرار مي‌گيرد. جامعه آماري تحقيق شامل هفت روستاي داراي طرح هادي اجراشده در بخش ثمرين (شهرستان اردبيل) بوده و ديدگاه ساكنان ارزيابي شده است. اطلاعات و داده هاي ميداني از طريق مشاهده و پرسش نامه گردآوري شد و در نرم‌افزارهاي excel و spss پردازش شده و با استفاده از آزمون آماري كاي اسكوئر تحليل شد. يافته ها: نتايج پژوهش نشان داد كه ميانگين اثرات اجراي طرح هادي بر توسعه كالبدي سكونتگاه هاي روستايي در حد «متوسط تا زياد» بوده است. با بررسي شاخص هاي توسعه كالبدي در روستاهاي مطالعاتي، شاخص «معابر و كانال هاي دفع آب هاي سطحي» متوسط و شاخص هاي «مسكن و ساخت‌وسازهاي روستايي»، «كيفيت نظام كاربري زمين روستايي و مكان‌گزيني» و «كيفيت دسترسي به خدمات» در حد «زياد» ارزيابي شده است. در نهايت، مي توان گفت كه اجراي طرح هادي بر توسعه كالبدي سكونتگاه هاي روستايي محدوده مطالعاتي تاثير قابل توجهي داشته و در اين زمينه موفق عمل كرده است. راه‌كارهاي عملي: نظارت ويژه و مستمر كارشناسان بنياد مسكن بر عمليات اجرايي پيمان‌كاران، تشويق و حمايت از موسسات تامين و توزيع مصالح ساختماني در نواحي روستايي، تغيير ديدگاه بنياد مسكن از نگاه كمّي گرايانه به تهيه و اجراي طرح و مبنا قرار گرفتن كيفيت و برگزاري كلاس هاي توجيهي نگه‌داري از پروژه‌هاي اجراشده توسط شورا و دهيار از جمله رهيافت هاي عملي اين تحقيق است. اصالت و ارزش: ارزيابي عملكرد طرح هاي هادي روستايي اقدامي ارزنده در راستاي توسعه و هم‌چنين، ازبينبردن نقاط ضعف و تقويت نقاط قوت اين طرح ها است. با اين حال، با توجه به فعاليت هاي انجام‌شده از سوي بنياد مسكن استان و شهرستان اردبيل در محيط هاي روستايي، تا به حال هيچ گونه ارزيابي از اثرات اين فعاليت‎ها در محدوده مطالعاتي انجام نگرفته و نقاط قوت و ضعف اين طرح‌ها بررسي نشده است. بنابراين، پژوهش حاضر، اثرات اجراي اين طرح‏ها را مورد توجه و ارزش‌يابي قرار داده است.