Sosyal eşitsizliklerin koroner kalp hastalığı risk etmenlerine etkisi: İzmir’de topluma dayalı, kesitsel bir çalışma

Amaç: İzmir’de Balçova Belediyesi’nin bir mahallesinde yaşayan 30 yaş ve üzeri bireylerde, sosyal eşitsizliklerin koroner kalp hastalığı risk etmenlerine etkisinin belirlenmesidir. Yöntemler: Kesitsel tipte planlanan araştırmanın evrenini 30 yaş ve üzeri 4409 kişi oluşturmaktadır. Örnek seçilmeyip tüm evrene ulaşmak hedef- lenmiştir. Çalışmanın bağımlı değişkenleri; sigara kullanımı, fiziksel inaktivite, sağlıksız beslenme, şişmanlık, hipertansiyon ve riski, diyabet ve riski, kan yağlarındaki bozukluktur. Bağımsız değişken sosyal eşitsizliktir. Sosyal eşitsizlik değişkenleri olarak öğrenim durumu, gelir ve sosyal sınıf alınmıştır. Karıştırıcı etmenler yaş, cinsiyet ve aile öyküsüdür. Veri evde ve semtevinde olmak üzere iki aşamalı toplanmıştır. Veri Ki- kare testi ve lojistik regresyon analizi ile çözümlenmiştir. Bulgular: Sigara kullanımı riski kadınlarda ve erkeklerde düşük sosyal sınıflarda; sağlıksız beslenme riski kendi hesabına çalışan erkeklerde (OR=9.24, %95 GA=1.14-74.81, p=0.037) ve düşük öğrenimli (OR=1.53, %95 GA=1.02-2.30, p=0.040), düşük gelirli ya da işsiz-çalışmayan kadınlarda (OR=3.43, %95 GA=1.28-9.14, p=0.014); şişmanlık riski düşük öğrenimli kadınlarda (OR=1.89, %95 GA=1.37-2.59, p 0.001); yüksek-dansiteli lipop- rotein (HDL) riski düşük gelirli erkeklerde (OR=2.21, %95 GA= 1.20-4.07, p=0.011) daha yüksektir. Erkeklerde düşük öğrenim düzeyine sahip olmak (OR=0.61, %95 GA=0.38-0.98, p=0.039), beyaz yakalı- yüksek nitelikli (OR=0.37, %95 GA=0.16-0.89, p=0.027) ya da mavi yakalı- niteliksiz hizmet işçisi olmak (OR=0.35, %95 GA=0.15-0.82, p=0.016) şişmanlık açısından; beyaz yakalı- yüksek nitelikli çalışan olmak (OR=0.53, %95 GA=0.29-0.95, p=0.033) düşük-dansiteli lipoprotein riski açısından koruyucudur. Sonuç: Çalışma bölgesinde yaşayan 30 yaş ve üzeri kişilerde koroner kalp hastalığının riskleri yüksektir. Erkekler kadınlardan daha risklidir. Sosyal eşitsizlikler arttıkça erkeklerde HDL riski; kadınlarda sigara kullanımı, sağlıksız beslenme, şişmanlık artmaktadır.