شعر المنفي والمغتَرَب لدي محمود سامي البارودي

مبارزه با سلطه استعمار غرب، يكي از مهم ترين مسايلي است كه شاعران عرب در آغاز عصر جديد به آن پرداخته اند. اين پديده شوم، بسياري از مناطق عربي را درگير ساخت و جوامع عرب از جنبه هاي مختلف سياسي و اجتماعي و فرهنگي از آن متاثّر شدند؛ به گونه اي كه برخي شاعران عرب به خاطر مقاومت در برابر استعمار، تبعيد يا زنداني شدند و دشواري‌هاي فراواني تحمل كردند. يكي از اين شاعران، محمود سامي بارودي است كه مدت هفده سال در سرنديب در تبعيد به سر برد و آثار اين دوره تبعيد در محتوا، الفاظ و سبك شعر او آشكار است. شعر مبتني بر فخر و حماسه از ويژگي‌هاي اساسي ادبيات بارودي است. كثرت و تنوع اشعار ميهني اين شاعر به گونه اي است كه مي توان شعر نوستالوژيك و شعر سياسي وي را به عنوان دو گونه مستقل ادبي به شمار آورد. در شعر غربت، شاعر پايبند به عاطفه اي صادقانه است كه چون خطي مشترك اشعار او را به هم پيوند مي دهد. از ويژگي‌هاي شعر بارودي طولاني شدن اشعار، وحدت اندامواره شعر، تنوع موضوعات، صداقت، تكرار و رواني عبارات است. پژوهشگر در اين مقاله به بررسي اشعار اين شاعر با رويكرد تحليل محتوا پرداخته است تا جلوه هاي گوناگون غربت و دلتنگي را در شعر بارودي، نمايان سازد و تاثير تبعيد و دوري از وطن را در انديشه شاعر و درونمايه هاي شعرش بيان كند.

Abstract Resistance against western hegemony, neo-colonialism and exploitation is one of the issues contemporary Arab poets have dealt with. This especially since Arab nations encountered with this evil phenomenon affecting them politically, socially and culturally. Consequently, some poets were exiled or imprisoned for resisting colonization and underwent much hardship. Mahmud Sami al-Barudi is one such poet who was exiled to Sarandib for 17 years which are conspicuously reflected in his poetry, diction and style. Barudi´s poetry is idiosyncratically heroic and epical. Multiplicity and diversity of his poetry are so remarkable that one can consider his melancholically nostalgic patriotic poems dividing them into two independent exile and political genres. In the nostalgic poems of al-Barudi, he is committed to pure and sincere emotions, which like a common line, links his poems together. Lengthy, organic unity, thematic variety, sincerity, repetition and fluency are some of characteristics of Barudiʹs poetry. The current study tries to examine these poems through content analysis.