الصَّابيَه المنداييّون في التَّاريخ؛ من فلسطين الي ايران

صابيين مندايي با پيشينه تاريخي عميق، از گروه‌هاي شناخته شده در فرهنگ و تمدن اسلامي بودند. قرآن، صابيين مندايي را در رديف اهل كتاب قرار داده است. حوادث تاريخي مرتبط با حيات ديني و اجتماعي صابيين در سرزمين فلسطين كه در سنت شفاهي و متون مقدس صابيين مندايي ذكر آن آمده، مي نمايد كه سرزمين فلسطين خاستگاه اوليه صابيين بود. مهاجرت صابيين به سوي بين النهرين تابعي از عوامل بيروني – تهاجم قواي خارجي – و عوامل دروني – درگيري با يهود – بوده است. تسامح ديني حكومت هاي هخامنشي و اشكاني، در استمرار حيات ديني صابيين دربين النهرين به عنوان جزيي از قلمرو امپراطوري هخامنشي تا ساساني، موثر بوده و مهاجرت آنها را به سوي مناطق جنوب غربي ايران – خوزستان – تسهيل نمود. صابيين از ابتداي ورود به قلمرو جغرافيايي ايران در خوزستان تاكنون، حيات ديني و اجتماعي پرفراز و نشيب ، توام با عسر و يسر سپري كردند. اما در سال هاي اخير با اعلام اهل كتاب بودن اين گروه ديني توسط حضرت آيت الله خامنه‌اي (مدظله)، فصل جديدي از حضور تاريخي صابيين در ايران گشوده شد و باعث گرديد تا حيات ديني و اجتماعي اين گروه در فرآيندي آرام سير نمايد . اين يافته نگاري با رويكردي صرفاً تاريخي و با بررسي منابع تاريخي و جرح و تعديل آنها، سعي دارد تصوير واضحي از صابيي گري و بازشناسي مندايي‌ها از ستاره پرستان، ارايه دهد.

The Mandaee Saebeen, with a deep historical background, was among the known groups in Islamic culture and civilization. The Qurʹan has placed them among the People of the Book. The historical events related to the Saebeenʹs religious and social life in the Palestinian territories that are mentioned in the oral tradition and Holy Scriptures of Mandaee Saebeen shows that the Palestinian territory was their early origin. Their migration toward Mesopotamia had been under the influence of external factors – foreign invasion– as well as internal factors – the conflict with the Jews. The religious tolerance of Achaemenid and Parthian governments was effective in the continuity of religious life of Saebeen in Mesopotamia as a part of Achaemenid to Sassanid Empire and ameliorated their immigration to the south-west parts of Iran, Khuzestan. Saebeen, from their first entry to the geographical domain of Iran in Khuzestan up to now (2010 AD), have experienced religious and social ups and downs with hardships and openings. However, in recent years, with the declaration of Ayatollah Khamenei that they are among the People of the Book, there opened a new chapter of Saebeenʹs historical presence in Iran and provided an easy course to their religious and social life. This study, with a purely historical approach, and with a consideration of historical sources, tries to give a clear