Designing a Mathematical Model for Allocating Budget to University Research and Educational Goals: A Case Study in Shahed University

موسسات آموزش عالي اعم از خصوصي و دولتي از مهمترين موسسات آموزشي يك كشور محسوب مي‌شوند. عوامل اقتصادي متعددي باعث گرديده تا موسسات آموزش عالي نسبت به بهبود مقرون به صرفه بودن فعاليت‌هاي خويش اقدام كنند در اين رابطه كيفيت محصولات (خروجي‌هاي دانشگاه) بسيار مورد توجه است، توجه دانشگاه‌ها به چنين مقوله‌هايي باعث گرديده است تا عمليات آنها همانند صنايع توليدي، تجاري محور و سود محور گردد. اين رويكرد بر اين عقيده استوار است كه صنايع توليدي كه تحت نظام‌هاي كارآيي مديريت، فعاليت مي‌كنند، محصولات بمراتب با كيفت‌تري توليد خواهند نمود. بهرحال، چنين مدلي براي پياده سازي در محيط دانشگاهي وجود ندارد. بنابراين، مقاله حاضر در صدد ارايه مدلي براي تحقق هدف مذكور است. ضرايب فني و مقادير ثابت مورد استفاده در اين مدل همگي بر حسب اطلاعات بدست آمده از تجزيه و تحليل رياضي دانشگاه تنظيم شده‌اند. مدل پيشنهادي از نوع برنامه‌ريزي آرماني لكسيكوگرافيك عدد صحيح است و شامل 36 متغير تصميم است كه به دو مقوله متغيرهاي منابع دانشگاه (15 عدد) و متغيرهاي فرآورده‌هاي دانشگاه (21 عدد) تقسيم شده‌اند. در اين مدل تعداد آرمان‌ها 49، محدوديت‌هاي سخت 7 و متغيرهاي عدد صحيح 20 عدد مي‌باشد. مقايسه بين جواب‌هاي مدل و فعاليت هاي فعلي در انتهاي تحقيق نشان دهنده آن است كه كميّت بسياري از منابع و فرآورده‌هاي موجود در دانشگاه پايين‌تر از حد بهينه بوده، بجز تعداد كاركنان آموزشي و پژوهشي (S9)، تعداد دانشجويان شبانه كارشناسي(P7) و دكتراي تخصصي (P9) كه در سطح بهينه مي‌باشد. گستردگي و جامعيّت اين مدل به مديران امكان برنامه‌ريزي براي كليه فعاليت‌هاي علمي و پژوهشي را مي‌دهد و جواب‌هاي آن مي‌تواند به صورت رهنمودهايي كارآمدي براي مديران دانشگاه به كار گرفته شود.

Institutions of higher education, both public and private, are among the most important institutions of a country. Several economic factors have forced them to act for improving the cost-effectiveness of their activities and the quality of their products (outputs) is strongly expected. Such issues have led universities to focus on profit-making activities and commercialization like manufacturing industries. This propensity is grounded in the fact that manufacturing industries working under an efficient management system can produce very high-quality products. As a matter of fact, there is no such a model for academic contexts. Therefore, this paper is aimed at offering such a model. The coefficients and constants used in this model have all been extracted based on analyzing research and educational aspects of Shahed University. The proposed model is a lexicographic model which has thirty six decision variables that are broken down into two classes of university sources variables (fifteen) and university products variables. The model also includes forty nine goals, seven structural constraints and twenty integer variables. At the end of the paper, the current situation is compared with the recommended one and it shows that many of the variables are suboptimal except variables of research and educational officials (S9), graduate (P7) and PhD (P9) night course students number. The comprehensiveness of this model enables managers to plan the smallest research and educational activities and the solutions can be used by managers as applied guidelines.