موتيف الاغتراب في شعر يحيي السماوي

موتيف (كه در زبان فارسي به آن درون مايه يا بن مايه گفته مي‌شود)، به‌عنوان عنصري مهم در نقد وتحليل متون ادبي، در نقد اروپايي مورد توجه قرار گرفته است. اصل كلمه‌ي «موتيف» فرانسوي است ودر ادبيات به معناي فكر اصلي، يا موضوع يا لفظ تكرار شونده، يا عامل و انگيزه است. موتيف‌ها در شعر حاوي دلالالت‌هاي نماديني هستند كه با روح و انديشه‌ها و عواطف شاعر ارتباطي تنگاتنگ و بنيادين دارند. غربت به معناي زندگي كردن در جايي دور از وطن، گاه نزد شاعر به موتيف بدل مي‌گردد و آن زماني است كه وي ناگزير مي‌شود دور از وطن و هر آنچه دوست مي دارد و بدان مانوس است زندگي كند، در قالب كلمات، عبارات، تصاوير ومعاني به تكرار آن بپردازد. مقاله حاضر بر آن است كه بر مبناي روش توصيفي - تحليلي، چگونگي به‌كارگيري موتيف غربت را در شعر يحيي سماوي، شاعر عراقي مقيم استراليا بيان دارد. موتيف غربت آشكارا در شعر اين شاعر جريان داشته و با جان وي و شيوه زندگيش گره خورده است. اين پژوهش از يك سو به‌كار بستن موتيف را به مثابه يكي از عناصر كليدي وسازنده‌ي شعر يحيي سماوي نمايان مي‌سازد واز ديگر سو به موتيف‌هايي نظر افكنده كه نماينده غربت و آوارگي در شعر وي هستند، درون مايه‌هايي چون اندوه، مرگ، زن، دلتنگي وغم غربت ونمادهاي ديگري از اين دست كه نشان از غربت شاعر دارند همچون: پرندگان مهاجر، دريا، باد.

This study is aimed at exploring the themes of estrangement and his constant longing for home in Yahia al-Samawy’s poetry. A theme that has re-invented, and presented itself in most of the poet’s work, influenced by his life and personal experiences. The study attempts to identify and define this theme as a form of art through the poet’s work, discovering its motives, and how it could be employed as a method to communicate a message within a poetic story. It puts under the spot light the poet’s preference and desire to include this theme in its varying forms more than any other theme in his work. If the theme of estrangement was a fruitful tree then the sub-themes of sadness and death would serve as its branches, and the fruits would carry the colors of black and white, they would taste nostalgic, and feel like love, loss, sadness and the far seas, migrating birds, a lone tent in the desert, and a wondering Sinbad. All combined, the tree, its branches and fruits would work as one to deliver the poem’s ultimate melody, while conversing the poet’s story.