نفسيّه المتنبّي وسَعدي واثرها في حكمتهما الشعريّه

شخصيّت متنبّي وسعدي يكي از تاثيرگزارترين امور بر پند وحكمت شعري آنها مي باشد. چرا كه شخصيت آندو از دوجهت بر حكمتشان تاثير دارد: اول اينكه باعث گرايش آنها به پند وحكمت مي شود، دوم اينكه باعث انتخاب پنديات ومواعظ متناسب با اخلاق وشخصيت هر يك از آنها مي گردد. نتايج بدست آمده از اين تحقيق حاكي از آن است كه متنبّي وسعدي در زمينه شخصيّت واخلاق كاملا متفاوت وحتّي متناقض هستند. چرا كه غرور متنبّي با تواضع سعدي، وبدبيني او با خوش بيني سعدي، وضعف اعتقادات ديني او با دينداري سعدي در تناقض است. بررسي شخصيت اين دو شاعر بيانگر تفاوت ميان متنبي به عنوان شاعر مدح وسعدي به عنوان شاعر پند وموعظه مي باشد. به عبارت ديگر بيانگر تفاوت بين مدّاح وواعظ است. اگر چه اين دو شاعر به علّت وجود بعضي نكات ضعف ناشي از تناقض بين حكمت شعري ورفتار عملي شان از قبيل تكسّب واشعار زشت وركيك با هم اشتراك دارند. سرانجام تاثير اختلاف بين شخصيت اين دو شاعر پند وحكمت آنها در انتخاب موضوعات مخصوص متناسب با شخصيت هر يك از آندو ظاهر مي شود. به عنوان مثال توصيه متنبّي به شجاعت ودلاوري بسيار بيشتر از سعدي است. بر عكس گرايش اندك متنبّي به تواضع با علاقه شديد سعدي به آن قابل مقايسه نيست. علاوه بر آن متنبّي اصلا به موضوعاتي از قبيل قناعت وعدالت وغرور وخودبيني نپرداخته است؛ ولي سعدي بسيار به قناعت وعدالت وانصاف توصيه كرده وبه شدت از غرور وخودبيني منع كرده است.

The personality of al-Motanabbi and Saʹdi has been one of the most in fluential factors affects their tendency toward moral teaching in two ways : First , it causes their tendency toward moral education and advice ; second , they choose advice and moral remarks suited to their own characters . The findings of this study suggest that al-Motanabbi and Saʹdi are quite distinct and even contradictory in their character and ethical system . While al-Motanabbi is proud , pessimistic , and religiously fragile , Saʹdi is humble , optimistic and steadfastly religious . Probe into the characters of these two poets shows the difference between laudation and moral teaching , althougt they have several characteristics in common , such as the contradiction between their words and conduct and production of some rough and impertinent lines of poetry . Finally , the difference between these two poets of morality surfaces in their choice of topics . For example , al-Motanabbi pays more heed to courage and valour than Saʹdi , while Saʹdiʹs interest in courtesy and humbleness is in contrast with al-Motanabbi lukewarm attention to these issues . Moreover , unlike Saʹdi , al-Motanabbi never deals with such issues as fruguality , farness , arrogance , and selfishness