شناسه هاي افزوده :
سپهداري، ابوالفضل ، همكار طرح , حافظيه، محمود ، همكار طرح , مخير،زهره ، همكار طرح , حسني، امير شعاع ، همكار طرح , اسماعيلي، لطيف ، همكار طرح , محسن پور آذري، علي ، همكار طرح , مصطفي زاده ، بيژن ، همكار طرح , نكويي فرد، علي ، همكار طرح
چكيده فارسي :
استان قم با وسعت 11238 كيلومترمربع حدود 68/0 مساحت كل كشور را در برگرفته و تقريبا در مركز ايران قرار داشته و داراي آب و هواي گرم و خشك مي باشد. اين استان بعلت داشتن پوشش گياهي و جانوري منحصر به فرد و علي الخصوص درياچه هاي شور هاي حوض سلطان و نمك از اكوسيستم خاصي در كشور برخوردار است. در خصوص پرورش آرتميادر اراضي شور در نواحي مختلف ايران و نيز استان قم تحقيقاتي انجام گرفته كه حاكي از پتانسيل هاي مستعد در كشور و نيز در استان قم مي باشد. هدف از تحقيق حاضر كه به سفارش اداره كل شيلات قم وسازمان حفاظت محيط زيست آن استان و با هدايت علمي مركز تحقيقات آرتمياي كشور انجام گرفته در خصوص پرورش آرتمياي بومي قم و آرتميا فرانسيسكانا (گونه خارجي) در امتداد درياچه نمك قم وتعيين غالبيت گونه پرورشي در اكوسيستم اين منطقه مي باشد. بدين منظور پتانسيل يابي وكسب اطلاعات اقليمي وتو پوگرافي از 5 ناحيه استان قم انجام پذيرفت. اين نواحي شامل حواشي درياچه نمك و حوض سلطان، زهكش شمس آباد، ايستگاه راه آهن و مزرعه كشت و صنعت آب شيرين در ضلع شمال شرقي درياچه تمك قم بودند. حواشي درياچه نمك قم و حوض سلطان بدليل داشتن اقليمي مناسب آب شور، مساحتي وسيع، در خور اهميت سرمايه¬گذاري براي توسعه پرورش آرتميا بودند ولي از نظر امكانات فني و دسترسي به نواحي از مشكلاتي برخور دار بودند همچنين ايستگاه راه آهن و مزرعه كشت و صنعت نيز مشكلات كم آبي داشتند. فلذا پس از بررسي بعمل آمده مزرعه كشت و صنعت آب شيرين در 45 كيلومتري كاشان و در امتداد درياچه نمك قم بدليل داشتن اكوسيستم شورزي و مشابه با درياچه، وجود زهكش هاي آب شور در پايين دست مزرعه، امكانات فني و مساحت وسيع، بافت خاك مناسب و دسترسي آسان به عنوان ناحيه منتخب براي اجراي پروژه انتخاب گرديد بدين منظور تعداد شش استخر 50 متر مربعي در كنار استخر آبگيري موجود طراحي و ساخته شد و ميزان 70 گرم سيست آرتمياي بومي قم و3/23 گرم سيست آرتميا فرانسيسكانا در زوك هاي 10 ليتري براي هر استخر پرورشي با مساحت 50 مترمربع اندازاه گيري و تحت شرايط استاندارد (شوري 35 ppt 8pH=، نورlux 2000 و دما 28 درجه سانتي گراد) مطابق روش استاندارد تفريخ گرديدند. با محاسبه حجم مفيد آب استخرهاي پرورشي (112متر مكعب) و هچ مؤثره براي آرتمياي بومي قم (40000) و آرتميا فرانسيسكانا (120000)، تعداد 25 عدد ناپلي در هر ليتر به ميزان 2800000 عدد ناپلي در هر استخر پرورشي با ابعاد 4×12 با شيب ديواره نسبتا زياد بطوريكه مساحت در كف 50 مترمربع و در سطح 273 مترمربع بود رهاسازي گرديدند. بررسي هاي غير زيستي و زيستي شامل آناليزهاي جلبكي و آب و نيز ارزيابي هاي جمعيتي هر دوهفته يكبار بطور منظم از استخرها انجام پذيرفت. طول دوره پرورشي از تير ماه سال 1388 تا اواسط مهرماه به مدت5/3 ماه انجام پذيرفت. آنچه از نتايج جلبكي حاصل مي گردد فراواني بيشتر جلبك هاي كلستريوم، ناويكولار، نيتشيا در طول دوره پرورشي بود كه به موازات آنها گونه هاي جنس هاي Amphora ،Tetraselmis ، Cymbella ، Senedesmus، Dscillatoria، Gomphonema نيز در طول دوره پرورشي (105 روز) مشاهده گرديدند آنچه از نتايج آزمايشات آب بر مي آيد حفظ شوري آب استخرها در حدود ppt 50-40 ،pH=8 ، سختي آب در حدود mg9000-7000 مي باشد . نتايج ارزيابي جمعيتي حاكي از وجود مقدار بيشترمولدين ماده آرتمياي قم در روزهاي 15،30،90پرورش با ميانگين عددي 3/120، 8/68، 5/29 در ليتر نسيست به آرتميا فرانسيسكانا با ميانگين عددي 8/28، 5/17، 7/7 در ليتر مي باشد كه اين اختلاف در سطح كمتر از 5% با استفاده از برنامه آماري SPSS ، معني دار بود. نتايج حاصله دال بر رشد و آداپتاسيون بيشتر آرتمياي بومي قم در شرايط اكوسيستم منطقه پرورشي (مزرعه كشت و رصنعت آب شيرين در ضلع شمال شرقي درياچه نمك قم) مي باشد. برداشت بيومس آرتمياي بومي قم با مقدار 30 كيلوگرم در مساحت صد مترمربع نشان داد كه توليدآرمياي بومي استان نسبتا اقتصادي است و ميانگين ميزان توليد سيست در طي دوره پرورشي (105روز) براي آرتمياي بومي قم درحدود 193عدد در ليتر و براي آرتميا فرانسيسكانا در حدود 5/123 عدد در ليتر مي باشد. نتيجه گيري كلي حاصله نشان مي دهد كه آرتمياي بومي قم سازگاري بيشتري را در رشد و توسعه با شرايط اكولوژي گرم و خشك منطقه پرورشي دارد و مي توان از آن به عنوان يك ذخيره زيستي ارزشمند در كشت وتوسعه نژادآرتمياي بومي كشور و سرمايه گذاري هاي وسيع در احداث پايلوت هاي وسيع پرورش آرتميا در اراضي شور واقع در درياچه نمك قم اقدام نمود.
چكيده انگليسي :
Qom Province with an area of 11,238 km 2 , surrounds about 0.68%of the country area and almost situated in the center of the country and enjoys a hot and dry climate . Because of the unique flora and fauna of the region especially the salt pools - hoze- Sultan and salt lakes enjoys a certain ecosystem in the country. Research has done in different parts of Iran and Qom province regarding the Artemia culture in salt lands that showed a great potential in the country and Qom province. The aim of this study that was held in order of Qom fisheries institute and environmental protection organization of that province and scientific leadership of Iranian Artemia Research Center, was the culture of Qom native Artemia and Artemia franciscana ( foreign species ) across Qom salt lake and determining the prevalence of cultured species in this region .for this purpose, site selection and climatic and topographic data collection was held at 5 regions of Qom province . This regions were included margins of salt lake, and hoze sultan, shams abad drainage , railway station , and freshwater culture farm at the north east of Qom salt lake . margins of salt lake , and hoze sultan, were suitable for Artemia investment due to suitable climate and vast area, but they had problems in terms of technical facilities and access to areas . Also, the rail way station and plantation industry had dehydration problems. Therefore, after reviewing the field of agricultural water taken along the 45 km of Kashan and Qom Salt Lake were selected for the project because of the salty ecosystem similar to the lake, presence of salt water drainages downstream of the farm , technical facilities and a large area , soil texture and easy access to the area . For this purpose, six pools with 50 square meters near the reservoir pool available were constructed and 70 g native Artemia cysts of Qom and 23/3 g cysts of Artemia franciscana were hatched in Zooks of 10 liters for each pool ea of 50 square meters under standard condition ( salinity 35 ppt pH =8, light lux 2000 and temperature 28 ° C) .
By calculating the useful volume of water for culture ( 112 cubic meters) and Hatching efficiency for native Artemia of Qom ( 40,000 ) and Artemia franciscana ( 120,000 ) , the number of 25 nauplii per liter equal to the 2.8 million nauplii were released to each pool with size 4 × 12 m and high slope with area of 50 meter in the floor and 273 meters in the surface . Non- biological and biological studies, including algae and water analysis and population assessments were performed regularly in pools every 2 weeks. the culture period were from July to mid- October, 2009 for a period of 3/5 months . The results of algal study revealed more abundance of Cholestrium, Navicula, Nitzshia algae during culture period ( 105 days ), that Amphora, etraselmis, Cymbella, Senedesmus, Dscillatoria, Gomphonema genera were observed, too. The results of water parameters analysis revealed that they should preserve at salinity 40 – 50 ppt, pH 8 , water hardness 7000- 9000 mg. the results of population assessment showed a larger amounts of female broods of Qom Artemia at days 15,30 and 90 of culture with average number of 120.3, 68.8 and 29.5 per liter , respectively , comparing to Artemia franciscana with average number of 28.8, 17.5 and 7.7 per liter that was significant ( p< 0.05) . The results indicated the greater development and adaptation of native Artemia of Qom at the culture ecosystem of Qom ( Kesht va Sanaat Ab Shirin farm at the northeast of Qom salt lake) . Harvesting of Artemia biomass of native Qom with the amount of 30 kg /100m2 showed the production of native Artemia is relatively economic and during culture period ( 105 days ) the mean cyst production for native Qom Artemia and Artemia franciscana were 193 and 123.5 individuals / liter, respectively . It can be concluded that native Qom Artemia enjoys a greater adaptation in growth and development with the arid ecosystem of the region and can be used as a valuable biologic stock in culturing purposes and developing native Artemia strains of the country and investments in construction of Artemia culture pilots in salt areas situated at Qom salt lake .
