1199

ارزيابي ذخاير ماهيان خاوياري در حوضه جنوبي درياي خزر (آبهاي ايراني) در سالهاي 91- 1388

توكلي، محمود

بهمني، محمود ، همكارطرح , تقوي، امين الله ، همكارطرح , فدايي، بهروز ، همكارطرح , جوشيده، هاشم ، همكارطرح , مقيم ، مهدي ، همكارطرح , حلاجيان، علي ، همكارطرح , حدادي مقدم، كورش ، همكارطرح , پرندآور، حسين ، همكارطرح , كيمرام، فرهاد ، همكارطرح , قاسمي، شهرام ، همكارطرح , بنداني، غلامعلي ، همكارطرح , آزادبخش، علي ، همكارطرح , لاريجاني، محمد ، همكارطرح , پژند، ذبيح ا.... ، همكارطرح , نصراله تبار، عبدالله ، همكارطرح , باقرزاده، فرامرز ، همكارطرح

1393

وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي - ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر

چكيده پروژه ارزيابي ذخاير با هدف برآورد ذخاير و فراواني مطلق، تعيين تركيب گونهاي و فراواني نسبي گونههاي مختلف ماهيان خاوياري در سالهاي 1388 الي 1391 طي 6 گشت تحقيقاتي در سواحل جنوبي درياي خزر در استانهاي گيلان، مازندران و گلستان در عمق 2 تا 100 متر به اجرا در آمد. تعداد ايستگاههاي هر استان بر اساس درصد مساحت دريايي هر استان نسبت به كل مساحت، تعيين و موقعيت هر ايستگاه بصورت طرح طبقه بندي تصادفي مشخص گرديد. با توجه به وسعت منطقه نمونه برداري 90 ايستگاه ترال كشي در نظر گرفته شد. براي نمونه برداري از دو نوع ترال كف 9 و 7/24 متري استفاده شد. ترال كشي به مدت 30 دقيقه با استفاده از كشتي تحقيقاتي گيلان و شناور سي سرا 2 و با سرعت 5/2 تا 3 گره دريايي انجام گرفت. جهت محاسبه فراواني و وزن توده زنده (بيوماس) از روش محاسبه جاروب شده استفاده شد. در 14 محل نيز از دام گوشگير براي نمونه برداري ماهيان خاوياري استفاده شد. دامگذاري در هر ايستگاه در اعماق 2، 5 و زير 10 متر از به مدت 24 ساعت صورت گرفت. در هر عمق يك سري دام شامل 6 رشته با چشمه هاي 26، 33، 40، 60، 100، 150 ميليمتر ( طول هر رشته 30 متر و طول هر سري 180 متر) مورد استفاده قرار گرفت. در گشت پاييز 1388 طي نمونه برداري با ترال در 90 ايستگاه تعداد 62 عدد ماهي شامل51 عدد تاسماهي ايراني، 9 عدد ازون برون و 2 عدد تاسماهي روسي صيد شد. گونه فيلماهي و شيپ در اين گشت تحقيقاتي صيد نگرديد. تركيب گونه اي صيد شامل 3/82% تاسماهي ايراني، 5/14% ازون برون و 2/3% تاسماهي روسي بود. در گشت زمستان1388 تعداد 21 عدد ماهي شامل14 عدد تاسماهي ايراني، 2 عدد ازون برون ، 3 عدد تاسماهي روسي و 2 عدد ماهي شيپ صيد شد. تركيب گونه اي صيد شامل 7/66% تاسماهي ايراني، 3/14% تاسماهي روسي،5/9% ازون برون و 5/9% شيپ بود. در گشت بهار 1389 تعداد 14 عدد ماهي صيد شد. تمامي ماهيان(100% ) ماهيان صيد شده از گونه تاسماهي ايراني بوده و ساير گونه ها صيد نشدند. تعداد ماهي صيد شده در گشت تابستان 1389 مشابه بهار 1389 (14 عدد ) بود. در گشت پاييز 1390 طي نمونه برداري با ترال در 40 ايستگاه اعماق كمتر از 10 متر تعداد 281 عدد ماهي شامل256 عدد تاسماهي ايراني و 25 عدد ازون برون صيد شد. تركيب گونه اي صيد شامل 1/91% تاسماهي ايراني و 9/8% ازون برون بود. درگشت پاييزه 1391 تعداد 278 عدد ماهي 193 عدد تاسماهي ايراني و 85 عدد ازون برون صيد شد. تركيب گونه اي صيد شامل 4/69% تاسماهي ايراني و 6/30% ازون برون بود. صيد در واحد تلاش (CPUE) درگشت پاييز 1388 معادل 69/0 عدد و زمستان 1388 معادل 23/0 عدد در هر ترال بود. صيد در واحد تلاش در بهار و تابستان 1389 به ترتيب با 90 و 85 ايستگاه ترال كشي معادل 16/0 و 17/0 عدد در هر ترال بود. اين مقدار در پاييز 1390 معادل 06/7 عدد در هر ترال و در پاييز 1391 معادل 96/6 عدد در هر ترال بود. تعداد ماهيان صيد شده در واحد سطح (CPUA)بر اساس مايل مربع دريايي(nm2 ) مورد محاسبه قرار گرفت. صيد در واحدسطح در گشت پاييز 1388 در اعماق كمتر از 10 متر معادل 168 عدد در هر مايل مربع دريايي و در اعماق بالاي 10 متر(10 تا 100 متر) معادل 62 عدد در هر مايل مربع دريايي بود. اين مقدار در گشت زمستان 1388 در اعماق كمتر از 10 متر معادل 74 عدد در هر مايل مربع دريايي و در اعماق بالاي 10 مترمعادل 18 عدد در هر مايل مربع دريايي بود. تعداد ماهيان صيد شده در واحد سطح در گشت بهار 1389 در اعماق كمتر از 10 متر معادل 30 عدد در هر مايل مربع دريايي و در اعماق بالاي 10 متر معادل 17 عدد در هر مايل مربع دريايي برآورد شد. صيد در واحد سط در گشت تابستان 1389 در اعماق كمتر از 10 متر معادل 15 عدد و در اعماق بالاي 10 متر معادل 19 عدد در هر مايل مربع دريايي بود اين مقدار در گشت پاييز 1390 و 1391 كه نمونه برداري تنها در اعماق كمتر از 10 متر انجام شد به ترتيب 1662 عدد و 1644 عدد در هر مايل مربع دريايي بود. فراواني كل ماهيان خاوياري در آبهاي ايراني حاشيه جنوبي درياي خزر در پاييز 1388 معادل 3486999 عدد برآوردشد. ميزان فراواني كل برآورد شده در تاسماهي ايراني 2851089 عدد ، گونه ازون برون 524839 عدد و در تاسماهي روسي 111071 عدد بود. وزن توده زنده (بيومس) ماهيان خاوياري در پاييز 1388 معادل 3/3014 تن برآورد گرديد. ميزان وزن توده زنده برآورد شده در تاسماهي ايراني 3/2684 تن در تاسماهي روسي 125 تن و در گونه ازون برون معادل 205 تن تخمين زده شد. در زمستان 1388 فراواني كل ماهيان خاوياري برآورد شده معادل 1174781 عدد بود كه اين ميزان در تاسماهي ايراني 782618 عدد، تاسماهي روسي 168314، ازون برون 111071 و شيپ 112778 عدد بود. وزن توده زنده در زمستان 1388 معادل 1/287 تن برآورد گرديد، اين مقدار در تاسماهي ايراني 8/124 تن، تاسماهي روسي 18 تن ، ازون برون 5/140 تن و شيپ 8/3 تن بود. در گشت بهار 1389 فراواني كل ماهيان خاوياري معادل 831102 عدد و وزن توده زنده اين ماهيان معادل 6/760 تن برآورد شد. فراواني كل ماهيان خاوياري در آبهاي ايراني حاشيه جنوبي درياي خزر در تابستان 1389 معادل 779203 عدد برآورد شد . وزن توده زنده ماهيان خاوياري در گشت تابستان 1389 معادل 0/855 تن بود. فراواني كل ماهيان خاوياري (در اعماق زير 10 متر) در محدوده آبهاي مورد بررسي در پاييز 1390 معادل 13327164 عدد برآورد گرديد فراواني كل تاسماهي ايراني 11695533 عدد و ازون برون 1631631 عدد برآورد شد. وزن توده زنده ماهيان خاوياري در اين گشت معادل 295 تن تخمين زده شد. وزن توده زنده تاسماهي ايراني 2/240 تن و ازون برون 8/54 تن برآورد شد. فراواني كل در اعماق زير 10 متر در پاييز 1391 معادل 14364882 عدد برآورد گرديد فراواني كل تاسماهي ايراني 8817335 عدد و ازون برون 5547546 عدد برآورد شد. وزن توده زنده ماهيان خاوياري در گشت پاييز 1391 معادل 271 تن تخمين زده شد. بيومس تاسماهي ايراني 9/146 تن و ازون برون 1/124 تن برآورد شد. تعداد كل ماهي تجاري صيد شده در گشت پاييز 1388 معادل 5 عدد بود كه شامل 4 عدد تاسماهي ايراني و 1 عدد ازون برون بود. فراواني كل ماهيان خاوياري تجاري در پاييز 1388 معادل 277677 عدد برآورد شد. وزن توده زنده آنها معادل 5/2193 تن تخمين زده شد. تعداد كل ماهي تجاري صيد شده در گشت زمستان 1388 معادل 1 عدد ازون برون بود. كه فراواني كل آن 55535 عدد و وزن توده زنده آن 1/136 تن بود. در گشت بهار1389 تعداد 2 عدد تاسماهي ايراني با اندازه تجاري صيد شد. فراواني كل ماهيان خاوياري تجاري در بهار 1389 معادل 119782 عدد و وزن توده زنده آن معادل 3/365 تن برآورد شد . تعداد كل ماهي تجاري صيد شده در گشت تابستان 1389 معادل 1 عدد تاسماهي ايراني بود. فراواني كل ماهيان خاوياري تجاري در تابستان 1389 معادل 55535 عدد و وزن توده زنده ماهيان خاوياري تجاري در تابستان 1389 معادل 2/283 تن برآورد شد . در گشت پاييز 1390 و 1391 ماهيان خاوياري با اندازه تجاري صيد نشد. در عمليات دامگذاري در اعماق كمتر 10 متر در 14 ايستگاه در گشت پاييز 1388 تعداد 25 عدد ماهي صيد شده كه تمامي آنها تاسماهي ايراني بودند و ساير گونه ها صيد نشد. در گشت زمستان 1388 تعداد 12 عدد ماهي صيد شد كه 11 عدد تاسماهي ايراني و 1 عدد ماهي شيپ بود. در گشت بهار 1389 تعداد 12 عدد ماهي شامل 11 عدد تاسماهي ايراني و 1 عدد تاسماهي روسي صيد شد. در گشت تابستان 1389 تعداد ماهيان صيد شده 12 عدد شامل 11 عدد تاسماهي ايراني و 1 عدد ازون برون بود. در سال 1390 و 1391 دامگذاري انجام نشد. صيد در واحد تلاش دام گوشگير (تعداد ماهيان صيد شده در هر سري دام گوشگير) در پاييز 1388 معادل 6/0 و زمستان 1388 معادل 28/0 عدد در هر سري دام گوشگير بود. صيد در واحد تلاش در هر دو گشت بهار و تابستان 1389 معادل 28/0 عدد در هر سري دام گوشگير بود.

The marine survey for sturgeon stock assessment was conducted in summer, winter and spring in the years 2009 and 2012 to estimate the relative and absolute abundance and percentage composition of each species in the Guilan, Mazandaran and Golestan Provinces. This survey was carried out in the Iranian waters of the Caspian Sea on board the Sisara2 (250 hp) and Guilan vessels(1000 hp) using trawl nets at 2-100 m depths. Trawling was carried out in 90 stations that were selected using a stratified random design. The number of stations in each scope was based on the area of the scope in terms of the total area. Trawling and sampling in shallow water up to 10 m were carried out using 9 m trawl nets whereas 24.7 m trawl nets were used for depths more than 10 m. Trawl surveys were carried out in the daytime. Trawling velocity was kept at 2.5-3 kts and trawls lasted half an hour in order to calculate abundance, and biomass of sturgeons using the swept area method. In Autumn 2009 totally 62 sturgeon specimens were caught including 51 A. persicus specimens, 9 A. stellatus and and 2 A. gueldenstaedtii specimens. The catch composition comprised 82.3% A. persicus, 14.5% and 3.2% A. gueldenstaedtii. In Winter 2009 totally 21 sturgeon specimens were caught including 14 A. persicus specimens, 2 A. stellatus, 3 A. gueldenstaedtii and 2 A. nudiventris specimens. The catch composition comprised 66.7% A. persicus, 9.5% A. stellatus, 14.3% A. gueldenstaedtii and 9.5% A. nudiventris . In Spring 2010 totally 14 sturgeon specimens were caught including 14 A. persicus specimens(100%). In Summer 2010 totally 14 sturgeon specimens were caught including 14 A. persicus specimens(100%). In Autumn 2011 totally 281 sturgeon specimens were caught including 256 A. persicus specimens and 25 A. stellatus specimens . The catch composition comprised 91.1% A. persicus and 8.9% A. stellatus.In Autumn 2012 totally 278 sturgeon specimens were caught including 193 A. persicus specimens and 85 A. stellatus specimens . The catch composition comprised 69.4% A. persicus and 30.6% A. stellatus. Relative abundance of sturgeons caught in bottom trawls in Autumn 2009 was 0.69, in Winter 2009 was 0.23, in Spring 2010 was 0.16, Summer 2010 was 0.17 , Autumn 2011 was 6.96 and Autumn 2012 was 7.03 specimens per trawl. Based on the calculations carried out in the marine survey in Autumn 2009 the estimated absolute abundance for sturgeons was about 3487 thousand.In the Winter 2009 total abundance was estimated 1175.8 thousand, and total biomass of sturgeons was estimated at about 312.161 tons.In the Spring 2010 total abundance was estimated 831.1 thousand, and total biomass of sturgeons was estimated at about 760.6 tons. In the Summer 2010 total abundance was estimated 779.2 thousand, and total biomass of sturgeons was estimated at about 855.0 tons. In the Autumn 2011 total abundance was estimated 13327.1 thousand, and total biomass of sturgeons was estimated at about 295.0 tons. In the Autumn 2012 total abundance was estimated 14364.9 thousand, and total biomass of sturgeons was estimated at about 271.0 tons.

درياي خزر , ماهيان خاوياري , ارزيابي ذخاير , تاسماهي ايراني , صيد در واحد تلاش

تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور

بخشي رنگي، جدول، رنگي، مصور، نمودار

موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 43685

كتابنامه: ص. 55- 57

ت‍اس‌ م‍اه‍ي‍ان‌- ارزيابي ذخاير , ماهي ها- درياي خزر- ارزيابي ذخاير

3۷۴۲۰۹۵۵

الف861ت

639