عنوان :
امكان سنجي ايجاد زيستگاه طبيعي تخم ريزي ماهيان استخواني در معرض خطر درياي خزر به منظور حفظ تنوع زيستي و ژنتيكي
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
نادري جلودار، مهدي
شناسه هاي افزوده :
يوسفيان، مهدي ، همكارطرح , نصرالله زاده، حسن ، همكارطرح , فضلي، حسن ، همكارطرح , نجف پور، شعبان ، همكارطرح , سليمان رودي،عبداله ، همكارطرح , مخلوق، آسيه ، همكارطرح , لالويي، فرامرز ، همكارطرح , بهروزي، شهريار ، همكارطرح , رحمتي، ،رحيمه ، همكارطرح
تنالگان :
سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
چكيده فارسي :
هدف از اين مطالعه بررسي امكان تكثير طبيعي ماهيان در معرض خطر انقراض حوضه جنوبي درياي خزر در رودخانه هاي تجن، هراز، سردآبرود و چالوس و شناسايي و معرفي زيستگاه هاي مناسب براي اين گونه ها در منطقه مورد مطالعه به عنوان ذخيره گاه ژنتيكي است. نمونه برداري از پارامترهاي فيزيكي و شيميايي آب، بزرگ بي مهرگان كفزي و فون ماهيان در هريك از رودخانه ها، بصورت فصلي در ايستگاه هاي تعيين شده از اسفند 1389 طي يك سال صورت گرفت. نمونه برداري از بزرگ بي مهرگان كفزي با استفاده از نمونه بردار سوربر و براي نمونه برداري از گونه هاي ماهيان از تور گوشگير و دستگاه الكتروشوكر با جريان 7/1 آمپر و ولتاژ 300-100 ولت استفاده گرديد. در مجموع 53 تاكسون از بزرگ بي مهرگان كفزي در جهار رودخانه فوق شناسايي شده كه رودخانه تجن با 47 تاكسون از بيشترين غناي گونه اي برخوردار بودند. در رودخانه هاي مورد مطالعه 20 گونه ماهي شناسايي شده كه 6 گونه آنها غير بومي بودند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه غالب ماهيان شناسايي شده، گونه هاي ساكن رودخانه بودند. تنوع گونه اي ماهيان از بالا دست به پايين دست رودخانه ها افزايش داشت.همچنين نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه فراواني نسبي گونه هاي ماهي مقاوم به آلودگي و شرايط سخت محيطي در تمامي رودخانه ها بيشتر از گونه هاي حساس بودند. برآيند پارامترهاي فيزيكي و شيميايي آب نظير دماي آب، DO ، BOD5 ، pH، TSS، TDS، EC ، كدورت و مواد مغذي، شاخص هاي زيستي نظير شانن، EPT ، HFBI ،EPT/CHIR.، گروه هاي كاركرد تغذيه اي و حضور و عدم حضور گونه هاي ماهيان نشان داد كه از بالا دست تمامي رودخانه هاي مورد مطالعه به پايين دست آنها كيفيت آب بصورت معني دار كاهش يافته (به عنوان مثال در رودخانه تجن ميزان كدورت آب از صفر در ايستگاه 1 تا 333 NTU در ايستگاه 6 ، متغير بود كه به شدت تحت تأثير كارگاه هاي شن و ماسه است. همچنين فعاليت كارگاه هاي پرورش ماهي تأثير معني داري بر كيفيت آب رودخانه هراز داشت). حداقل شاخص HFBI 84/2 در ايستگاه 1 بوده و حداكثر آن در ايستگاه 5 به مقدار 01/6 بود) و امكان تكثير طبيعي گونه هاي مهاجر كه غالب گونه هاي در معرض خطر انقراض را شامل شده در پايين دست رودخانه ها ي هراز و تجن وجود ندارد. شرايط براي تكثير طبيعي اين گونه ها در رودخانه هاي سردآبرود و چالوس تا حدي وجود دارد. در سد شهيد رجايي ساري بيشترين فراواني نسبي گونه هاي ماهيان به ترتيب متعلق به سياه ماهي Capoeta capoeta، سس ماهي Luciobarbus capito و ماهي سفيد رودخانه اي Squalius cephalus بودند. اين گونه ها داراي ساختار سني، طولي و وزني مختلفي در زيستگاه سد شهيد رجايي بوده و اكوسيستم درياچه پشت سد فوق و بالا دست آن ، شرايطي را فراهم نموده كه احتمالا امكان معرفي و زيست برخي از گونه هاي مهاجر و در معرض خطر انقراض نظير ماهيان خاوياري، سس ماهيان، شاه كولي و... به عنوان ذخيره گاه ژنتيكي براي حفظ تنوع زيستي وجود دارد.
چكيده انگليسي :
The purpose of this study was to investigate the possibility of natural reproduction of indanger fish in the southern Caspian Sea in Tajan, Haraz,Sardabrood and Chalos rivers, and identify suitable habitats for this species in the study area as a genetic reserve.Sampling of physical and chemical parameters of water, macrobenthic invertebrates and fish fauna was conducted seasonaly in each rivers at selected stations from febrary 2010 during one year. Macrobenthic invertebrate sampling were used bySorber sampler and fish was collected by gill net and electroshocker set with a voltage of 1.7 A and 100-300 V.
A total of 53 taxa of macrobenticinvertabrateshave been identified in the four mentioned rivers, in which Tajanriverconsisted of 47 taxa with highest richness.20 species of fish were determined in the studied rivers that 6 of them were non-native species.The results showed that the predominant identified fish species were native in the river. The fish species diversity increases as one moves from the headstream towards the estuaries of the two studied Sardabrud and Chalus rivers.The results of this study showed that the relative abundance of fish species resistant to pollution and hard environmental conditions were much more that sensitive species. physicochemical parameters of water such as; water temperature, DO, BOD5, pH, TSS, TDS, EC, turbidity, nutrients, biodiversity index such as Shanon index, EPT, HFBI, EPT/CHIR, nutrition functioning group and present or absent of fish species showed that there are significant decrease in water qualities from upstraem ratio to down stream (For example, in Tajan river water turbidity varied from 0 at station 1 to 333 NTU at station 6, Which is strongly influenced by sand workshops. As well as the activities of a significant impact of fish farming workshop on the Haraz river water quality). The minimum of HFBI index was 2.84 at station 1 and the maximum was recorded at station 5 with 6.01, and there is not any possibility to natural reproduction of migrated species that are dominant and indanger at downstream. Conditions for natural reproduction of this species in the rivers of srdabrood and Chalus there is to some. In Shahid- Rajaei dam the maximum relative abundance of fish species belonged to Capoeta capoeta, Luciobarbus capito and Squalius cephalus, respectively. These species have different age, length and weight stuctures at Shahid- Rajaei dam inhabitant, and the resourval of this dam and it,s upstream have been preparing auch a favorabile condition that seems there are potentioal of introductionand inhabitant of some of the Migratory and indanger fish species such as Barbels, Sturgeon, Alburnus chalcoides and etc. as genetic reserve for biodiversity preservation.
كليدواژه :
رودخانه تجن , هراز , سردابرود , چالوس , سد شهيد رجايي , زيستگاه، آلودگي , بازسازي , گونه هاي ماهي در معرض خطر انقراض
اطلاعات نشر :
تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
مشخصات ظاهري :
بخشي رنگي، جدول، نمودار
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 49355
كتابنامه :
كتابنامه: ص. 60- 63
موضوع :
ماهي ها- درياي خزر , ماهي ها- درياي خزر- امكان سنجي , تنوع زيستي- حفاظت , زيستگاه (ب‍وم ش‍ن‍اس‍ي)- امكان سنجي
