عنوان :
شناسايي و تعيين پراكنش ماهيان رودخانه ارس (در محدوده استان آذربايجان شرقي) و اندازه‌گيري ميزان تجمع فلزات سنگين (مس، موليبدن، جيوه و آرسنيك) در بافت ماكول
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
دوستدار، مسطوره
شناسه هاي افزوده :
رامين، محمود ، همكار طرح , وهاب‌نژاد، آرزو ، همكار طرح , افرايي، محمدعلي ، همكار طرح , رحمتي، رحيمه ، همكار طرح , واحدي، فريبا ، همكار طرح , نصرالله‌تبار، عبدالله ، همكار طرح , رضايي، مريم ، همكار طرح , رضايي، حسين ، همكار طرح
تنالگان :
سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
چكيده فارسي :
اين مطالعه به بررسي و تعيين ميزان برخي فلزات سنگين (مس، موليبدن، آرسنيك و جيوه) در ماهيان رودخانه ارس در چهار ايستگاه (از شهرستان جلفا تا 25 كيلومتر بعد از مرز نوردوز) طي چهار فصل در سال هاي 1395-1394 پرداخته است. در مجموع 38 عدد از 5 گونه خانواده كپورماهيان بوسيله الكتروشوكر و تور ساليك صيد و شناسايي شدند كه شامل ماهي خياطه Alburnoides eichwaldi ، ماهي مرواريد Alburnus hohenackeri، سس ماهي كورا Barbus lacerta ، سياه ماهي Capoeta gracilisو سس ماهي Luciobarbus capito بودند. ميزان فلزات سنگين با استفاده از دستگاه جذب اتمي در بافت عضله ماهيان نمونه برداري شده اندازه گيري شد.همچنين فاكتور تجمع زيستي براي هر كدام از گونه ها محاسبه شد. فاكتور تجمع زيستي براي فلز موليبدن بالاترين و فلز آرسنيك كمترين مقدار را دارا بود. بيشترين غلظت مس در سس ماهي كورا با ميانگين 11/3±13/6 ميكروگرم بر گرم وزن خشك و براي عنصر موليبدن ماهي خياطه با ميانگين بيشترين غلظت 4/9±11/7 ميكروگرم بر گرم وزن خشك را دارا بوده است. ميانگين غلظت جيوه 1/5±13/1 ميكروگرم بر كيلوگرم وزن خشك) در ماهي مرواريد بيشترين بوده است. در خصوص عنصر آرسنيك از آنجاييكه در تعداد معدودي از ماهيان آناليز گرديد بيشترين غلظت در ماهي خياطه ثبت گرديد. براساس آزمون آماري ANOVA بين ميانگين غلظت مس در گونه هاي مختلف اختلاف معني داري وجود داشت (p <0.05) و آزمون دانكن گونه ماهي مرواريد را از ساير گونه ها تفكيك كرده است. مقايسه غلظت فلزات در بافت با استاندارد ها نشان داد كه مقادير ميانگين و حتي حداكثر فلزات جيوه، آرسنيك و مس (به غير از يك نمونه در ايستگاه 4) در عضله ماهيان رودخانه ارس ناچيز بوده و پايين تراز حد مجاز كشورهاي مختلف بوده اما ميانگين، حداقل و حداكثر غلظت عنصر موليبدن در تمام نمونه هاي گونه هاي ماهي رودخانه ارس به خصوص در ايستگاه هاي 3 و 4 بيش از استاندارد بوده است كه نشانه آلوده بودن منطقه مورد نظر به اين عنصر است. تماس با آلودگي هاي خانگي ، كشاورزي و بخصوص صنعتي و تاثير پذيري ماهيان مهاجر ، يك مسئله جدي در ماهيان رودخانه ارس مي باشد
چكيده انگليسي :
This study was conducted to determine of heavy metals in fish species of Aras River (East Azerbaijan) based on metals (Cu, Mo , As, Hg) at four stations (From Julfa to 25km after Nourdos border) during four seasons from 2015 to 2016. Thirty eight specimens were collected by using of electrofishing as the main method for sampling. The amount of heavy metals was measured by using an atomic absorption in the muscle tissue of specimens. Bioaccumulation factor was also calculated for each species.The amount of Bioaccumulation factor for molybdenum is the highest and the arsenic metal has the lowest amount. The highest concentration of copper in Barbus lacerta with a mean of 13.6 ± 11.3 μg / g dry weight and for the molybdenum, Alburnoides bipunctatus had the highest mean concentration (11.7 ± 4.9) μg / g dry weight. The average concentration of mercury (13.1 ± 1.5 μg / kg dry weight) was highest in Alburnus alburnus. Regarding the arsenic element, as it was analyzed in a small number of specimens, the highest concentrations were recorded in Alburnoides bipunctatus . According to ANOVA, there is a significant difference between mean concentration of copper in different species (p <0.05) and the Duncan test has distinguished Alburnus alburnus from other species.Keywords:heavy metals, fish species ,Pollution, Aras River, East Azerbaijan
كليدواژه :
عناصر فلزي , كپور ماهيان , آلودگي , تجمع زيستي (BAF) , رودخانه ارس , آذربايجان شرقي
اطلاعات نشر :
تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
مشخصات ظاهري :
20ص.: مصور (رنگي)، جدول، نمودار (رنگي)
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 53324
يادداشت :
ص. ع. به انگليسي: Mastooreh Doustdar. A study on identification and distribution of Aras river fish fauna (within the East Azarbijan province) and measuring heavy metals (Cu, Mo, Ho, Hg, As) , [همكاران طرح] محمود رامين، آرزو وهاب نژاد، محمدعلي افرايي، رحيمه رحمتي، فريبا واحدي، عبدالله نصرالله تبار، مريم رضايي، حسين رضايي , كتابنامه: ص. 16- 17
موضوع :
ماهيها -- ايران-- رود ارس-- اثر فلزات سنگين , فلزهاي سنگين -- ايران-- انباشت‌زيستي , مس -- جنبه‌هاي زيست‌محيطي , موليبدن -- جنبه‌هاي زيست‌محيطي , جيوه -- جنبه‌هاي زيست‌محيطي , آرسنيك -- جنبه‌هاي زيست‌محيطي , ماهيها -- ايران-- شناسايي
