عنوان :
اثرات عوامل محيطي رودخانه و درياچه پشت سد ارس بر رشد و نمو خرچنگ دراز آب شيرين
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
محسن پور آذري، علي
شناسه هاي افزوده :
محبي، فريدون ، همكارطرح , احمدي، رضا ، همكارطرح , مصطفي زاده، بيژن ، همكارطرح , نكوئي فرد، علي ، همكارطرح , اسماعيلي، لطيف ، همكارطرح , گنجي، سياوش ، همكارطرح , شيري، صابر ، همكارطرح
تنالگان :
سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
چكيده فارسي :
جهت بررسي تراكم جمعيتي و پراكنش گونه اي پلانكتون ها در مناطق مختلف رودخانه ارس و سد احداث شده بر روي آن (سد ارس)، نمونه برداري از ايستگاه هاي تعيين شده از فروردين ماه تا اسفند ماه سال 1387 با تناوب ماهيانه صورت پذيرفت. نمونه برداري ها بر روي درياچه سد و در مناطق كم عمق (تا 5 متر) توسط لوله پليكا بطول 25/2 متر و قطر 6 سانتي متر و بطور ستوني انجام گرفت، علاوه بر آن در ايستگاه هاي با عمق بيش از 5 متر يك نمونه پلانكتوني نيز از نزديك به كف درياچه تا عمق 5 متر با فاصله يك متر از همديگر ( نمونه برداري پلكاني ) توسط يك روتنر با حجم 2 ليتر برداشته شد. در مورد رودخانه بدليل جريانات آب، نمونه برداري به روش پيمانه اي و بوسيله سطل انجام شد. جهت نمونه برداري فيتوپلانكتوني يك ليتر آب بطور مستقيم از كل آب جمع آوري شده تهيه گرديد. نمونه هاي زئوپلانكتوني نيز با فيلتر نمودن 30 ليتر از آب جمع آوري شده هر ايستگاه توسط تور پلانكتون گير با مش 55 ميكرون تهيه گرديد، سپس نمونه هاي تهيه شده را (فيتوپلانكتون و زئوپلانكتون) در ظروف نمونه برداري با حجم يك ليتر ريخته و تاريخ نمونه برداري و نام ايستگاه روي هر نمونه ثبت گرديد وسپس نمونه هاي تهيه شده بلافاصله با فرمالين 4 درصد تثبيت و به آزمايشگاه منتقل گرديدند ، لازم بذكر است كه اندازه گيري خصوصيات فيزيكي در محل انجام گرديد. در ضمن از هر ايستگاه مقدار دو ليتر آب نيز جهت انجام آزمايشات شيميايي و اندازه گيري كلروفيل a برداشته شد. نمونه هاي پلانكتوني بعد از يك هفته نگهداري در مكان سرد و تاريك و تعيين حجم ، توسط پيپت به محفظه هاي 5 ميلي ليتري منتقل و بعد از گذشت 24 ساعت كه نمونه ها كاملاً رسوب نمودند، شمارش و شناسايي توسط ميكروسكوپ اينورت Nikon مدل TS100 با بزرگنمايي400 × (فيتوپلانكتون ها) و 200 × (زئوپلانكتون ها)، با استفاده از روش Utermohl (1958) در 3 تكرارانجام گرفت. در هر نمونه حداقل 50 ميدان ديد مورد شمارش قرار گرفت. نتايج حاصل از اندازه گيري فاكتورهاي فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي در مطالعه حاضر و مقايسه آن با استانداردهاي موجود حاكي از آن است كه مخزن سد ارس با توجه به وجود دشت حاصلخيز حاشيه درياچه و توسعه كشاورزي در منطقه، برداشت آب از درياچه كه در سال هاي اخير افزايش قابل توجهي داشته است، بالا بودن تراكم جمعيتي در اطراف درياچه (واقع شدن شهر نخجوان در كوه هاي مشرف به درياچه و تخليه فاضلاب هاي مختلف شهري و صنعتي به داخل آن)، در رده ي آب هاي يوتروف قرار گرفته است. همچنين در اين بررسي ساختار طولي- وزني و نسبت جنسي شاه ميگوي آب شيرين درياچه سد ارس بصورت فصلي مورد بررسي قرار گرفت. نمونه برداري از شاه ميگوي آب شيرين در درياچه سد ارس به صورت فصلي و از 5 ايستگاه تعيين شده انجام گرديد. به منظور تعيين ميزان زي توده، جمعيت شاه ميگوي سد ارس در طي سال 1391، تعداد 100 عدد تله فونلي بعد از طعمه گذاري در ايستگاه ها ي مختلف درياچه سد ارس مستقر گرديدند. در هر ايستگاه 1 رج تله 20 عددي با استفاده از سنگ، طناب اتصال، طناب رابط و شناور مستقر شدند. صبح روز بعد ( 24 ساعت بعد از استقرار تله ها) كل شاه ميگوهاي موجود در تله ها پاكسازي و بعد از نمونه برداري ( حداقل 300 عدد از هر ايستگاه و بصورت تصادفي نمونه برداري شد) به آزمايشگاه منتقل و ضمن تعيين جنسيت نمونه ها و برآورد درصد جنسي، ويژگي هاي زيست سنجي آنها شامل طول كل و وزن، براي هر شاه ميگو ثبت گرديد. برآورد گروه هاي طولي و وزني به صورت كل و جداگانه براي نمونه هاي نر و ماده در هر فصل بعمل آمد. بر اساس نتايج بدست آمده ميانگين طول كل شاه ميگو در دوره مطالعه 94/7±43/106 ميلي متر و ميانگين وزن كل نيز86/10± 81/35 گرم بدست آمد كه هر دو فاكتور پايين تر از تراز صادراتي شيلات آذربايجان غربي مي باشند (استاندارد جهاني صيد شاه ميگو، 35 گرم وزن با 100 ميلي متر طول مي باشد ولي شيلات آذربايجانغربي بمنظور حفظ و حراست از ذخاير شاه ميگوي سد ارس، وزن 50 گرم با طول 120 ميلي متر را براي صيد مجاز اعلام نموده است)، تنها 99/18 درصد از كل صيد، طولي بالاتر از تراز صادراتي 120ميلي متر دارند و اين درحاليست كه فقط 46/16 درصد از كل صيد، وزن بالاتر از تراز صادراتي (50 گرم) دارند. با در نظر گرفتن شواهد موجود، ذخاير شاه ميگوي درياچه سد ارس نسبت به گذشته به شدت كاهش يافته است. همچنين طبق نتايج بدست آمده نسبت نرها درصيد بيشتر از ماده ها مي باشد. مقايسه معادلات رشد تاييد مي كند كه نرها در مقايسه با ماده هاي هم اندازه، وزن بيشتري دارند. با توجه به افزايش روز افزون تخليه فاضلاب هاي مختلف ( خانگي و صنعتي) به درياچه سد ارس و از طرفي توسعه روزافزون فعاليت هاي كشاورزي در محدوده اين درياچه، در ساليان اخير ميزان صيد شاه ميگو از درياچه سد ارس روند نزولي را طي كرده كه لزوم توجه بيش از پيش به بهبود وضعيت آبزي پروري در منطقه بالاخص شاه ميگو را گوشزد مي نمايد
چكيده انگليسي :
In order to study plankton population composition and species diversity in different regions of Aras rivers and the evident reservoir sampling was performed monthly from determined sampling sites from April 2007 to March 2008. Sampling was conducted in reservoir lake by a PVC pipe with 2.25 m length and 5 cm diameter by columnar method. Besides, in more dipper (>5 m) sites, sampling conducted from bottom to surface with 1-m intervals (layer sampling) by a 2-liter Ruttner type sampler. In river due to water flow sampling was conducted by a scaled measure. Phytoplankton sampling was performed by 1-liter bottles. Zooplankton was sampled by filtering of 30 L through 55- micron plankton net. These samples were then transferred into bottles and sampling date and the name of station were attached on the bottles. Then, the samples were fixed immediately and transported to laboratory. It should be mentioned some physical parameters were determined in situ. Also, a 1-liter and another 2-liter water were collected to determine chlorophyll a and chemical factors respectively. Samples were preserved in dark and cold place for a week. The upper layers (without phytoplankton) were removed and the lower layer (with phytoplankton) was sampled into 5-ml chambers. The enumeration and identification was performed by a Nikon TS100 inverted microscope with ×400 (Phytoplankton) and ×200 (Zooplankton) magnification according to Utermohl (1958) method. About 50 fields were enumerated for each sample. The comparison of physicochemical and biological factors with standard criterion indicated that the presence of a fertile plain, agricultural growth, drought and higher water demand in recent years, as well as, higher population density, the Nakhjavan city location and sewage water flows into the Aras reservoir, the lake is going to be an eutroph lake. Sampling of crayfish was performed from 5 sampling sites seasonally. Aras reservoir freshwater crayfish biomass was sampled in 1391, by putting 100 funnel-shaped nets. At each site one row nets composed of 20 nets were put by rocks, connecting robe and boat. Twenty four hours later, total freshwater cray fish was sampled (at least 300 crayfish was randomly sampled from each site). The samples were transported to laboratory and their sex, sex percentage, biometric characteristics including length, weight were recorded. Length and weight groups were estimated totally and for males and females in each season.The average total length and weight were 106.43± 7.94 mm and 35.81± 10.86 gr respectively which both are lower than West-Azarbaijan fisheries criterion. In this study only 18.99 percent contained a length higher than exporting level (120 mm). Yet, only 16.46 percent of harvesting had higher than 50 g (exporting level). With regard to data, freshwater shrimp (Astacus leptodactylus) in Aras dam reservoir stock has reduced. In general, male-female ratio was high. The comparison of growth equations confirms that males had higher weights than equal females. In recent years, the freshwater crayfish harvesting has been declined due to increased harvesting and over loading of nutrients into the lake.Key words: Astacus leptodactylus, Environmental condition, Aras dam reservoir and west Azarbaijan.
كليدواژه :
شاه ميگوي آب شيرين , شرايط زيست محيطي , سد ارس , آذربايجان غربي , Astacus leptodactylus
اطلاعات نشر :
تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
مشخصات ظاهري :
مصور (رنگي)، جدول، نمودار (رنگي)
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 52891
يادداشت :
ص. ع. به انگليسي: Ali Mohsenpour Azari. Effects of environmental factors on the growth and development of Astacous leptodactylous in Aras River and its Reservoir , [همكاران طرح] فريدون محبي، رضا احمدي، بيژن مصطفي زاده، علي نكوئي فرد، لطيف اسماعيلي، سياوش گنجي، صابر شيري , كتابنامه: ص. 82- 96
موضوع :
شاه‌ميگوي آب شيرين -- اصلاح نژاد , شاه ميگوي آب شيرين -- اي‍ران-- ت‍ول‍ي‍د م‍ث‍ل , شاه ميگوي آب شيرين -- اي‍ران-- پ‍رورش و ت‍ك‍ث‍ي‍ر , رود ارس , شاه ميگوي آب شيرين
