شماره ركورد :
1593
عنوان :
بررسي كاربرد انگشت نگاري عنصري در تفكيك جمعيتي و قابليت پايش زيستي يك گونه از ماهيان استخواني درياي خزر (Rutilus kutum)
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
پورنگ، نيما
شناسه هاي افزوده :
پرافكنده حقيقي ، فرخ همكارطرح , عوفي، فريدون همكارطرح
سال نشر :
1396
تنالگان :
ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر
چكيده فارسي :
در اين تحقيق به منظور بررسي قابليت استفاده از پنج بافت سخت (اتوليت، فلس، شعاع سخت باله، عدسي چشم و مهره هاي پشتي) ماهي سفيد (Rutilus kutum) براي تفكيك جمعيت هاي مختلف اين گونه و ارزيابي قابليت پايش زيستي در حوزه جنوبي درياي خزر از طريق سنجش تغييرات ميزان تجمع زيستي عناصر و همچنين بررسي امكان استفاده از هر يك از پنج بافت مزبور به منظور استفاده به عنوان آرشيو زيستي عناصر و از سوي ديگر بررسي تجمع عناصر در بافت هاي ماكول و مخاطرات احتمالي ناشي از مصرف آنها، تعداد 60 نمونه ماهي سفيد از سه ايستگاه نمونه برداري در حوزه جنوبي درياي خزر (ايستگاههاي 1، 2 و 3 به ترتيب در مجاورت مصب رودخانه هاي سفيد رود، تجن و گرگانرود) گردآوري شد. نمونه برداري ها در طي خرداد 1395 توسط تورهاي پره ساحلي انجام شد. در مجموع ميزان تجمع 13 عنصر اصلي و فرعي در نمونه ها (پنج بافت سخت مذكور و دو بافت عضله و كبد) توسط روش هاي پيكسي و ميكرو پيكسي مورد بررسي قرار گرفت.بطور كلي الگوي تجمع عناصر در عدسي چشم نسبت به ساير بافت ها تا حدود زيادي متمايز بود. ترتيب تجمع عناصر در دو بافت نرم مورد بررسي، تقريبا مشابه بود، اما Sr در بافت عضله قابل تشخيص نبود. عناصر Ca، Fe ، S، Cl و K در تمامي بافت هاي مورد بررسي، قابل تشخيص بودند اما عنصر Br تنها در اتوليت قابل اندازه گيري بود.كمترين ميزان تشابه بين بافت ها در مورد عدسي چشم (از نظر تجمع عناصر P، S و Zn) و كبد (از ديدگاه تجمع عناصر Cl ، Fe و K) قابل تشخيص است. در حالي كه در مورد عناصر Sr و Ca ، اتوليت حداكثر فاصله را آشكار ساخت. از سوي ديگر از نظر تجمع K ، بافت هاي نرم و سخت در قالب دو گروه كاملا مجزا قابل طبقه بندي مي باشند.بطوركلي، بيشترين و كمترين تعداد همبستگي هاي قوي و معني دار بين عناصر به ترتيب در مورد بافت هاي مهره پشتي و كبد مشاهده گرديد. در مورد تمامي بافت هاي سخت، همبستگي هاي بسيار قوي بين S و Cl قابل تشخيص بود كه در اين ميان تمامي همبستگي ها، بجز در مورد عدسي چشم، مثبت بود. هيچگونه همبستگي معني داري بين عناصر و خصوصيات بيومتريك (وزن، طول كل و طول استاندارد) مشاهده نگرديد.بر اساس نتايج حاصله به نظر مي رسد كه تمام بافت هاي سخت، به جز عدسي چشم، ممكن است جايگزين هاي بالقوه اي براي پايش زيستي عناصر Ca، Cl، Fe، K و S در حوزه جنوبي درياي خزر باشند. فلس ها و شعاع باله ها را مي توان به عنوان جايگزين هاي بالقوه غير كشنده براي ساير ساختارهاي سخت مطرح نمود. با اين وجود، با عنايت به اينكه جذب برخي عناصر از طريق فيزيولوژي بدن ماهي ها قابل تنظيم است، لذا مشخص نيست كه ميزان تجمع همه عناصر فوق الذكر در اين بافت ها منعكس كننده تغييرات آنها در محيط باشد.با توجه به نتايج مربوط به تجمع Sr در اتوليت، مي توان استنتاج نمود كه نمونه هايي كه از ايستگاه هاي 2 و 3 گردآوري شده اند، احتمالا متعلق به يك جمعيت مي باشند. استنتاج مشابهي نيز بر مبناي نتايج حاصل از تجمع K در فلس حاصل گرديد. فلس ها ممكن است قابليت استفاده به عنوان ساختار جايگزين اتوليت براي تفكيك ذخاير R. kutum در درياي خزر را داشته باشند.با در نظر گرفتن نقشه هاي پراكنش عناصر حاصل از آناليز هاي ميكروپيكسي، در هيچيك از بافت هاي سخت مورد بررسي، الگوهاي مشخصي از تغييرات تجمع عناصر در ارتباط با الگوهاي خطوط رشد ساليانه، قابل تشخيص نمي باشد. به عبارت ديگر، به نظر مي رسد كه قابليت تشخيص روش مزبور براي تفكيك عناصر بر مبناي خطوط رشد كافي مطلوب نيست و لازم است در تحقيقات آتي قابليت بكارگيري روش هايي با قابليت تفكيك بالاتر مورد بررسي قرار گيرد.از ميان ده عنصري كه با بكارگيري روش پيكسي در بافت ماكول (عضله) قابل اندازه گيري بودند، تنها در مورد چهار عنصر Zn، Cu، Fe و Mn آستانه هاي مجاز در برخي استانداردهاي بين المللي تعريف شده است كه ميانگين مقادير اندازه گيري شده در اين تحقيق در تمامي موارد در مقايسه با استانداردهاي مزبور بسيار كمتر مي باشد. ازاينرو به نظر مي رسد مصرف كنندگان اين ماهي از نظر تجمع چهار عنصر مزبور در بافت ماكول ماهي در معرض تهديد سلامتي نيستند
چكيده انگليسي :
ln this research, the potential use of five hard parts (otolith, scale, eye lens, dorsal spine, vertebral bone) of Rutilus kutum for stocks discrimination and biomonitoring as well as their usability as biological archive in the southern Caspian Sea was investigated. Two soft tissues (muscle and liver) were also analyzed for assessment of the possible risk of consumption and use as biomonitoring tool, respectively. A total of 60 specimens were collected using beach seine from three sampling sites (adjacent to the estuaries of the rivers Sefidrud, Tajan and Grorganrud, respectively) in the Southern Caspian Sea in May 2016. In total, the levels of 13 major and trace elements in the samples (the seven soft and hard tissues) was measured using PIXE (Proton Induced X-ray Emission) and µ-PIXE methods.Generally, the pattern of elements occurrence in the eye lens was considerably different compared to the other hard parts. The orders of element occurrence in the two soft tissues were largely similar, but Sr was not detectable in muscle. Ca, Fe, S, Cl and K could be detected in all the selected tissues, while Br was detectable only in otolith.Minor similarities among the tissues were observed in the case of eye lens (for P, S and Zn) and liver (for Cl, Fe and K). Whereas, in the case of Sr and Ca, otolith shows the maximum distance. On the other side, in the case of K, the soft and hard parts could be categorized into two completely separate groups.Generally, vertebral bone and liver showed the highest and lowest number of the correlation pairs, respectively. In case of all the hard parts, very strong correlations were found between S and Cl. Among them, all the correlations, except for eye lens, were positive. There were no significant relationships between the elements and biological characteristics (weight, total length and standard length).Based on the results, it seems that all the studied hard parts, except for eye lens, may offer alternatives for biomonitoring of Ca, Cl, Fe, K and S in the southern Caspian Sea. The scales and spines represent a potential non-lethal alternative to the other hard parts. However, since fish physiology regulates the uptake and incorporation of some elements, it is not clear that levels of all of the mentioned elements reflect their variability in the environment. Considering Sr level in otolith, no significant differences could be found between the sampling sites 2 and 3. So it can be concluded that the specimens collected from the two sites are probably from the same population. Similar results were also obtained based on the results concerning K accumulation in scale. It can be concluded that scales may provide an alternative structure to otolith for stock discrimination of R. kutum in the southern Caspian Sea.Considering the µ-PIXE elemental distribution maps and their comparison with the annual growth increments on the five hard parts, no clear patterns could be detected. In other words, the used the method seems to be not sensitive enough to characterize of the elements concentrations based on the growth patterns. Therefore, the capability of other analytical methods (with higher resolution) in clear differentiation of the growth patterns should be evaluated in future investigations.Among the 10 elements that were detectable in the muscle using the PIXE method, only in the case of four of them (i.e. Zn, Cu, Fe and Mn) maximum allowable concentrations for human consumption have been defined, which in all the cases the mean concentrations in the present study were far below the recommended limits and accordingly it seems that in this regard there is no risk for human consumption of flesh of the fishes
كليدواژه :
درياي خزر , پيكسي , ماهي سفيد , تفكيك جمعيتي , پايش زيستي , انگشت نگاري عنصري , پيكسي
اطلاعات نشر :
تهران ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر
مشخصات ظاهري :
مصور، جدول، نمودار
فروست :
ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورز ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر 53446
كليدواژه - جزئيات :
لينک به اين مدرک :
بازگشت