1597

مطالعه افزايش توليد درمنبع آبي پشت سد وحدت آذربايجان شرقي

پورغلامي مقدم، اكبر

پورغلامي مقدم، اكبر همكارطرح , صفائي، سعيد همكارطرح , يوسف زاد، اسماعيل همكارطرح , خداپرست، حجت همكارطرح , عباسي، كيوان همكارطرح , بابايي، هادي همكارطرح , زحمتكش، يعقوبعلي همكارطرح , سبك آرا، جليل همكارطرح , خطيب حقيقي، سپيده همكارطرح , عابديني، علي همكارطرح , نوروزي، هيبت اله همكارطرح , فلاحي، مريم همكارطرح , مددي، فريبا همكارطرح , صداقت كيش، اصغر همكارطرح , صياد رحيم، مصطفي همكارطرح , تجدد، جلال همكارطرح , محسن پور، حجت همكارطرح , دانش، علي همكارطرح , صمدزاده، محمد همكارطرح , رزقجو كهن، سيامك همكارطرح , سليماني، حميد همكارطرح , ماهي صفت، فرشاد همكارطرح , افشارچي، حسن همكارطرح

1397

ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر

درياچه سد وحدت (سد مخزني كرد كندي) با موقعيت جغرافيائي 37 درجه و 59 دقيقه عرض شمالي و 46 درجه و 55 دقيقه طول شرقي در فاصله 75 كيلومتري شرق تبريز در استان آذربايجان شرقي واقع شده است . هدف از احداث اين سد ، ذخيره سازي حدود 6 ميليون متر مكعب آب رودخانه اوجان چاي جهت مصارف كشاورزي منطقه مي باشد . اين تحقيق جهت مطالعه افزايش توليد درمنبع آبي پشت پشت سد وحدت صورت گرفته و عوامل زيستي و غير زيستي درياچه همچون خصوصيات فيزيكي و شيميائي آب ، پلانكتونها، كفزيان، ماهي شناسي و خصوصيات بستر مورد بررسي قرار گرفت. با توجه مساحت درياچه و نزديكي ايستگاهها به يكديگر ، رودخانه ورودي و مصب بعنوان يك ايستگاه و درياچه بعنوان ايستگاه دوم تعيين گرديد. 42 جنس از پنج شاخه فيتوپلانكتوني شناسايي شدند كه سيانوفيتا با 59 درصد ، بيشترين فراواني و كلروفيتا با 5/21 درصد مقام دوم را داشتند. بيشترين فراواني و‌ تنوع‌ زئوپلانكتوني مربوط‌ به‌ شاخة‌ Rotatoria ، به ميزان 9/50 درصد و در فصل بهار بوده است كه بدليل دارا بودن اسيدهاي‌ چرب‌ ‌ امگا 3 ، مورد تغذيه ماهيان و لاروهاي آنها قرار مي گيرند. پس از Rotatoria مژه داران بيشترين فراواني را بخود اختصاص دادند. در خصوص كفزيان اين درياچه نيز لازم بذكر اينكه در دو مرحله نمونه برداري در زمستان 89 و بهار 90 ، غالبيت با توبيفيسيده بود كه ميانگين زيتوده در زمستان 89 با 034/0گرم ( 35/84 عدد درمترمربع ) و در بهار 90 ميانگين زيتوده 42/0 گرم ( 7/143 عدددرمترمربع) برآوردگرديد. بررسي ماهي شناسي حاكي از غالبيت ماهي حوض طلايي با فراواني 42 درصد و پس از آن، كپور نقره اي با فراواني 38 درصد تعيين گرديد. بطوركلي تنوع گونه اي ماهيان اين درياچه شامل يك گونه (5/12 درصد) مرواريد ماهي معمولي بومي ايران و تعداد 7 گونه (5/87 درصد) شامل ماهي حوض رنگي، حوض نقره اي، كپور معمولي فرم پرورشي، ماهي تيزكولي، كپور نقره اي (فيتوفاگ)، كپور سرگنده (بيگ هد) و كپور علفخوار از گونه هاي غيربومي ايران و منطقه ميباشند . شرايط دمائي يكي از مهمترين فاكتورهاي محيطي جهت پرورش ماهي محسوب مي شود. در حال حاضر در درياچه پشت اين سد ماهيان گرمابي پرورش داده ميشوند. دماي مناسب رشد اين ماهيان بايستي بين 30 – 15 درجه سانتيگراد باشد . براساس اطلاعات ايستگاه سينوپتيك بستان آباد ، درجه حرارت منطقه مورد مطالعه درياچه سد وحدت تنها در چهار ماه از سال (از خرداد لغايت شهريورماه) بيش از 15 درجه سانتي گراد بوده و در اين مدت زماني براي پرورش ماهيان گرم آبي مناسب است. برودت هوا در منطقه بستان آباد به اندازه اي است كه سالانه حدود 6/124 روز احتمال يخبندان وجود دارد. بنابراين پرورش ماهيان گرمابي در اين درياچه با محدوديت شديد دمايي مواجه بوده و تنها در دوره كوتاهي از سال ، از اواسط بهار تا پايان تابستان شرايط نسبتا مطلوبي براي پرورش ماهيان گرمابي حاكم مي باشد. بر اساس مساحت ميانگين درياچه ، توان توليد ماهي فيتوفاگ 34/2 تن و توان توليد ماهي بيگ هد 73/1 تن و مجموعا 77/4 تن برآورد مي گردد . بنابراين با فرض ميانگين وزن 20 - 15 گرم براي بچه ماهيان ، تعداد 10000 قطعه بچه ماهي فيتوفاگ و تعداد 7500 قطعه بچه ماهي 17 گرمي بيگ هد مورد نياز باشد . با توجه به اينكه ميزان و تنوع فون كفزيان در اين درياچه در حد پائيني قرار دارد ، افزايش توليد ماهي كپور يا هر نوع ماهي كفزي خوار ديگري مستلزم غذادهي دستي مي باشد. علاوه بر وجود شرايط مساعد شيمي آب براي پرورش آبزيان ، با توجه به محدوديت حجم آب در تابستان و دماي مناسب ماهيان گرمابي در بهار و پاييز مي توان در منطقه تاج سد كه غالبا ارتفاع آب 10 – 5 متر مي باشد ، براي پرورش ماهي كپور ، بيگ هد و فيتوفاگ اقدام به استقرار قفس پلي اتيلني ( HDPEC ) متعارف در دنيا با حجم750 مترمكعب و به ازاي هر قفس 1000-800 قطعه ( 60 درصد فيتوفاگ،20 درصد بيگ هد و 20 درصد كپور ) با ظرفيت توليد 5-4 تن نمود .ابعاد مناسب نيز عبارتست از قفس با سطح مقطع دايره اي به قطر 30-25 متر با ارتفاع 5 متر و به تعداد 10 قفس كه با غذ دهي دستي و تامين بخشي از غذاي مورد نياز در طول دوره پرورش با توليدات طبيعي قابليت پرورش ماهي در اين منبع آبي وجود دارد. البته زمينه هاي گردشگري و تفرجگاهي از جمله گزينه هاي ديگري است كه امكان آن دور از ذهن نيست و ميتوان در كنار پرورش ماهي در قفس امكانات مذكور را بتدريج طراحي و اجرايي نمود

The Lake Vahdat’s dam ( Kordkandi reservoir ) is located in 75 kilometers eastern of Tabriz in the East of Azerbaijan province With 37°59’ and 46°55’of latitude and attitude ,respectively. The purpose of the Dam is, storage of 6 million m3 of Ojan chai river for aquaculture use in the region. This study was carried out to investigate the possibility of increasing production in the Vahdat’s Dam and some biotic and abiotic factors of lake, such as physico-chemical properties of water, planktons, bentics, icthiology and characteristics of lake's bed were focused. Due to the area of the lake and proximity of the stations to each other, the entrance and estuary of the river as one station and lake as the second station were designated. In the case of phytoplankton, 42 genera were identified from 5 phylom, with 59% Cyanophyta and 21.5% for chlorophylls. For zooplankton, the highest frequency and variety related to the Rotatoria were 50.9% in the spring , which fed by fish and their larvae due to Omega-3 fatty acide. After Rotatoria, Ciliaphora were the most frequent. For Bentics, two sampling steps were carried out in the winter of 2007 and spring of 2008. The high biomass of Tubificidae was showed 0.034 gr ) 84.35/ m3)and 0.42 gr (143.7 /m2) in the winter of 2007 and spring of 2008, respectively. For Ictiology study, the high percentage frequency of fish related to Carassius auratus 42% and Hypophthalmichthys molitrix 38%. The biodiversity of fishes in the lake were confirmed by 12.5 % Alburnus hohenackeri , 87.5 % Carassius gibelio, Carassius auratus, Cyprinus carpio, Hemiculter leucisculus, Hypophthalmichthys molitrix, Hypophthalmichthys nobilis and Ctenopharyngodon idella. One of the most important environmental factors for aquaculture is temperature condition.Now, warm water fish were farmed in the behind of the Dam. The optimal temperature for these fish should be 15-30 ° C. According to the synoptic station of Bostanabad, the temperature of the study area of the Wahdat’s Dam is more than 15 ° C in the four months of the year (from June to September) which is suitable for aquaculture of Cyprinidae. The ice freeze days of the Bostanabad is about 124.6 days , anually. Therefore, the production of warm water fish has been faced with extreme temperature limitation in this lake and only in the short time of the year (mid-spring to end of summer) favorble condition exist for warm water fish farming. Based on the average area of the lake, the production capacity of Cilver Carp and Big head is estimated to be 2.34 and 1.73 tons,respectively.Therefore, assuming of average weight ( 15-20 gr) of fingerlings, 10000 and 7500 number of fingerling shoud be needed for silver carp and big head,repectively.accurding to decresing of variety of bentices founa,increasing of carp production or any other bentic feeder species is needed to manually feeding.In addition to the favorable chemical conditions of water for aquaculture and due to the limited volume of water during summer and suitable temprature of water in spring and fall can farm the fish in the top of the dam. In this regard (HDPEG) cages was established with 750 m3 and 800-1000 number of fish per cge ( 60% cilver carp, 20% big head, 20% carp)with 4.5 ton potential of production.The suitable dimensions of cage are 25-30 diameter, 5 height.There are ten cages fed by artificial food and natural production.Of course there is tourism potential opportunity which can think about that in this area.

ظرفيت آبزي پروري , سد وحدت , كرد كندي , آذربايجان شرقي

تهران ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر

مصور (رنگي)، نمودار، جدول، نقشه

ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورز ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر 53537