شناسه هاي افزوده :
پرافكنده حقيقي، فرخ همكارطرح , واحدي، فريبا همكارطرح , نصرالله‌تبار آهنگر، عبدالله همكارطرح , مخلوق، آسيه همكارطرح , يعقوب‌زاده، زهرا همكارطرح , يونسي‌پور، حوريه همكارطرح , تقوي‌رستمي، محمدجواد همكارطرح , دريانبرد، غلامرضا همكارطرح , لالوئي، فرامرز همكارطرح , حسين‌پور، حميد همكارطرح , واحدي، نظير همكارطرح , ميرزائي، رحمن همكارطرح , داودي، ايوب همكارطرح , طهماسبي‌ليموني، مرتضي همكارطرح , دوستدارلنگرودي، مسطوره همكارطرح
چكيده فارسي :
مخازن آبي نقش و سهم مهمي در پرورش و توليد آبزيان در بسياري از كشورها دارا هستند. در ايران بخصوص دهه‌ي اخير در استانهاي مختلف كشور ايران مطالعات ليمنولوژي‌اكولوژي تعداد زيادي از درياچه ها به منظور دستيابي به اهداف شيلاتي صورت گرفته است. در اين راستا ، مطالعه حاضر در درياچه سد آزاد (حدفاصل شهرستان سنندج و مريوان) انجام گرفته است. در اين مطالعه 23 پارامتر فيزيكوشيميايي از تير 1394 تا خرداد 1395 در پنج ايستگاه (ناحيه هاي رودخانه‌اي (ايستگاههاي 4 و5)، انتقالي (ايستگاههاي 2و3) و درياچه‌اي (ايستگاه 1) مورد بررسي قرار گرفتند.نتايج نشان داد ميانگين غلظت اكسيژن محلول بالاتر از 5 ميلي گرم در ليتر بود (در لايه بالاتر از 60 متر)، ميانگين فسفركل، نيتروژن كل، آلكالينتي كل و سختي كل آب، pH بترتيب 0/033±0/048، 0/32± 1/52، 10±50، 13±147 ميلي گرم در ليتر و0/37±7/89، هدايت الكتريكي آب درياچه 40±290 ميكروزيمنس بر سانتيمتر و مواد جامد محلول 20± 145 ميلي گرم در ليتر بوده است. همچنين ميانگين پارامترهاي آلودگي BOD5 و COD و تركيبات NH3 و NO2/N به ترتيب برابر 1/48± 2/18 و 8/78± 9/28 ميلي گرم بر ليتر، 2/58± 1/57 ميكروگرم بر ليتر و 0/004± 0/005 ميلي گرم بر ليتر ثبت گرديد. ترموكلاين و اكسي كلاين از ماه خرداد شروع و در ماه مرداد به حداكثر خود رسيد و سپس با روند نزولي در ماه آذر از بين رفت. حداكثر شكست دمايي و شكست اكسيژني به ترتيب در ماههاي مرداد و خرداد به وقوع پيوست. در تحقيق حاضر در ماههاي مربوط به فصول پاييز، زمستان و بهار (به غير ازفصل تابستان كه هر دوعامل نيتروژن و فسفر عامل محدودكننده بود) فسفر عامل محدوده كننده توليدات اوليه، شناخته شد. بنابراين كنترل ورود فسفر (منابع داخلي و خارجي) به آب درياچه اين سد، نقش بسيار با اهميتي در توازن اكولوژيكي مواد مغذي دارد تا منجر به شكوفايي جلبكي نگردد. در مورد اكثر فاكتورهاي فيزيكوشيميايي تفاوت معني داري از مقادير ميانگين در دو لايه سطحي و عمقي مشاهده شده است (T-Test, p<0.05). نتيجه اينكه، درمطالعه حاضر مقادير فاكتورهاي فيزيكوشيميايي آب درياچه سد آزاد سنندج در محدوده استاندارد بوده كه در صورت بكارگيري روشهاي صحيح مديريتي، براي انجام فعاليت هاي آبزي پروري و آبزي دار كردن براي برخي از گونه هاي ماهيان اعم از گرم آبي و سرد آبي مناسب مي باشد. براساس نتايج اين تحقيق سد داراي محدوده ي زيستگاهي وسيعي مي باشد بطوري‌كه محل مناسبي براي توليد هم گونه هاي استنوهالين (common carp) و هم گونه هاي يوري هالين (trout) خواهد بود. با توجه به تغييرات دماي آب منطقه سد آزاد سنندج نشان مي‌دهد كه در اين منطقه استعداد لازم براي پرورش ماهيان سردابي وجود دارد. آبزي پروري ماهيان سردآبي (از ماه مهر تا اوايل ماه ارديبهشت) در محيط محصور در صورت استفاده از سيستم هاي مختلف پرورش ماهي در قفس نيز امكان پذير است. همچنين رهاسازي بچه ماهي ماهيان گرمابي (فيتوفاگ، كپورمعمولي و بيگ هد) در مخزن سد آزاد قابل اجرا مي باشد. ضمن آنكه نتايج بيانگر آن بود كه وضعيت تغييرات افقي و عمودي كيفيت آب در مخزن به ميزان و نحوه اختلاط عمودي و افقي آب مخزن و نيز مديريت انساني آن بستگي داشت كه عوامل مختلف مانند باد، كيفيت آب هاي ورودي، روابط متقابل بين عوامل مختلف فيزيكو-شيميايي و نيز بيولوژيكي، چرخه مواد مغذي و نهايتاً لايه بندي، درون مخزن بر آنها تاثير گذار بود. لذا در نظر گرفتن لايه بندي ستون آب و اختلاط آن از نكات مهم در حفظ كيفيت و بهره برداري بهينه از آب محسوب مي شود
چكيده انگليسي :
dam reservoirs have important rules in aquaculture and fish farming in many countries. In last two decades, many studies have done due to limnology and ecology of reserviores in order to fisheries activities in different provinces of Iran. In this regard, water samples of Azad Dam reservoir (Sanandaj-Marivan) were collected at five stations (stations of 4 and 5 in Riverine region, statsion of 2 and 3 in Transition region and station of 1 in Lacustrine region) from July 2015 to June 2016. Then, the results of 23 physico-chemical parameters were compared with the aquaculture standards and thresholds. Results showed that DO concentration was more than 5 mg/l (above of 60 m depth), mean values of TP, TN, TA, TH and pH were 0.048±0.033, 1.52±0.32, 50±10, 147±13 mg/l, 7.89±0.37 and EC and TDS were ranged 290±40 µs/cm and 145±40 mg/l, respectively. In addition, mean values of BOD5, COD, NH3 and NO2/N were observed 2.18±1.48, 9.28±8.78 mg/l, 1.57±2.58 µg/l and 0.005±0.004 mg/l, respectively. Results showed that thermocline and oxycline was started from June and they vanished in December. Maximum level of thermal and oxygen stratified were registered during August and June, respectively. In the present study, in the months of autumn, winter and spring (except mouths of summer) limiting factor of phytoplankton growth was phosphorous. Therefore, control of the inlet of phosphorus (internal and external sources) into the dam reservoir, it plays a very important role in the ecological balance of nutrients which did not lead to algae bloom. Mean of the most physico-chemical parameters were significantly different between surface and bottom layers (T-Test, p<0.05). As a conclusion, mean of temperature, dissolved oxygen, total alkalinity, total hardness, pH, total suspended solid, total dissolved solid and nutrients were in range of standard threshold of different countries. As a result, based on physico-chemical parameters and with proper management decision, the dam reservoir could be considering suitable for standard pattern of aquaculture activities. According to the results of this research, the dam has a wide range of habitats which suitable for stanohaline (common carp) and euryhaline (trout) production. Due to changes in water temperature at the Azad dam (Sanandaj), there is a lot of capacity for breeding coldwatre fish in this area , which aquaculture of cold-water fish (from early October to May) in enclosed areas (cage culture) is possible. Also, the releasing of warmwater fish (silver carp, common carp and big head) at the Azad dam is practicable. The results showed horizontal and vertical variation of water quality in the reservoir and also its human management were depended on wind, quality of inlet water, relation between physicochemical and biological parameters, circulation of nutrients and at the end startification of water column. Therefore, with considering of mixing and startification of water column which were important points in maintaining of water quality and water exploitation
كليدواژه :
خصوصيات فيزيكوشيميايي , آبزي‌پروري , سد آزاد , سنندج , كردستان
