1661

بررسي تغييرات غلظت كلروفيل-a و روابط آن با عوامل غيرزيستي و تجمع فيتوپلانكتون (پتانسيل شكوفايي) در منطقه جنوب شرق درياي خزر (مازندران-گهرباران) به منظور استقرار احتمالي پرورش ماهي در قفس

ﻣﺨﻠﻮق، آﺳﯿﻪ

نصراله زاده ساروي، حسن ، همكار طرح , اسلامي، فرشته ، همكار طرح , كيهان ثاني، عليرضا ، همكار طرح , تهامي، فاطمه السادات ، همكار طرح , خداپرست، نوربخش ، همكار طرح , رضايي، مرضيه ، همكار طرح , واحدي، فريبا ، همكار طرح , نصراله تبار، عبداله ، همكار طرح , ابراهيم زاده، مجيد ، همكار طرح , احمد نژاد، احد ، همكار طرح , پورمند، تاج محمد ، همكار طرح , داودي، ايوب ، همكارطرح , افرايي، محمد علي ، همكارطرح , لالويي، فرامرز ، همكارطرح

1396

ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر

غلظت كلروفيل-آ و نيز اختصاصات كمي فيتوپلانكتون از پارامترهاي مهم در برآورد توليدات اوليه و وقوع شكوفايي جلبك در اكوسيستم آبي است كه نقش مهمي در توسعه و بهره برداري پايدار صنعت آبزي پروري دريايي دارد. بنابراين پروژه حاضر با هدف تعيين تغييرات غلظت كلروفيل-آ و درك ارتباط آن با الگوي ساختاري فيتوپلانكتون و نيز عوامل غيرزيستي (محيطي و مواد مغذي) در اكوسيستم ساحلي درياي خزر-منطقه گهرباران اجرا شد. نمونه برداري از ارديبهشت 1392 تا فروردين 1393 بصورت ماهانه در اعماق 5 متر از لايه سطحي، درعمق 10متر از لايه هاي سطح و 5 متر و در عمق 15 متر از لايه هاي سطح، 5 متر و 10 متر صورت گرفت. بر اساس نتايج، كم ترين ميزان تراكم(ميليون سلول در مترمكعب) و زي توده (ميلي گرم در متر مكعب) به ترتيب در بهار (9± 39) و تابستان (40± 94) گزارش شد. حداكثر مقادير تراكم (58± 553 ميليون سلول در مترمكعب) و زي توده (106± 1209 ميلي گرم درمترمكعب) نيز در زمستان ثبت شد. حداقل و حداكثر كلروفيل-آ (ميلي گرم در مترمكعب) به ترتيب در بهار (1/0± 6/0) و پاييز (2/0± 6/4) بدست آمد. يكي از دلايل عدم تطابق زماني نقطه حداكثر ميزان كلروفيل با حداكثر تراكم و زي توده فيتوپلانكتون، احتمالا بدليل كمتر بودن محتويات كلروفيلي گونه هاي غالب در فصل زمستان در مقايسه با گونه هاي با اندازه سلولي مشابه در فصل پاييز بودند. روند تغييرات كلروفيل ميداني با داده هاي ماهواره اي مشابه بود. شاخه كلروفيتا در فصل تابستان و شاخه باسيلاريوفيتا در ساير فصول، بيشترين درصد از تراكم فيتوپلانكتون را شامل شد. پيروفيتا اگرچه در زمستان همانند فصل بهار، دومين مرتبه از شاخه غالب را بدست آورد ولي سهم آن از تراكم كل در زمستان كم بود. اولين گونه غالب در تراكم در هر يك از فصول بهار، تابستان، پاييز و زمستان بترتيب شامل Prorocentrum cordatum، Binuclearia lauterbornii، Thalassionema nitzschioides و Pseudonitzschia seriata بود. نتايج نشان داد كه در فصول بهار و پاييز،گونه هاي موجود در جنسProrocentrum (+scutellum proximum+obtusum) بالاترين درصد از زي توده فيتوپلانكتون را بدست آوردند. اما در تابستان و زمستان بترتيب گونه هاي Cyclotella menenghiniana و Pseudonitzschia seriata، اولين گونه غالب در زي توده فيتوپلانكتون را شامل شدند. در طي دوره بررسي غلظت كلروفيل-آ با زي توده فيتوپلانكتون كل ، شاخه هاي باسيلاريوفيتا، پيروفيتا و كلروفيتا، گونه هاي غالب، اندازه سلولي گونه هاي فيتوپلانكتون، دماي آب، شفافيت، pH و نيز برخي مواد مغذي همبستگي (پيرسون)معني دار نشان داد. تغيير گونه هاي غالب فيتوپلانكتون در فصول مختلف نقش مهمي بر ارتباط محتويات كلروفيل هر سلول با ديگر پارامترها (زيستي و محيطي) داشت. بر اساس غلظت كلروفيل (ميلي گرم در مترمكعب) در ماه هاي شهريور تا دي (5-2)، فروردين(2) و گاها اسفند (2) به عنوان زمان هاي بحراني شكوفايي جلبك ثبت شدند. در بررسي مكاني در ماههاي مهر تا آذر (6-4 ميلي گرم درمترمكعب) نقاط بحراني وقوع شكوفايي جلبك (بر اساس غلظت كلروفيل) در لايه سطحي بارز بود. گونه هاي Pseudonitzschia seriata و Binuclearia lauterbornii بترتيب در فصول زمستان و تابستان در همه اعماق نمونه برداري و در پاييز Thalassionema nitzschioides در اعماق بيش از 5 متر داراي پتانسيل متوسط در شكوفايي بودند. نتيجه اينكه، تغييرات ميزان كلروفيل (بر اساس داده هاي ماهواره اي و ميداني) بنحوي بود كه در طي دوره مطالعه، حداقل و حداكثر مقادير بترتيب در ماه هاي ارديبهشت و آبان بدست آمد. به منظور برآورد منطقي از توليدات اوليه و پيش بيني شكوفايي جلبكي در محل استقرار قفس هاي پرورش ماهي، علاوه بر سنجش كلروفيل-آ، لازم است كه ساير پارامترهاي فيتوپلانكتوني اعم از زي توده، تراكم كل، شكل، اندازه سلولي، صفات بيولوژيكي و اكولوژيكي گونه هاي غالب، نيز در نظرگرفته شوند. زيرا تغيير در سطح ارتباط كلروفيل-آ و زي توده مي تواند به خطاهاي واضح در تفسير نتايج و نيز مشاهدات ميداني غيرمنتظره ختم شود. همچنين افزايش رشد و تكثيرجلبك سمي Pseudonitzschia seriata درلايه هاي مختلف اعماق (5 تا 15 متر)، بخصوص در ماههاي فصول پاييز و زمستان (مقارن با دوره پرورش ماهي در دريا)، از نكات منفي و قابل توجه از لحاظ بروز مشكلات زيستي و زيست محيطي در قفس هاي پرورش ماهي در منطقه مورد مطالعه، شمرده مي شود

Concentration of chlorophyll-a and quantitative feature of phytoplankton are major concern in primary production estimation and prediction of probably algal blooms in aquatic ecosystems. The subject has important role in development and sustainable exploitation of marine culture. The goals of the project are study of chlorophyll-a concentration changes and its relations to variations of phytoplankton community structure parameters and abiotic factors (environmental and nutrients matters) in the costal waters of the Caspian Sea- Goharbaran region during 2013-2014. Monthly water samples were collected from different layers (surface, 5 and 10m) and depths (5, 10 and 15 m). The minimum mean (±SE) of abundance and biomass reported in spring (39± 9 million cells/m3) and summer (94± 40 mg/m3) respectively. The results showed maximum abundance (553± 58 million cells/m3) and biomass (1209± 106 mg/m3) in winter season. The minimum and maximum mean (±SE) values of chlorophyll-a recorded in spring (0.60± 0.05) and autumn (4.56± 0.23) mg/m3, respectively. The changes trend of field chlorophyll-a concentration was confirmed by satelit data. Bacillariophyta showed the highest percent abundance in all seasons except in summer which it was for chlorophyta phylum. Pyrrophyta was the second dominant phylum in winter as well as spring; however its contribution in phytoplankton abundance of winter was low. The first dominant abundance species in spring, summer, fall and winter were Prorocentrum cordatum, Binuclearia lauterbornii, Thalassionema nitzschioides and Pseudonitzschia seriata respectively. Based on the results the species of Prorocentrum (scutellum +proximum+obtusum) in spring and fall seasons, Cyclotella menenghiniana in summer and Pseudonitzschia seriata in winter showed the highest role in phytoplankton biomass forming. chlorophyll-a concentration showed significant Pearson correlations with biomass of total phytoplankton, bacillariophyta, pyrrophyta and chloroph values of temperature, nutrient matters, pH, pattern of dominant phytoplankton species showed significant roles temperature, clearancy, nutrients matters. The study showed that chlorophyll-a cells content of winter dominant species was lower than fall dominant species. The Change of seasonal taxonomic phytoplankton pattern showed important role in relationship between chlorophyll-a cells content with biotic and abiotic factors. Meanwhile the values of temperature, nutrient matters, pH, pattern of dominant phytoplankton species showed significant roleson decoupling between chlorophyll-a and biomass changes pattern. The critical time of algal bloom recorde from September to January and March based on chlorophyll-a concentration. Spatial critical algal bloom was more obvious on surface water from October to December based on chlorophyll-a concentration. Pseudonitzschia seriata and Binuclearia lauterbornii species classified in medium bloom threshold (in winter and summer respectively) in all sampling depths. However Thalassionema nitzschioides (in fall) was in medium bloom threshold in 10 and 15m depths. As conclusion, in order to estimate logic primary production and predict algal blooms in the cage and pen culture sites it is necessary that all phytoplankton parameters such as chlorophyll-a concentration, biomass, abundance, shape, size, biological and ecological chracterstics of dominant species are considered. Because changes in the chlorophyll-biomass relationship could lead to obviouse errors interpretation of results and as well as unexpected field observations.

كلروفيل , شكوفايي جلبك , عوامل غيرزيستي , آبزي_پروري دريايي , گهرباران , درياي خزر

تهران ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر

مصور، جدول، نمودار

ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر 52234