1950

بررسي اقتصادي و زيستي صيد فانوس ماهيان (Myctophidae) دركلاس‌هاي مختلف كشتي‌‌هاي صيادي در آبهاي شمال غرب درياي عمان

صالحي، حسن

باراني مسعود ، همكار طرح , صادقي، عزيزالله ، همكار طرح , كاكولكي، شاپور ، همكار طرح , نظري بجگان، عليرضا ، همكار طرح , فرزين گهر، مهرناز ، همكار طرح , تورجي، محمدرضا ، همكار طرح , عالي زاده، ابراهيم ، همكار طرح , پارسا، مهران ، همكار طرح , سالار پوري، علي ، همكار طرح , معمار زاده، محمد ، همكار طرح

1400

سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج‌‌كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور - پژوهشكده اكولوژي خليج فارس و درياي عمان

فانوس ماهيان از ذخاير مهم و ارزشمند آبزيان در آب‌‌هاي درياي عمان مي‌باشند. در اين بررسي، ذخاير فانوس ماهي گونه (Alcock, 1890)Benthosema pterotum از دو جنبه صيد شامل پارامترهاي ميزان صيد و صيد بر واحد تلاش صيادي (CPUE)و شاخص‌هاي اقتصادي شامل نرخ بازده داخلي (Internal Rate of Return)، هزينه-فايده (Benefit-Cost Index) و تحليل حساسيت سود كشتي‌‌هاي صيد فانوس ماهيان در آب‌هاي شمال غربي درياي عمان يكساله در سال 1395 (12 ماه) موردبررسي قرار گرفت. كلاس‌بندي شناورها در 4 كلاس طولي A (40-35 متر)، B (45-40 متر)، C (50-45 متر) و D (بالاتر از 50 متر) صورت پذيرفت. حداقل و حداكثر مقدار صيد بر واحد تلاش در هر نوبت توركشي ترال به ترتيب 33/13 و 1000 كيلوگرم بر ساعت به دست آمد. ميانگين صيد بر واحد تلاش (±انحراف معيار) فانوس ماهي در فصل صيد شامل بهار و تابستان به ترتيب 91/24±27/241 و 03/7±57/88 كيلوگرم بر ساعت به دست آمدكه تفاوت معني‌داري را نشان داد (05/0P<). ميانگين صيد بر واحد تلاش (±انحراف معيار) در لايه‌‌هاي عمقي 220-200، 240-220 و 260-240 متر به ترتيب 47/25±96/171، 62/23±67/167 و 07/24±38/151 كيلوگرم بر ساعت به دست آمد كه با افزايش عمق اين ميزان كاهش مي‌‌يابد، ولي اختلاف معني‌داري بين اين اعماق نشان نداد (05/0P>). ميانگين نرخ بازده داخلي (±انحراف معيار) در طول يك سال 35±41 درصد وكشتي‌هاي كلاس A، B، C و D به ترتيب ، 55±55 درصد، 36±40 درصد، 28±41 درصد و 35±28 درصد به دست آمد. نتايج اين بررسي نشان داد كه كشتي‌هاي كلاس C با طول و قدرت موتور نسبتاً بالاكمترين ريسك سرمايه‌گذاري و بيشترين بازده اقتصادي را دارند. ميانگين سود خالص كشتي‌ها نشان داد كه تمامي كلاس‌هاي چهارگانه كشتي‌ها داراي سوددهي و بازدهي سرمايه‌گذاري مي‌باشند. هنگامي‌كه تنها صيد فانوس ماهي( صيد هدف ) مبناي محاسبات هزينه - فايده كشتي‌ها قرار گرفت، بيشترين نرخ هزينه-فايده در كشتي‌هاي كلاس D با 431/0 و ميانگين 356/0±031/0 به دست آمد. در محاسباتي كه مبناي عمل اعمال تمامي گونه‌هاي صيد شده آبزيان ( صيدهدف و صيد ضمني )در برآورده هزينه-فايده بود، كشتي‌هاي كلاس C، بيشترين نرخ هزينه-فايده را با 381/3 نشان دادند. نتايج نشان‌دهنده نرخ بازده داخلي مناسب و كم بودن ريسك سرمايه‌گذاري كشتي‌‌هاي صيد فانوس ماهي فعال در آب‌‌هاي درياي عمان بود و كشتي‌‌هاي كلاس C (50-45 متر) بهترين نرخ بازده داخلي و كمترين ريسك سرمايه‌گذاري را در بين كلاس‌هاي 4 گانه كشتي‌ها نشان داد. نتايج اين پژوهش مي‌تواند در ارتقاء مديريت برداشت از ذخاير فانوس ماهيان و همچنين سازمان‌دهي كشتي‌‌هاي فعال صيادي در آب‌‌هاي درياي عمان مورداستفاده قرار گيرد.

Myctophidae is one of the important and valuable resources of fishes in waters of Oman Sea. In this study, fisheries parameters including catch rate, catch per unit of effort (CPUE) and economical parameters including internal rate of return (IRR), Cost-benefit and sensitivity analysis of Benthosema pterotum fishing vessels were investigated in northwest waters of Oman Sea from March 2016 to February 2017 (Jask fishing grounds). Classification of ships was done in 4 length group including 35-40 m (A class), 40-45 m (B class), 45-50 m (C class) and more than 50 m (D class). The minimum and maximum CPUE in each trawling were obtained as 13.33 and 1000 kg/h, respectively. Mean CPUE (±S.E) of B. pterotum in spring and summer were calculated as 241.27±24.91 and 88.57±7.03 kg/h, respectively, that showed significant differences (P<0.05). Mean CPUE (±S.E) in 200-220, 220-240 and 240-260 m depth layers were obtained as 171.96±25.47, 167.67±23.62 and 151.38±24.07 kg/h that CPUE decreased with increasing depth, but did not indicate significant difference between these depth layers. Mean IRR in one year fishing period and A, B, C, and D ship classes were calculated as 41±35%,one year and ship classes 55±55, 40±36%, 41±28%, 28±35%, respectively. This research showed, ships in C class with relatively higher length and engine power has the most profitability and the lowest finance risk. The average net revenue of ships shows that all ship classes to have benefited with the yield on investment. As just catch of Benthosema pterotum be considered in cost-benefit calculations, maximum and mean cost-benefit rate was obtained in D ship class as 0.431 and 0.356±0.031, respectively. In calculations that all caught species considered in cost-benefit estimations, C ship class showed maximum cost-benefit rate as 3.381. The results showed that all active Myctophidae fishing ships have an appropriate internal rate of return and low investment risks operating in Oman Sea and C ship class (45-50 m) represent the best internal rate of return and investment risk between all four ship classes. Results of this study can use in enhancement of exploitation management of Myctophidae resources and also, an organization of active fishing ships in waters of Oman Sea.

صيد در واحد تلاش , Benthosema pterotum , نرخ بازده داخلي , هزينه-فايده , شمال غرب درياي عمان

صالحي، حسن

تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور

مصور(رنگي)، جدول، نمودار، نقشه

موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 60498