2034

ارزيابي ذخاير و بررسي وضعيت برداشت از ذخاير ماهيان استخواني در سواحل ايراني درياي خزر (99-1397)

فضلي، حسن

پورغلامي مقدم، اكبر همكار طرح , نصراله زاده ساروي،، حسن همكار طرح , جانباز، علي اصغر همكار طرح , طالشيان، حسين همكار طرح , باقرزاده افروزي، فرامرز همكار طرح , رضائي نصرآباد، علي همكار طرح , نظران، مجيد همكار طرح , افرائي بندپي، محمد علي همكار طرح , دشتي، علي همكار طرح , نصراله تبار آهنگر، عبداله همكار طرح , لاريجاني، محمد همكار طرح , وهاب نژاد، آرزو همكار طرح , سجادي، اسداله همكار طرح

1400

وزارت‌ جهاد كشاورزي‌ - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور

در اين تحقيق شاخصهاي زيستي، ميزان صيد و تلاش صيادي، ميزان زيتوده و سقف قابل برداشت گونه هاي مهم ماهيان استخواني در سواحل ايراني درياي خزر در سالهاي بهره برداري 98-1397 و 99-1398 مورد بررسي قرار گرفت. در سالهاي مذكور به ترتيب 121 و 119 شركت تعاوني پره فعال بوده و در كل 42958 و 38098 بار پره كشي انجام شد و مقدار كل صيد با احتساب صيد قاچاق 15871 و 10914 تن برآورد شد. در سال اول ماهي سفيد و كفال ماهيان به ترتيب 64/67 و 49/23 درصد و در سال دوم گونه هاي مذكور به ترتيب 56/60 و 03/17 درصد، بيشترين ميزان صيد را بخود اختصاص دادند. توزيع فراواني داده هاي طول چنگالي نشان داد كه در سال اول فراواني ماهيان نابالغ سه گونه مهم يعني ماهي سفيد، كفال طلائي و كپور به ترتيب 0/43، 9/24 و 59 درصد و در سال دوم به ترتيب 9/52، 0/34 و 90% درصد بود. بر اساس نتايج بدست آمده در ميان گونه هاي مهم اقتصادي، ميانگين (± انحراف معيار) طول چنگالي ماهي كفال طلائي در سالهاي مذكور به ترتيب 13/5±6/30 و 19/5±2/30 سانتي متر، دامنه سني بين 2 تا 11 سال و ماهيان 3 الي 5 ساله به ترتيب 0/74 و 2/77 درصد از تركيب سني را دارا بودند. ميانگين طول چنگالي ماهي سفيد به ترتيب 53/6±8/38 و 73/4±6/37 سانتي‌متر، دامنه سني بين 2 تا 10 سال بوده و ماهيان 4 الي 6 ساله 6/76 و 5/78 درصد از كل صيد را بخود اختصاص دادند. مقدار ضريب رشد سالانه (K)، طول بي‌نهايت (∞L) و سن در طول صفر (t0) ماهي كفال طلائي به‌ترتيب 17/0 بر سال، 0/62 سانتي‌متر و 19/0- بر سال و پارامترهاي مرگ و مير كل (Z) و طبيعي (M) به‌ترتيب 78/0 و 33/0 بر سال محاسبه شد. شاخصهاي مذكور براي ماهي سفيد به‌ترتيب 20/0 بر سال، 0/63 سانتي‌متر و 10/0- بر سال و پارامترهاي مرگ و مير كل (Z) و طبيعي (M) به‌ترتيب 76/0 و 36/0 بر سال برآورد شد. بر اساس ساختار سني صيد و پارامترهاي رشد و مرگ مير، ميزان ذخاير ماهي كفال طلائي در سالهاي 98-1397 و 99-1398 به ترتيب 7880 و 6660 تن برآورد شد. نرخ مرگ و مير صيادي (F) به ترتيب 92/0 و 45/0 و نرخ بهره برداري نيز به ترتيب 72/0 و 56/0 بر سال محاسبه شد. همچنين ميزان ذخاير ماهي سفيد در سالهاي مذكور به ترتيب 30034 و 24120 تن، نرخ مرگ و مير صيادي (F) 53/0 و 40/0 و نرخ بهره برداري 60/0 و 53/0 بر سال محاسبه شد. نقاط مرجع زيستي ماهي سفيد در دو نقطه F0.1 و F30% به ترتيب 38/0 و 34/0 در سال و براي ماهي كفال طلائي به ترتيب 36/0 و 33/0 در سال برآورد شد. بر اساس مدل‌هاي بكار گرفته‌شده، در اين تحقيق ميزان صيد مجاز زيستي دو گونه ماهي سفيد و كفال طلائي به ترتيب 5323-4900 و 861-1006 تن (با رويكرد احتياطي به ترتيب 4900 و 861 تن) برآورد شد. با توجه به روند كاهشي ذخاير دو گونه ماهي سفيد كفال طلائي، پيشنهاد مي شود در سال آتي ميزان صيد مجاز بر اساس رويكرد احتياطي كه از اطلاعات دقيق تر حاصل شده (يعني 4900 و 861 تن)، استفاده شود.

This study was conducted to biological characteristics, catch and fishing effort, stock assessment, and sustainable yield of bony fishes in the Iranian coastal waters of the Caspian Sea in the years 2018 and 2019. According to the result, the number of beach seines was 121 and 119 the fishing efforts were observed 42958 and 38098 beach seining, and total catch (including illegal fishing) were 15871 and 10914 mt, respectively. In this period, kutum and mullets were predominated, comprised 67.64% and 23.49% for 2019 and 60.56% and 17.03%, respectively. The frequency of immature individuals of kutum, gray mullet and carp were observed 43.0%, 24.9% and 59.0% for 2018 and 52.9%, 34.0% and 90% for 2019, respectively. In the years 2018 and 2019, the mean (± SD) of fork length and the total weight of gray mullet were observed 30.6±5.13 and 30.5±5.19 cm. The range of age was from 2 to 11 years and fish with 3 to 5 years comprised 74.0 and 77.2%, respectively. For kutum, the mean fork lengths were 38.8±6.53 and 37.6±4.73 cm, and the range of age was from 2 to 10 years, fish with 4 to 6 years comprised 76.6 and 78.5%, respectively. The growth parameters of golden gray mullet were K=0.17/yr, L∞ = 62.0 cm, t0 = -0.19/yr. The total and natural mortality, Z and M, were calculated 0.78 and 0.33, respectively. The growth parameters of kutum were K=0.20/yr, L∞ = 63.0 cm, t0 = -0.10/yr, and Z and M, were calculated 0.76 and 0.36, respectively. Based on catch-at-age data, in the years 2018 and 2019, the total biomass, from the biomass-based cohort analysis w estimated at 7880 and 6660 mt for golden gray mullet. The instantaneous fishing mortality F was 0.92 and 0.45 year-1, and exploitation ratios were 0.72 and 0.56, respectively. For kutum, the total biomass was 30034 and 24120 mt, F was 0.53 and 0.40 year-1, and exploitation ratios were 0.60 and 0.53. The reference points of F0.1 and F30% were 0.38/yr and 0.34/yr for kutum and 0.36/yr and 0.33/yr for golden grey mullet, respectively. Based on available models, the ABCs were estimated as 4900-5323 mt for kutum and 861-1006 mt for golden grey mullet (with a precautionary approach 4900 mt and 861 mt for kutum and mullet, respectively). It is suggested that the ABC with a lower and more accurate value based on more information, should be selected for the implementation of a precautionary management approach.

ساختار سني , پارامترهاي رشد , درياي خزر , ماهيان استخواني , سقف قابل برداشت , برآورد ذخاير , پارامترهاي رشد , ساختار سني

فضلي، حسن

تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور

مصور، عكس(رنگي)، جدول، نقشه

موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 60014