مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - طراحي و پياده‌سازي سامانه برخط ارزيابي رضايت كاربران پايگاه اطلاعات علمي ايران «سامانه گنج»

چكيده فارسي :

امروزه با توجه به رشد فراوان صفحات وب و استفاده بسيار كاربران از موتورهاي جست‌و‌جو به منظور بازيابي اطلاعات از وب، ارزيابي موتورهاي جست‌و‌جو مورد توجه قرار گرفته است. از طرفي كاربران يكي از مهمترين عوامل در ارزيابي كارايي سامانه‌هاي بازيابي اطلاعات هستند. زيرا كه يكي از رسالت‌هاي مهم هر سامانه‌ بازيابي اطلاعات ارائه بهترين خدمات به كاربران مي‌باشد. توجه به ارزيابي كيفيت خدمات ارائه شده به كاربران، باعث افزايش رضايت و علاقه‌مندي آنان به استفاده از سامانه‌هاي بازيابي اطلاعاتي مي‌گردد. در سال‌هاي اخير، ارزيابي موتورهاي جست‌و‌جو در كشور ما نيز بسيار مورد توجه قرار گرفته است و محققان سعي دارند با ارزيابي موتورهاي جست‌و‌جوي بومي، عملكرد آن‌ها را بهينه نمايند. در اين ميان سامانه گنج پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات با برخورداري از 950 هزار مدرك علمي كه امكان جست‌و‌جو براي پژوهشگران را در پايان‌نامه‌ها، نشريات علمي داخلي، مقالات، همايش‌ها، طرح‌هاي پژوهشي وگزارش‌هاي دولتي فراهم مي‌كند، نيازمند ارزيابي مي‌باشد. در اين پژوهش، شاخص‌هايي جهت ارزيابي رضايت كاربران سامانه گنج، استخراج و شاخص‌هاي طراحي شده درقالب يك پرسشنامه و از طريق يك سامانه برخط در اختيار كاربران قرار گرفتند. در مرحله نخست اجراي طرح پايش نظرات كابران، داده‌هايي از 156 نفر در مدت كمتر از يك ماه بدست آمد. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه اكثر شركت‌كنندگان در نظرسنجي مرد و اغلب افراد داراي آخرين مدرك تحصيلي كارشناسي ارشد يا دكترا هستند كه اين نشان‌دهنده استفاده اكثريت دانشجويان و اعضاي هيات علمي است. همچنين برطبق آمار به دست آمده براي گروه‌هاي آموزشي، اكثريت كاربران سامانه گنج افراد گروه علوم انساني و پس از آن فني و مهندسي‌ها هستند. همچنين هدف 90 درصد افراد، پژوهش است و جالب توجه است كه اكثر افراد معرفي دوستان، همكاران و استادان را نحوه چگونگي آشنايي با سامانه اعلام كرده‌اند و تنها 2 درصد از افراد تبليغات را عنوان كرده‌اند. 36 درصد از افراد اعلام كرده‌اند هفته‌اي چندبار به سامانه مراجعه مي‌كنند. 2 درصد از افراد سه ماه يك بار يا سالي چندبار به سامانه مراجعه مي‌كنند. به طور كلي، اكثر افرادي كه به سامانه گنج مراجعه مي‌كنند به صورت هفتگي به آن رجوع دارند. به طور كلي، يافته‌ها نشان مي‌دهد كه كيفيت سامانه گنج از لحاظ كاربردپذيري بالاتر از بُعد اطلاعات و از لحاظ بُعد اطلاعات بهتر از تعامل با سرويس است. از لحاظ كاركردن با سامانه گنج و ظاهر آن، كاربران رضايت بيشتري را نسبت به نتايج جست‌و‌جوي سامانه گنج دارند. براي افزايش رضايت كاربران در هر بُعد مي‌توان اقداماتي انجام داد. در بُعد قابليت با افزودن امكاناتي مثل فيلترينگ در منوي جستجوي پيشرفته، بُعد اطلاعات با افزايش كيفيت اطلاعات بارگذاري شده و در بُعد تعامل خدمات، تمركز بر افزودن جاذبه‌هاي بصري مي‌تواند جز اقدامات سازنده و راهگشا در اين زمينه باشد.