عنوان :
بررسي مفهوم و ابعاد خلاصه همگان‌فهم
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
پرويز شهرياري
چكيده فارسي :
ترويج علم، شرايطي را فراهم مي‌سازد كه گذشته از نخبگان و دانشمندان حوزه‌هاي مختلف علوم، ساير افراد جامعه نيز درك و بينشي از علم به دست آورند. يكي از ابزاهاي ترويج علم، تنظيم و انتشار خلاصه همگان‌فهم است. خلاصه همگان‌فهم، خلاصه كوتاهي از پيشنهاديه يا طرح پژوهشي است كه غير از پژوهشگران و متخصصان همان حوزه، براي عموم به نگارش درآمده است. اين خلاصه بايد به زبان ساده نوشته شود، از كاربرد واژگان تخصصي دوري شود و هر واژه فني موجود در آن به خوبي تشريح شود. هدف اين پژوهش تشريح مفهوم خلاصه همگان‌فهم، شباهت‌ها و تفاوت‌هاي مفاهيم همانند با آن، سازمان‌هاي فعال، الگوهاي پيشنهادي، زمينه‌هاي موضوعي، و اشكال بكارگيري آن در توليدات علمي است. شباهت‌ها و تفاوت‌هاي مفاهيم مورد بررسي شامل «چكيده»، «خلاصه»، «خلاصه اجرايي» و «خلاصه همگان‌فهم» از چهار جنبه «مخاطب يا مخاطبان»، «ساختار»، «هدف» و «كاربرد در نوع مدرك»، به صورت مقايسه‌اي ارائه شد. در اين پژوهش از روش «تحليل اسنادي» بهره‌برداري شده است. براي پاسخگويي به پرسش‌هاي پژوهش، پژوهشگران، اسناد در پيوند با خلاصه همگان‌فهم را جست‌وجو، بازيابي، مطالعه، و از منظر تخصصي تجزيه و تحليل كرده‌اند. جامعه اين پژوهش دربردارنده سازمان‌ها و نوشته‌هايي است كه به تعريف و توضيح ساختار خلاصه همگان‌فهم پرداخته‌اند. فرايند تجزيه و تحليل داده‌ها در اين پژوهش به اين شكل بوده كه نخست نوشته‌هاي در پيوند با تعريف، توضيح، يا ساختار خلاصه همگان‌فهم گردآوري شده‌اند، اين نوشته‌ها در يك فايل «اكسل» بر پايه منبع دسته‌بندي شده‌اند، پس از بررسي اين نوشته‌ها، مفاهيم و معيارهايي استخراج شده‌اند و سپس اين مفاهيم و معيارها خود مبناي تحليل شده‌اند. به اين ترتيب، 38 منبع (اعم از موسسه، مركز پژوهشي، دانشگاه و...) كه به اين موضوع پرداخته‌اند شناسايي شد. بر مبناي تعاريف ارائه شده از سوي اين مراجع، 17 مؤلفه اساسي و مهم كه در تدوين خلاصه همگان‌فهم نقش داشتند، استخراج شد. براساس شاخص‌هاي استخراجي از الگوهاي ارائه شده براي تدوين اين نوع خلاصه‌ها، اين ويژگي‌ها در سه بُعد دسته‌بندي شد. اين ابعاد شامل: «شكلي و صوري»، «محتوايي» و «ارزيابي» است. مقالات علمي پژوهشي، طرح‌هاي پژوهشي پايان‌يافته، پيشنهاده‌هاي پژوهشي، پايان‌نامه‌ها و رساله‌هاي دانشگاهي ازجمله منابعي بودند كه به منظور تهيه و انتشار خلاصه‌هاي همگان‌فهم معرفي شده‌اند. موضوعاتي نظير پزشكي، سلامت و مراقبت‌هاي بهداشتي در اولويت بكارگيري در تهيه و توليد خلاصه‌هاي همگان‌فهم قرار گرفته است. اگر چه اين تكنيك را با توجه به هدف‌هاي آن نمي‌توان در اين چند حوزه، محدود كرد.
كليدواژه :
خلاصه همگان‌فهم , چكيده‌نويسي , چكيده , ترويج علم , خلاصه‌نويسي , ارتباطات علمي
اطلاعات نشر :
تهران پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران(ايرانداك)
مشخصات ظاهري :
195ص.، جدول، نمودار.
