عنوان :
بررسي تغييرات پس آّب حوضچه هاي پرورش ماهي در حوزه آبخيزي درياچه سد درودزن
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
زمان پور، مهرداد
شناسه هاي افزوده :
نصر، احسان ، همكارطرح , احمدي، نرگس ، همكارطرح
تنالگان :
وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي - ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر
چكيده فارسي :
استان فارس به دليل موفقيت در پرورش آب‌زيان با رشد توسعه آبزيپروري روبه‌رو بوده است. پرورش آب‌زيان مانند هر فعاليت انساني آثار و عواقبي دارد. براي آن كه رشد اين صنعت با روشي پايدار در محيط زيست صورت گيرد درك كامل‌تري از اثرهاي به‌القوه آن لازم است. براي بررسي اين مساله در حوزه آب‌خيز سد درودزن، كه مهم‌ترين ناحيه فعاليت آبزيپروري در استان فارس است دو مجموعه مزرعه در رودخانه حاجي‌آباد (اقليد) و مارگون (سپيدان) برگزيده شد. در هر جايگاه 5 ايستگاه (50 متر پيش از ورود پس‌آب به رودخانه، 100 متر پس از ورود پس‌آب، و سپس در فاصله‌هاي 2000، 3500، و 5000 متري از محل ورود پس‌آب) تعيين شد. در هر يك از ايستگاه‌ها ارتفاع از تراز دريا و اكسيژن محلول، پي‌اچ، دماي آب، سرعت جريان، بيش‌ترين عمق، عرض رودخانه، و مشخصات جغرافيايي (طول و عرض و ارتفاع) در محل سنجيده مي‌شد. نمونه‌برداري در ساعت‌هاي 0900 تا 1100 انجام مي‌شد. نمونه‌هاي آب به صورت تركيبي برداشته، در دماي 4 درجه نگه‌داري، و در كم‌تر از 4-3 ساعت براي اندازه‌گيري غلظت يون‌هاي فسفات، آمونيوم، نيتريت، و نيترات، كلسيم، منيزيم و سختي كل آب، BOD و COD، مواد جامد معلق و محلول در آب، و فلزات مس، روي و كادميوم به آزمايشگاه منتقل مي‌شد. نمونه‌هايي نيز از رسوب‌هاي كف رودخانه در هر ايستگاه براي بررسي غلظت يون‌هاي آمونيوم، نيتريت، و نيترات، فسفر قابل جذب و محتواي كل كربن آلي برداشته مي‌شد. نتايج به روش‌هاي رگرسيون و تحليل پراش (ANOVA) تحليل شد. تغيير در محتويات تنه آب پس از مزرعه‌‌هاي پرورش ماهي براي برخي عوامل در آب وجود داشت، اين تغيير براي برخي از آن‌‌ها از حد استاندارد براي آب آشاميدني بالاتر بود، اما براي برخي ديگر از حد استاندارد فراتر نمي‌رفت يا اگر از استاندارد بيش‌تر مي شد پس از كيلومتر پنج تا حد موثري كاهش مي‌يافت؛ برخي ديگر از عوامل نيز پس از خروج پس‌آب تغييري نداشت. نشان داده شد كه تمركز تجمع مواد افزوده شده به ويژه در رسوب‌‌هاست. در مناطقي نيز كه امكان برقراري فلور ميكروارگانيسم‌‌هاي مختلف و نيز گياهان عالي بيش‌تر است فرآيند خودپالايش‌گري بهتر عمل مي‌كند. در پايان پيش‌نهادهايي براي كاهش آثار ارايه شده است. به نظر مي‌رسد با حذف فيزيكي ذرات معلق ناشي از غذادهي و مدفوع ماهيان، كه بخش اصلي افزودني‌هاي پس‌آب را تشكيل مي‌دهد بتوان آثار اين مزرعه‌‌ها بر كيفيت آب را تا حد موثري كاهش داد.
چكيده انگليسي :
Aquaculture, like every other human activities, have harmful outputs to the environment. These outputs are mostly fish feces and un-ingested food, which can increase trophic level of the recipient river and the endpoint water bodies. Fars province, South of Iran, have many cold water springs and rivers situated in highlands of the Zagros Mountains, used intensively in the last 20 years for the production of rainbow trout. Most of these end to Dorudzan Dam, the main water supply of the capital Shiraz and some other cities. This project was the first step to assess the amount of pollutant materials entering the river from aquaculture. Two assemblages of fish ponds in the catchments area were selected; one at the far most and the other very close to the dam. The first group is on a plain with very low gradient producing a wetland with a variety of macrophyte, and the second group is using a mountainous river with a high current velocity. Five stations were selected at 50 m before the ponds, and intervals of 100 m, 2000, 3500, and 5000 m after the outlets. Factors measured at the site included altitude, DO, pH, water temperature and current velocity, five river depths, and width. Mixed water samples together with sediments were taken between 0900 and 1100, kept in a cool box under 4ºC to get to the lab in 3–4 hrs. Some water samples were filtered in the field. Sampling was repeated 3 times in 1 month intervals in summer 2006, during their most intensive production period. This study revealed that some of the factors of river water quality had significant changes after the addition of outlet; some were reached to the levels higher than the national drinking water standards, but for the others they did not reach it, or if they did, they were reduced down to the last station. Also it was shown that nutrients were specifically aggregated in sediments. Self-purification was acting more effectively in wetland-like regions. Obligation of using physical filter systems for preventing particles to enter the ecosystem, and facilitation and encouragements for making constructed wetlands are recommended.
كليدواژه :
درودزن , آبزيپروري , رودخانه , آلودگي , خودپالايش‌گري , مواد مغذي , فلزات سنگين , رسوب
اطلاعات نشر :
شيراز موسسه تحقيقات شيلات ايران
مشخصات ظاهري :
بخشي رنگي، جدول، مصور، نمودار
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 39818
عناوين ديگر :
Mehradad Zamanpoor. Study of changes in fish pond effluents in Lake Doroodzan
كتابنامه :
كتابنامه: ص. 116- 122
موضوع :
ماهي پرورشي حوضچه ها , ماهيها- پرورش و تكثير , سد درودزن
