عنوان :
بررسي وضعيت ذخاير فانوس ماهيان درياي عمان
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
ولي نسب، تورج
شناسه هاي افزوده :
سالارپوري، علي ، همكارطرح , درويشي، محمد ، همكارطرح , كيمرام، فرهاد ، همكارطرح , ابراهيمي، محمود ، همكارطرح , تقوي مطلق، امين ا له ، همكارطرح
تنالگان :
ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر - ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ذﺧﺎﯾﺮ آﺑﺰﯾﺎن آﺑﻬﺎي داﺧﻠﯽ
چكيده فارسي :
داده هاي حاصل از 1814 بار تور اندازي طي 393 روز عمليات صيد و صيادي طي سه سال (89-1387) توسط شناورهاي صيادي ترالر فانوس2، فانوس3، فانوس5 و فانوس6 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. داده هاي فانوس2 و فانوس3 مربوط به سه سال(89-1387) و براي فانوس5 و فانوس6 داده هاي مربوط به سال1389 در اختيار بود. با بررسي ها مشخص گرديد كه، ميانگين صيد بر واحد تلاش ماهيان مزوپلاژيك در درياي عمان در حدود 1903 كيلوگرم بر ساعت بوده كه از اين ميزان حدود 1115 كيلوگرم بر ساعت يعني حدود 58 درصد از صيد به فانوس ماهيان اختصاص داشت و مابقي صيد كه عمدتا شامل يال اسبي، شبه شوريده، سلطان ابراهيم و ... مي شود با ميانگين صيد بر واحد تلاش (CPUE) حدود 788 كيلوگرم بر ساعت، به عنوان صيد ضمني محسوب مي شوند. همچنين بيشترين ميزان شاخص (CPUE) فانوس ماهيان در ماه هاي اسفند، دي و بهمن 1387 و فروردين 1389، با صيدي بيش از دو تن در ساعت به ترتيب به ميزان 2784، 2473، 2160 و 2198 كيلوگرم بر ساعت، مشاهده شد. بررسي ميانگين صيد بر واحد تلاش در سالهاي 1387، 1388 و 1389 نشان مي دهد كه ميزان شاخص(CPUE) فانوس ماهيان در اين سالها به ترتيب 1356، 1148 و 936 كيلوگرم بر ساعت بوده و براي صيد ضمني به ترتيب 1035، 854 و 581 كيلوگرم محاسبه گرديد كه بيانگر سير نزولي در مقدار ميانگين (CPUE) ماهيان مزوپلاژيك در سالهاي اخير است. با بررسي نقشه هاي پراكنش و تراكم فانوس ماهيان در فصول مختلف سال مشخص گرديد كه پراكنش فانوس ماهيان از فصل بهار تا فصل زمستان، محدودتر شده، اما تراكم منطقه اي آن افزوده مي شود به نحوي كه صيد بر واحد تلاش فانوس ماهيان از 4900 به 25000 كيلوگرم بر ساعت در فصل زمستان مي رسد و تراكم اين ماهيان به طرف لايه هاي عميق تر (بالاي 200 متر) متمايل شده است. آمارهاي صيد نشان مي دهد كه علي رغم اينكه زمان و فصل نمونه برداري در تغيير ميزان صيد تاثير گذار است، عواملي همچون نحوه توركشي، تغيير محل صيدگاه و حتي قدرت شناور نيز خود باعث تغيير ميزان صيد مي شود. پس با بكارگيري توصيه هاي فني كارشناسان مبني بر اصلاح نحوه توركشي و انتخاب صيدگاه هاي مناسب مي توانيم شاهد افزايش ميزان صيد باشيم. همچنين با بررسي ميانگين صيد بر واحد تلاش كل صيد (فانوس ماهيان و صيد ضمني) در اين سه سال نمونه برداري توسط شناورهاي فانوس 2 و 3 مشخص گرديد كه متوسط (CPUE) اين ناوگان ها به ترتيب 2233 و 1893 كيلوگرم بر ساعت بوده است كه نشان دهنده وضعيت مطلوب صيد توسط شناور صيادي فانوس 2 نسبت به شناور فانوس 3 بوده است و ترالرهاي فانوس 5 و بدنبال آن فانوس 6 با ميانگين 1111 و 772 كيلوگرم بر ساعت كمترين ميزان صيد را نسبت به شناورهاي فانوس 2 و 3 در سال 1389 داشتند.
به منظور بررسي رژيم غذايي ماهي شبه شوريده (Pennahia anea)، تعداد 188 عدد از اين ماهي از شهريور 1389 تا خرداد 1390 به صورت فصلي بررسي گرديد. شاخص خالي بودن معده (VI)، شاخص پري معده (FI)، ترجيح غذايي (FP) و شاخص معدي – بدني (GSI) و درصد فراواني اقلام غذايي مشاهده شده برآورد گرديد. ميانگين شاخص معدي (GaSI) در كل سال برابر 1/1 بود. همچنين ميانگين شاخص خالي بودن معده (VI) در كل دوره برابر 7/78 درصد و ميزان ترجيح غذايي براي ماهيان 77 %، سخت پوستان 19% و نرم تنان 4 % محاسبه شد. در نهايت نتيجه گرفته شد كه اين ماهي يك گونه نسبتا كم خور بوده و غذاي اصلي آن را ماهي ها و غذاي فرعي آن ها را سخت پوستان تشكيل مي دهند.
برررسي رژيم غذايي ماهي يال اسبي نشان داد كه اين ماهي گونه اي گوشتخوار است و ماهيان به دليل داشتن شاخص ارجحيت غذايي بيشتر از 50 به عنوان غذاي اصلي و سخت پوستان به عنوان غذاي فرعي اين آبزي محسوب مي شوند. فانوس ماهيان و سپس پنجزاري ماهيان با ميانگين در حدود 84/36 و 04/21 درصد از بيشترين فراواني وقوع شكار (FP) برخوردار بوده است به نحوي كه ماهي يال اسبي در فصول بهار و تابستان از فانوس ماهيان و در فصل پاييز از پنجزاري ماهيان بيشترين استفاده را داشته است و مقدار اين شاخص براي ميگو ماهي و موتو ماهي 25/5 درصد بدست آمد.
به منظور تعيين سن فانوس ماهيان، سطح مقطع نازكي (µm80-60) از اتوليت هاي ساجيتا با استفاده از روش پوليش تهيه شد. اين مقاطع نشان دادند كه حلقه هاي رشد اتوليت فانوس ماهي به صورت روزانه تشكيل مي گردد و درنتيجه وضعيت سني به صورت رشد روزانه است. هم چنين سه ناحيه رشدي مجزا در ساختمان ميكروني درون اتوليت تمامي افراد مشاهده شد. در نهايت، طول عمر اين گونه كوتاه (حداكثر 349 حلقه رشد روزانه شمارش شد) و بطور احتمالي كم تر از يك سال مي باشد. نتايج نشان داد كه نــرخ رشد (mm d-1) فانوس ماهي با افزايش سايز بدن و سن كاهش پيدا مي نمايد.
چكيده انگليسي :
The fishing data of 1814 hauls during 393 fishing day’s activity (2008-2010) in the Oman Sea were collected from F/V Fanoos-2, Fanoos-3, Fanoos-3 and Fanoos-4. It was found that the total mean CPUE of pelagic fishes were 1903 kg/h of which 1bout 1115 kg/h (58%) belong to lanternfishes and the others belong to hairtail, big-eye croaker and threadfin bream with a total CPUE of 788 kg/h considered as by-catch. Also, the maximum CPUE of lanternfish were in months January to March with values of 2473, 2160, 2784 and 2198 kg/h. A comparison between years 2008, 2009 and 2010 show that the CPUE of lanternfish were 1356, 1148 and 936 kg/h, and for by-catches were estimated 1034, 854 & 581 kg/h, respectively; in which it shows a descending trend.
The distribution pattern maps for different seasons were prepared and it was found that the density is decreased from spring to winter with a descending trend of CPUE from 4900 to 2500 kg/h. The catch statistics show that the fishing season including towing depth, position of fishing ground and engine power are the main parameters affecting on amount of catch. Also a comparison between different vessels show that the highest amount of catch belonged to F/V Fanoos-2 with a CPUE of 2233 kg/h higher than the F/V Fanoos-3 with a CPUE of 1893 kg/h; and this value was estimated 1111 & 772 kg/h for vessels Fanoos-5 and Fanoos-6 as the lowest ones.
On the other hand, the feeding regime of Pennahia anea was studied. A total of 188 specimens were seasonally collected; and different food indices such as VI, FI, FP, GaSI and food frequency were calculated. The annual mean GaSI was 1.1; and the average VI was 78.7%
and the food preference was identified as Fishes (77%, main food), Crustaceans (19%, minor food) and Molluscs (4%). The Trichiurs lepturus (hairtails) were identified as the other main predator including Purple-back flying squid.
The aging of Benthosema pterotum was done using sagitta otolith and the mean age was found about 349 days and it was proved that they have a short life span with less than one year old. The groth rate (mmd-1) of lanternfish has negative correlation with increase of body size and body weight.
كليدواژه :
ذخاير فانوس , ماهيان درياي عمان , درياي عمان
اطلاعات نشر :
بندرعباس موسسه تحقيقات شيلات ايران
مشخصات ظاهري :
مصور، جدول، نمودار
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 40047
عناوين ديگر :
Tooraj Valinassab. Status of lanternfish stocks and exploitation in the Oman Sea
كتابنامه :
كتابنامه: ص. 74- 75
موضوع :
ماهي ها- ايران- درياي عمان , فانوس ماهيان
