شناسه هاي افزوده :
مطلبي ، عباسعلي ، همكارطرح , غرقي، احمد ، همكارطرح , آئين جمشيد ، خسرو ، همكارطرح , دانش خوش اصل، علي ، همكارطرح
چكيده فارسي :
زيرشاخه سخت پوستان ، يكي از متنوع ترين گروههاي جانوري است كه ميگوها و شاه ميگوها از باارزش‌ترين آبزيان شيلاتي محسوب مي‌شوند. اين دو گروه از نظر اقتصاد شيلاتي اهميت زيادي داشته و جزء ده نوع اول آبزيان از نظر ارزش مي‌باشند. در خليج فارس و درياي عمان حدود 18 گونه ميگوزيست مي‌كند كه 2 گونه ببري سبز وموزي داراي صيد اقتصادي و بازار جهاني است . يك گونه ديگر( سفيد هندي) نيز ارزش پرورشي دارد. بر اساس آمار ده ساله اخير متوسط صيد ميگوهاي تجاري در خليج فارس حدود 7000 تن ميباشد ، كه با توجه به محدوديت ذخاير ، اهداف اصلي برنامه حفاظت از ذخاير و زيستگاههاي ميگو در خليج فارس است و تاكيد بر مديريت صيد و بهره برداري براي پايداري توليد مورد توجه ميباشد. كنترل تعداد شناورها ، استانداردسازي ابزار و ادوات صيد ، حفاظت از زيستگاهها و مناطق تخم‌ريزي ، نظارت و كنترل فصل آزادسازي و ممنوعيت صيد از اولويت‌هاي برنامه است . بهبود مديريت صيد وبهره‌برداري ، ميتواند فشار بيشتر بر ذخاير را كاهش داده و زمينه حفاظت از ذخاير وبهره برداري پايدار را ايجاد نمايد. در اين راستا اصلاح ساختار مديريت بهره برداري و تغيير نگاه از منافع كوتاه مدت به بلند مدت ، همراه با تغيير سياست‌هاي برداشت از دسترسي آزادانه به سامانه رعايت سهميه صيد ، اصلاح ساختار و تقويت تحقيقات براي اجراي پروژه‌هاي كاربردي و همسو با نيازهاي بخش توليد از مجموعه اهداف اصلي ارتقاء مديريت صيد وبهره‌برداري محسوب ميگردد.
توجه به پايداري بهره‌برداري بجاي ايجاد اشتغال فصلي و موردي دركنار رعايت اصول و معيارهاي تجربه شده جهاني براي بهره‌برداري از ذخاير ، مثل اجراي دقيق دستورالعمل‌هاي صيد مسئولانه ، حفاظت از نوزادگاهها و مناطق حساس زيستگاهي از طريق شناخت چرخه زندگي ، خصوصيات زيستي و پايش دوره‌اي ذخاير از ديگر اهداف موثر در صيد وبهره‌برداري پايدار از ذخاير ميگو ميباشد.ارتقاء دانش و آگاهي بهره‌برداران ، مقابله با صيد قاچاق ،رعايت دستورالعمل‌هاي آزاد سازي و ممنوعيت فصل صيد ، بهبود شيوه‌هاي صيد و استاندارد نمودن ابزار آلات صيد ميتواند از ايجاد خسارت بيشتر به زيستگاهها جلوگيري و افزايش و پايداري ذخاير را سبب شود
درزمينه تكثيرو پرورش ميگو، علاوه بر گونه‌هاي بومي برخي گونه‌هاي غير بومي نيز در توسعه صنعت تكثير و پرورش حائز اهميت هستند ، كه در اين برنامه مورد نوجه قرار دارند. حدود 000/180 هكتار اراضي مستعد پرورش ميگو از طول 1800 كيلومتر سواحل جنوبي كشور ، و نيز بخشي از سواحل 900 كيلومتري حاشيه درياي خزر براي توسعه پرورش ميگو مناسب ميباشد. در حال حاضر حدود 12000 هكتار از اراضي جنوب كشور و حدود 400 هكتار از اراضي استان گلستان براي پرورش ميگو اماده سازي شده است . بدلايل پاره‌اي مشكلات مثل مسائل اقتصاد جهاني و داخل كشور ، بالا بودن نرخ تورم ، تأمين هزينه‌هاي توليد و بالابودن بهره تسهيلات بانكي ، بروز بيماري و غيره اين صنعت هنوز نتوانسته است جابگاه مناسب را پيدا كند.در بهترين سال توليد طي ده اخير حدود 000/10 تن ميگوي پرورشي توليد شده است .
اصلاح ساختار توليد ، استفاده از گونه‌هاي با رشد بيشتر (گونه غيربومي) ، حل مشكلات نقدينگي بخش توليد ، تقويت ساختار تحقيقات از اهم بخش‌هاي برنامه براي توسعه صنعت و افزايش توليد ميباشد. گستره وسيع اراضي غيرقابل كشاورزي ، شرايط آب و هوايي مناسب ، نيروي كار جوان ، انرژي نسبتاً ارزان و غيره همه از عوامل و شرايط خدادادي براي توسعه پرورش ميگو در كشور ميباشد. بهبود ساختار سازماني و ارتقاء‌كارآمدي مديريت در بخش‌هاي مختلف دولتي و غيردولتي از اهداف سازنده و تاثير گذار بر بهره‌برداري بهينه از پتانسيل موجود ميباشد. مجموعه عوامل دست‌اندركار توليد ميگوي پرورشي كه وظايف نظارتي ، حمايتي يا راهبردي را برعهده دارند ، نياز به تحول در سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي دارند. تشكل‌ها و اتحاديه‌ها بايستي مسئوليت‌هاي عملي بيشتري را پذيرفته و خود سكان هدايت و برنامه ريزي توليد را در دست گرفته و سازمان توليد را سامان دهند.
گرچه حل مسائل و مشكلات بجا مانده از قبل يكي از نيازهاي عمده دستيابي به اهداف توسعه و توليد پايدار است . اما شناسايي توليد كنندگان فعال و حمايت جدي و موثر از آنها و همچنين تعيين تكليف سايت‌ها و مزارع غيرفعال ميتواند زمينه توليد اقتصادي و مشاركت بيشتر توليد كنندگان واقعي را فراهم آورده ، و ديدگاههاي منفي فعلي را تغيير دهد.تنوع در فرآوري و بازاريابي جهاني و توجه بيشتر به بازارگسترده داخلي ميتواند انگيزه توليد بيشتر و اطمينان در توليد را براي بخش‌هاي مختلف توليد فراهم آورد . تقويت ساختار تحقيقات و توجه بيشتر به پروژه‌هاي كاربردي همسو با نيازهاي بخش توليد ، ميتواند بخشي از هزينه‌هاي آزمون و خطا را كاهش داده و شرايط لازم براي توسعه علمي توليد ميگوي پرورشي فراهم آورد. شناسايي و حل مشكلات بخش‌هاي مختلف چرخه توليد ، مثل بهبود مديريت مولدسازي و تكثير ، ارتقاء مديريت پرورش ، غذا و تغذيه و رعايت استانداردهاي بهداشتي و پيشگيري از بيماريها ميتواند شرايط لازم را براي اقتصادي نمودن ميگوي پرورشي وحضور مستحكم در بازار شديداً رقابتي ميگو را تأمين نمايد.
از گروه شاه ميگوها ، شاه ميگوي آب شيرين كه در تالاب انزلي و درياچه پشت سد ارس زيست مي‌كند داراي اهميت تجاري و بازار صادراتي است . اين گونه كه صرفاً جنبه صادراتي دارد ، در حال حاضر از درياچه سد ارس برداشت ميشود ، و سالانه حدود 250 تن از اين محصول صادر ميگردد. شناسايي منابع آبي مهم براي ذخيره دار نمودن و توليد شاه ميگو ، ساماندهي بهره‌برداران ، دستيابي به روش‌هاي اقتصادي پرورش در شرايط كنترل شده از اهم بخش‌هاي برنامه توسعه بهره برداري از شاه ميگوي آب شيرين ميباشد. بهبود مديريت صيد و بهره‌برداري از ذخاير شناخته شده ، شناسايي بدنه‌هاي آبي مناسب براي ذخيره دار نمودن شاه ميگوي آب شيرين و توجه به تحقيقات كاربردي براي تكثير و توليد اقتصادي شاه ميگوي پرورشي از نيازهاي اوليه و اساسي افزايش توليد اين گونه ارزشمند ميباشد.
اين محصول در حال حاضر صرفاً با اهدف صادرات صيد و بهره‌برداري ميشود ، بنابراين توجه به تنوع در فرآوري و بازارهاي صادراتي ميتواند ارزش افزوده قابل توجه‌اي بهمراه داشته باشد. سامان دهي بهره‌برداران حقيقي و حقوقي ، و ايجاد تشكل‌هاي كارآمد شرايط لازم را براي بهبود شيوه‌هاي صيد ، رعايت زمان و مكان بهره‌برداري و عدم صيد شاه‌ميگوهاي جوان و زير سايزبازاري را فراهم مي‌آورد.
چكيده انگليسي :
Subphylum of crustacean are one of the most diverse groups of animals, which shrimps and crayfishes have the highest value among the aquatics, and ranked in top ten of group. 18 species of shrimp inhabit in Persian gulf and Oman sea, but only Penaeus semisulcatus and P.mergueinsis have commercial fishing and world marketing. P.indicus shows only aquaculture usage in Iran. By the last decade fishing data, the average caught of shrimp is about 7000 tons annually, which regarding to restricted stocks, the main goal of planning are supporting of stocks and habitats of shrimp in Persian Gulf, and emphasizes on fisheries management to develop sustainable production.
Control the number of boats, standardization of fishing gears, protection of habitats and spawning grounds, monitoring of fishing season are priorities of planning. Development of fishing management may decrease more pressure on resources, and prepares conditions for protection of stocks and sustainable production. By this way reconstructing of management structure, and changing view from short term benefits to long term, accompanying to change the policy of open accessory to catch quota system, reconstruction and strengthen of research to conduct applied projects are another main goals of planning.
Concerning of sustainable fisheries instead of seasonal and temporary employment, beside considering of world experienced principles and indices such as responsible fisheries manuals, protection of nursery grounds and sensitive habitats by recognition of life cycle, biological characters and periodical monitoring of resources are another main effective goals for sustainable fisheries an harvesting of shrimp stocks.
Shrimp aquaculture relies on endemic species of P.indicus and exotic species of Litopenaeus vannamei. Around 180000 hectares of 1800km of southern coastal area, and some parts of 900km northern coast of Caspian sea recognized suitable for development of shrimp culture. 12000 ha of south coast and 400 ha of north coast (Golestan province) has been constructed for shrimp development. Worldwide economic problems, high inflation rate, high banking rate, incidence of disease and so on affected the industry of shrimp farming, and caused of upmost production of less than 10000 tones within last decade.
Reconstruction of production organization, selection of high growth rate species, solving the liquidity of farmers, strengthen of research structure are the main works for development of industry and increasing of production. Large areas of unfertile lands, suitable climate, young work foce, relative low cost energy are available for shrimp aquaculture development in the country. Improvement of structural organization and potential of management in various parts of governmental and non- governmental of sections are effective goals for better exploitation of existing potential. Non- governmental organizations must take more practical responsibility, and play main role as the leadership and management of production.
Crayfish group, Astacus leptodactylus which inhabit in Anzali lagoon and Aras Dam reservoir, shows commercial importance and export marketing. At present, this species harvested in Aras reservoir, and annual export is about 250 tones. Study of water bodies for stocking of crayfish, organizing of producers, achievement to economical aquaculture in controlled condition are the main parts of development planning for crayfish. Improvement of fishing management of studied resources, recognition of suitable water bodies for stocking of crayfish, and development of applied research activities for aquaculture and economical production of crayfish, are primary requirement for increasing the production of this valuable species.
At present this species harvested for export, therefore extending processing trials and export market may cause value added products. Organizing the producers and establishment of effective organizations are necessary for improvement the fishing technology, place and time of harvesting and prohibit fishing of small size crayfish.
كليدواژه :
برنامه راهبردي , ميگو , شاه ميگو , سخت پوستان
موضوع :
شاه ميگوي آب شيرين- صنعت و تجارت , شاه ميگوي آب شيرين , شاه ميگو , ح‍ي‍وان‍ه‍اي دري‍اي‍ي- پرورش و تكثير , شاه ميگو- پرورش و تكثير- جنبه هاي اقتصادي , آبزي پروري- صنعت و تجارت
