407

ارزيابي ذخاير ماهي سفيد (Rutilus kutum) در آب هاي ايراني درياي خزر

دريانبرد، غلامرضا

باقرزاده افروزي، فرامرز ، همكار طرح , طالشيان، حسين ، همكار طرح , جانباز، علي اصغر ، همكار طرح , رضايي نصرآباد، علي ، همكار طرح , جميلي، شهلا ، همكار طرح , الياسي، فرزاد ، همكار طرح

1395

وزارت‌ جهاد كشاورزي‌ - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور – پژوهشكده اكولوژي درياي خزر

اين تحقيق به منظور تعيين تركيب طولي، سني، محاسبه پارامترهاي رشد و مرگ و مير، محاسبه مقدار زي‌توده و مقدار صيد بيولوژيك قابل قبول ماهي سفيد و همچنين بررسي روند تغييرات صيد و تلاش صيادي در آب‌هاي ايراني درياي خزر طي سال‌هاي 93ـ1392 و 94ـ1393 انجام شد. در طول فصل صيد به شركت‌هاي تعاوني صيادي پره در استان‌هاي گيلان، مازندران و گلستان مراجعه شده و داده‌هاي زيست‌سنجي گردآوري شد. مقدار صيد و صيد در واحد تلاش صيادي ماهي سفيد در تعاوني‌هاي صيادي پره در سال بهره‌برداري 93ـ1392 به‌ترتيب 6112/8 تن و 181/1 كيلوگرم در هر پره‌كشي و در سال بهره‌برداري 94ـ1393 به‌ترتيب 5599/2 تن و 183/5 كيلوگرم در هر پره‌كشي ثبت و محاسبه شد. در سال‌هاي 93ـ1392 و 94ـ1393 ميانگين (± انحراف معيار) طول چنگالي ماهي سفيد به‌ترتيب 6/1±39/4 و 5/6±40/7 سانتيمتر و وزن كل به‌ترتيب 0/378±805/1 و 384/6±891/5 گرم محاسبه شد. بيشترين فراواني در هر دو سال در طبقه طولي 42ـ40 سانتيمتر مشاهده گرديد و فراواني ماهيان غيراستاندارد به‌ترتيب 37/8 و 44/4 درصد محاسبه شد. دامنه سني 2 تا 11 ساله بوده و ماهيان 4 تا 6 ساله بيش از 84 درصد از تركيب سني را دارا بودند. ضريب همبستگي طول چنگالي و وزن كل 0/96 و مقادير a و b به‌ترتيب 0/011 و 3/02 محاسبه شد. مقدار ضريب رشد سالانه (K)، طول بينهايت (∞L) و سن در طول صفر (t0) به‌ترتيب 0/19 در سال، 61/3 سانتيمتر و 0/99- سال و پارامترهاي مرگ و مير كل (Z)، طبيعي (M) و صيادي (F) به‌ترتيب 0/82، 0/36 و 0/46 و مقدار ضريب بهره‌برداري (E) 0/56 محاسبه شد. مقدار زي‌توده 41000 تن و مقدار برداشت بيولوژيكي قابل قبول 9750 تن و با رويكرد احتياطي 8250 تن برآورد و محاسبه شد. عليرغم بازسازي ذخاير و رهاسازي سالانه ميليون‌ها عدد بچه ماهي سفيد، از مقدار زي‌توده اين ماهي در آب‌هاي ايراني درياي خزر طي سال‌هاي اخير كاسته شده است. با توجه به بالا بودن مقدار ضريب بهره‌برداري، بازسازي ذخاير از طريق توليد طبيعي و مصنوعي و رهاسازي بچه ماهيان سفيد براي پايداري ذخاير آن ضروري مي‌باشد و بايد از فشار صيد به طرق مختلف كاسته شود.

This study was conducted to determine catch and fishing effort trends, length and age composition, growth and mortality parameters and estimate biomass and acceptable biological catch of Kutum in the Iranian coastal waters of Caspian Sea from 2013 to 2015. The catch of Kutum was 6112.8 and 5599.2 tons and CPUE were 181.1 and 183.5 kg/haul in 2013-2014 and 2014-2015, respectively. The mean (± SD) of fork length were observed 39.4±6.1 and 40.7±5.6 cm and for total weight were 805.1±378.0 and 891.5±384.6 gram in 2013-2014 and 2014-2015, respectively. The most predominated of length class was obtained 40-42 cm and frequency of immature individuals were observed 37.8 and 44.4 percent during two sampling period, respectively. The range of age was from 2 to 11 year and fish with 4 to 6 years comprised up to 84 percent. In length – weight relationship a, b and r2 were calculated 0.011, 3.02 and 0.96 respectively. K value, L∞ and t0 were calculated 0.19 (/year), 61.3 cm and -0.99 respectively. Mortality parameters such as Z, M and F were calculated 0.82, 0.36 and 0.46 respectively and Exploitation rate were calculated 0.56. The biomass of kutum estimated 41000 tons and the acceptable biological catch calculated 8250 to 9750 tons. The biomass of Kutum decreased in recently years in spite of produce and release of huge fingerlings. This recruitment (produce and release fingerlings) must be continued for stability of stocks and fishing stress must be decrease by anyway.

صيد بيولوژيكي قابل قبول , زي‌توده , مرگ و مير , پارامترهاي رشد , ماهي سفيد , درياي خزر

تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور

جدول، مصور، نمودار

موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 49582

كتابنامه: ص. 58- 61

ماهي ها- ارزيابي ذخاير , ماهي ها- درياي خزر- ارزيابي ذخاير , ماهي سفيد- درياي خزر- ارزيابي ذخاير

۰۹۵۵۲۴

الف518د

597