567

پراكنش مكاني- زماني و منشايابي الكانهاي نرمال (n-alkanes) در رسوبات سطحي حوزه [حوضه] جنوبي درياي خزر استان مازندران

پورغلام، رضا

پورنگ ، نيما ، همكارطرح , نصراله زاده ساروي، حسن ، همكارطرح , نجف پور، شعبان ، همكارطرح , افرايي، محمد علي ، همكارطرح , يونسي پور، حوريه ، همكارطرح , فضلي،حسن ، همكارطرح , دريانبرد، رضا ، همكارطرح , مخلوق، آسيه ، همكارطرح , احمدنژاد، احد ، همكارطرح , ابراهيم زاده، مجيد ، همكارطرح , رازقيان، غلامرضا ، همكارطرح

1394

وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي - ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر

اين پروژه با هدف اندازه گيري و مقايسه غلظت و منشأ آلكان هاي نرمال (n-alkanes) در رسوبات سطحي بخش جنوبي درياي خزر (منطقه مازندران) طي شش ماه (ارديبهشت، تير، شهريور، آبان، دي و اسفند) درچهار نيم خط عمود برساحل (تنكابن،نوشهر،بابلسر،اميرآباد) در سال 1391 انجام گرديد. بدين منظور 72 نمونه رسوب سطحي در اعماق 5، 15 و 30 مترجمعآوري و براساس روش هاي استاندارد بوسيله دستگاه كروماتوگرافي مجهز به طيف سنج جرمي (GC-MS) آناليز شدند. نتايج نشان داد كه ميانگين سالانه غلظت¬ كل آلكان هاي نرمال (HCs) 333±2390 ميكروگرم بر گرم وزن خشك رسوب تعيين گرديد. حداكثر غلظت كل تركيبات آلكانهاي نرمال طي نمونه برداري در ناحيه غربي و ماه اسفند ثبت گرديد. درصد تركيبات با وزن مولكولي پايين (LMW<23) بيشتر از تركيبات با وزن مولكولي بالا (HMW>23) بوده است. غلظت تركيبات كربني با وزن كم (nC11, nC12, nC13) غالبيت داشته است. همچنين براساس آزمون آناليز واريانس، ميانگين غلظت آلكان هاي نرمال بين اعماق و ماههاي مختلف اختلاف معني داري را نشان داد. مقايسه نتايج تحقيق حاضر با ديگر مطالعات مشخص شده كه غلظت آلكان هاي نرمال در منطقه مازندران بيشتر از نواحي ديگر درياي خزر و نيز همين منطقه در ساير مطالعات بوده است. همچنين براساس كلاسه بندي استاندارد آلودگيها، رسوبات اين منطقه داراي آلودگي متوسط تا بالا بوده است. الگوي توزيعي آلكان هاي نرمال به همراه نسبت هاي تشخيصي مختلف و منحني هاي مربوطه، منشأ غالب پتروژنيك تاييد كردند، اگرچه در برخي ماهها و ايستگاهها منشاء پايروژنيك و بيوژنيك نيز ثبت گرديد. مقادير ماكزيمم آلكان هاي نرمال اغلب در گستره تركيبات سبك تر قرار داشتند اين نتيجه احتمالاً بيانگر تازگي و نشت نفت در رسوبات منطقه بوده است.

Abstract This study was conducted to determine n-alkane Hydrocarbons (HCs) concentrations and sources indentification of the surface sediments of southern Caspian Sea at four transects (Tonekabon, Nowshahr, Babolsar and Amirabad) during six months in 2012-2013. 72 samples of surface sediments were collected at 5, 15 and 30 meters depths. All samples were prepared by Soxhletand extracting processes and then determined using Gaschromotograph-Mass spcetrom (GC-MS) instrument. Results of current study showed that annual mean contents and standard error (±SE) of HCs was registered 2390 (±333) µg/g.dw. Maximum value was observed at western part in March. Frequency of LMW was higher than HMW. LMW (n-C11, n-C12 and n-C13) concenration was prodominated. Statistcical analysis (ANOVA) showed that there was significanlty differnce between depths and months. In conclusion, the results revealed that HCs concentrations of sediments were higher than some other regions of the Caspian Sea. In addition, HCs concentrations of sediments were above the threshold levels which the Caspian Sea sediments were classified in Class 2 and 3 (Fair to Bad). Diagnostic Ratios analysis (DRs) of sediments showed that the source of oil compounds were more petrogenic, eventhough at some stations and months was registerd pyrogenic and biogenic sources. Also, Maximum amounts and frequency of LMW of n-alkane were indicating the freshness of the oil spill in the sediments of this area. Keyword: n-alkane (HCs); Sediments; Caspian Sea; Mazandaran Province

آلكانهاي نرمال (n-alkanes) , رسوبات سطحي , حوزه جنوبي درياي خزر , استان مازندران

تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور

جدول، نمودار

موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 45389

كتابنامه: ص. 38- 43

آلكان ‌ها , رسوب ‌هاي رودخانه ‌اي , رسوب- درياي خزر , رسوب ‌هاي دريايي , رسوبها (زمين‌ شناسي)

411

پ 716 پ

547