شماره ركورد :
658
عنوان :
بررسي وضعيت بهداشتي مراكز تكثير و پرورش ماهيان سردآبي كشور
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
ذريه زهرا، جليل
سال نشر :
1395
تنالگان :
وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي - ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر
چكيده فارسي :
به منظور شناسايي و رديابي عوامل اصلي تلفات در مراكز تكثير و پرورش ماهيان سردآبي كشور و شناسايي كانونهاي آلوده و ترسيم سيماي پراكنش بيماريهاي اپي زئوتيك در كشور، طرح ملي بررسي وضعيت بهداشتي مراكز تكثير و پرورش ماهيان سردآبي كشور انجام شد. اين طرح به طور همزمان و طي سه سال متوالي در برخي استان هاي شاخص در امر تكثير و پرورش ماهيان سردآبي از جمله استان هاي مازندران، گيلان، اردبيل، آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي و كردستان به مرحله اجرا درآمد. بدين منظور تعداد 23، 21 و20 مزرعه سردآبي در استان مازندران، 30 مزرعه (تكثير، پرورش، تكثير و پرورش) در استان هاي آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي وكردستان،‌ 19 مزرعه(تكثير، پرورش، تكثير و پرورش) در استان هاي گيلان و اردبيل طي سالهاي 87-1385 به طور تصادفي انتخاب و مورد پايش سالانه قرار گرفتند. اين امر در قالب برنامه زماني منظم و به صورت دوره اي و مراجعه مستمر به مراكز تكثير و پرورش مذكور در قالب طرح آماري مربوطه و تكميل پرسشنامه هاي از پيش تهيه شده و نمونه برداريهاي لازم، انجام پذيرفت. نتايج حاصله از اين بررسي در استان مازندران نشان داده است كه طي سالهاي مورد مطالعه، تعداد مزارع با پيشينه آلودگي و بيماريهاي عفوني در اين استان افزايش داشته است، بطوريكه از 56% ،در سال 85، به 71% در سال 86 و 85% در سال 87 مزارع با سابقه بروز بيماري و تلفات در اين استان گزارش شده است. از طرفي در اكثر مزارع تكثير و پرورش قزل آلا در استان مازندران متوسط وزن ماهي ارائه شده به بازار بيش از 500گرم بوده است لذا با توجه به اين مسئله و طولاني تر شدن مدت دوره پرورش، طبيعي است كه بيشترين ابتلا ماهيان به عوامل بيماريزا در اين سنين رخ دهد. مهمترين عامل باكتريايي جداسازي شده در اين استان در اين بازه زماني استرپتوكوكها بودند كه بيشترين ميزان بروز و بيماريزايي خود را در اطلاعات پرسشنامه اي در فصل تابستان و در دماي بيشتر از 15 درجه سانتيگراد در مزارع مختلف نشان داده اند. دررده بعدي بيماري دهان قرمز روده اي (Entric Redmouth Disease) و عارضه قارچي ساپرولگنيازيس(Saprolegniasis) قرار داشته اند. همچنين با نگاهي به نتايج حاصل از ثبت عمليات پيشگيري، كنترل و درمان مشخص گرديد كه بتدريج بر شدت فعاليت هاي درمان و استفاده از مواد ضد عفوني در اين استان افزوده شده است. به اين ترتيب كه در سال1385، 7/34% ، در سال 1386، 4/71% و در سال 1387، 75% مزارع اقدام به انجام عمليات ضد عفوني و درمان بطور توام نموده اند. از سوي ديگر به دليل استفاده نامناسب و مكرر از عوامل دارويي در سال 1387، مصرف آنتي بيوتيك اريترومايسين قادر به كنترل و درمان عفونتهاي استرپتوكوكي نبوده است و صاحبان مزارع مجبور به روي آوردن به مصرف داروي جديد فلورفنيكل شدند. همچنين در نمونه برداريهاي انجام شده در سال 1385، 3 مزرعه و در سال 1387 ، 5 مزرعه با مسموميت غذايي ناشي از TVN و يا TVN و پراكسيد بالاي غذا روبروشدند. اين در حالي بود كه مزارع فوق درگير تلفات بودند و با تغيير جيره تلفات آنها قطع شد. در مجموع در اين استان مي توان چنين جمع بندي نمود كه بي توجهي به مديريت بهداشتي مزارع پرورش قزل آلاي رنگين كمان در استان مازندران مي تواند آينده توليد را در اين استان با چالشي بحث انگيز روبرو سازد و از بين بردن اين مشكلات جز در سايه بهبود مديريت، تحقيق و به دنبال آن جستجوي روشهاي نوين در امر كنترل و پيشگيري ميسر نيست. در واقع ادامه مديريت مزارع به همان صورت سنتي جوابگوي افزايش توليد مورد تقاضا در جامعه نمي باشد و بي توجهي به روشهاي نوين در امر مديريت بهداشتي بتدريج موجب تضعيف توليد ماهيان سردابي در اين استان خواهد شد. نتايج بررسي حاضر در استان هاي آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي وكردستان نيز نشان ميدهد متاسفانه بدليل فقدان تجربه كافي پرورش دهندگان از اصول مديريت كيفي آب ، در اكثر مزارع تكثير و پرورش مورد بررسي ، موضوع پاكسازي و تميز نمودن استخرها به طور مكرر، ضد عفوني آب استخرها و تجهيزات و پايش مستمر و روزانه فاكتور هاي فيزيكي وشيميايي آب استخر ها از سوي آنان ناديده گرفته شده و كمتر مورد توجه قرار داشته است و به همين خاطر مشكلات ناشي از آن نيز به اشكال مختلف از جمله وجود بيماري، كاهش رشد،كاهش توليد در مزارع مورد مطالعه نمايان شده است. عليرغم وجود برخي بيماري هاي عفوني و غير عفوني در تعدادي از مزارع مورد بررسي، ضمن اينكه اطلاعات مربوط به نظارت هاي بهداشتي و نمونه برداري كمتر مورد توجه بود ، هيچگونه اطلاعات و مستندات ثبت شده اي مبني بر تاريخچه بيماري، علائم بيماري در ماهيان مرده و يا زنده، رژيم غذايي، مرگ و مير ، (تعداد تلفات روزانه، كل تلفات ،سن ماهي و...)، اقدامات درماني و نتايج آن (مواد شيميايي و داروئي به كاربرده شده، ميزان مصرف، طول دوره درمان و نتايج آن)، نرخ رشد ، پارامترهاي كيفي آب، تراكم و ... نيز در دسترس نبوده و به همين خاطر برنامه ريزي در جهت پيشگيري و كنترل شيوع بيماري ها نيز در اكثر موارد ناكافي و ناموفق بوده است. از سوي ديگر با توجه به پيامد هاي منفي بيماري هاي ويروسي در توليد آبزيان و گزارش وقوع اين بيماري ها از جمله بيماري سپتي سمي هموراژيك ويروسي(VHS )، نكروز عفوني پانكراس (IPN) و نكروز عفوني بافت خون ساز (IHN) كه همراه با تلفات متغير و عمده (40-100%) در تعدادي از مزارع تكثير و پرورش موجب بروز خسارات هنگفت در استان هاي آذربايجان غربي ،آذربايجان شرقي وكردستان شده است و تلاش هاي كنوني براي كنترل بيماري ها ويروسي نيزكمتر موثر واقع گرديده و متاسفانه ميزان شيوع آنها در استان هاي مورد مطالعه در حال افزايش مي باشد. همينطور وجود بيماري ها و اختلالات بهداشتي ناشي از عوامل باكتريايي ، انگلي وقارچي در برخي از مراكز تكثير و پرورش مورد بررسي در هر سه استان از جمله وجود بيماري هاي عفوني ناشي از عوامل باكتريايي فلاوباكترها، استرپتوكوكوزيس و عوامل ناشناخته، همچنين بيماري هاي ناشي از عوامل انگلي تك ياخته و پرياخته اي از جمله داكتيلوژيروس، ژيروداكتيلوس، ايكتيوفيتروس، تريكودينا، چيلودونلا، ديپلوستوموم و قارچ زدگي تخم ها عمده مشكلات بهداشتي برخي مزارع مورد بررسي در اين سه استان بودند كه به نظر ميرسد ضعف در مديريت بهداشتي مزارع ، ناكافي بودن خدمات بهداشتي تخصصي ، عدم رعايت برنامه هاي كنترل و قرنطينه اي براي نهاده هاي جديدالورود، نقل انتقال بچه ماهي، تخم ماهي، مولدين در بين مزارع و استان ها بدون مجوز هاي بهداشتي از سوي مراجع ذيصلاح، ورود بي رويه و استفاده از تخم هاي خارجي (فرانسه ، دانمارك ، استراليا و حتي از كشور ارمنستان) در برخي از مزارع تكثير،كم توجهي پرورش دهندگان به ضد عفوني نمودن تخم ها ، تجهيزات ، آب و از بين بردن ماهيها و تخم هاي آلوده به عوامل ويروسي، عدم غربالگري مولدين قبل از استفاده در هچريها، ناكافي بودن حمايت هاي دولتي و كمبود نقدينگي برخي صاحبان مزارع، همگي از مجموعه عوامل موثر در شيوع و گسترش بيماري هاي عفوني خصوصا بيماري هاي ويروسي وباكتريايي در استان هاي مورد بررسي مي باشند. در بررسي نتايج حاصله از مزارع مورد مطالعه در اسنانهاي گيلان و كردستان نيز به نظر ميرسد مشكلات شبيه ساير استانهاي مورد مطالعه بوده و عدم توجه به زير ساخت هاي موثر در مقوله مديريت بهداشتي موجب اشاعه بيماري هاي مختلف عفوني و غير عفوني در مزارع مورد مطالعه در اين استان ها شده است. اغلب مزارع مورد بازديد فاقد سازه هاي مناسب تكثير و پرورش كه زمينه ساز توليدي موفق هستند، مي باشند. اقدامات بهداشتي موثر و مستمر و با رويكرد پيشگيرانه مانند استفاده از روش ها و مواد ضدعفوني، رعايت امور قرنطينه اي، همچنين جلوگيري از ورود افراد متفرقه، پرندگان وحيوانات موذي به مزارع كمتر مورد توجه صاحبان مزارع قرارداشته است. متاسفانه اكثريت صاحبان و كارگران شاغل در اين مزارع فاقد اطلاعات كامل آبزي پروري بوده و از سطح تحصيلات مرتبط بالايي برخوردار نبودند و كمتر از سوي نهاد يا سازماني، دوره هاي آموزشي منظم برايشان در نظر گرفته شده است.كاهش راندمان توليد، تلفات وآلودگي هاي مختلف و استفاده بي رويه از داروها و مواد شيميائي مختلف در بسياري از مزارع ديده شد، با اين حال تلاش مناسب و موثري براي پيشگيري از اين معضلات در سالهاي مورد مطالعه صورت نگرفته است. بنظر مي رسد با شناسايي عوامل مختلف تاثير گذار بر وضعيت بهداشتي محيط، توليدات مزارع و سعي در كنترل و پيشگيري از آنها، همراه با برگزاري دوره هاي آموزشي و ترويجي مناسب در ايجاد بستري مناسب براي توليدي سالم و بهداشتي با راندماني بالا در استان هاي مورد بررسي به يقين اثري شگرف بگذارد. همچنين در اكثر مراكز تكثير و مزارع پرورش مورد بررسي، انبار نگهداري مواد غذايي و دارويي وضعيت مناسبي در مزارع نداشتند و مي توان چنين جمع بندي نمود كه در حال حاضر مزارع سردآبي استانهاي گيلان و اردبيل نيز از زير ساخت هاي مناسب، دانش كافي و مديريت بهداشتي قابل قبول جهت پرورش متراكم در مزارع سردآبي برخوردار نيستند و جهت دستيابي به توسعه پايدار بخصوص در شرايط پرورش متراكم نيازمند برنامه اي منسجم و علمي همراه با رعايت دقيق مسائل ايمني زيستي مطلوب و رعايت مديريت بهداشتي مطلوب در مزارع سردابي استان هستند
چكيده انگليسي :
The national research plan with title of Study on health status of Iran Coldwater hatchery and rearing farms was done in order to identification and tracking of main causative agents of recent mortality in Iran Coldwater hatchery and rearing farms and recognize of infected zones and design of landscape distribution of Epizootic Coldwater fish diseases in the country. This plan was conducted parallel and in same time in some polar provinces of Coldwater fish production such as Mazandaran, Gilan, Ardebil, West Azerbaijan, East Azerbaijan and Kurdistan in three years from 2006-2008. In this regard, about 23,21 and 20 farms in Mazandaran province, 30 farms in West and East Azerbaijan and Kurdistan provinces and 19 farms in Gilan and Ardebil were selected as randomly and tracking were done yearly from 2006-2008. This research was conducted according to regular planning consists of farms visit that was done according to statistical plan and completion of Questionnaires and sampling. The findings in Mazandaran province revealed that fish infections background and infectious diseases were increased in period of 2006-2008. In fact, 56% of all fish farms in 2006, 71% in 2007 and 85% in 2008 were recorded as infected farms. In other side, average weight of fish final products was more 500gr in consume market. So, regarding to long period of fish culture in mentioned fish occurrence of more morbidity could be expected. The streptococcus infections were most important fish bacterial diseases that have more incidence and pathogenicity in collected questionnaires. Also it revealed more occurrences in summer season in above 15oC temperature in affected fish farms. Also, Enteric Redmouth Disease (ERM) and Saprolegniasis were reported as second and third degree in examined farms. Meanwhile, findings of control, prevention and treatment of our survey revealed that using of antibiotics and detergent materials were increased in mentioned province. Indeed, 34.7% of all fish farms in 2006, 71.4% in 2007 and 75% in 2008 have applied treatment operation and using of detergent materials in affected farms. In other side, frequent using of Erythromycin antibiotic was reported several times in 2008 so fish farmer faced to Bacterial resistance and should be using from Florfenicol as alternative antibacterial. Also, in feed sampling from all fish farms about 3 fish farms in 2006 and 5 fish farms in 2008 were faced with food poisoning that originated from high TVN and peroxidase in fish food consumed. These farms revealed mass mortality that stopped after change feeding regime. In conclusion absence of fish health management could be considered as main agent of mentioned mortality in Mazandaran province. The findings of our survey in West and East Azerbaijan and Kurdistan revealed that absence of sufficient experiences in fish farmers and their neglect from water quality concepts, farm cleanness, using of suitable detergent materials for fish ponds and instruments and disability in continuous monitoring of physic-chemical factors of consumed water could be considered as most important problems. So, fish morbidity and mortality, growth decrement and low production rate were expected. Unfortunately, despite the occurrence of infectious and non- infectious diseases in examined fish farms, there were no documents and information about diseases history, clinical signs in dead fish, feeding regime, fish mortality (rate of daily mortality, age and weight of moribund fish), treatment operation, drugs usage, growth rate, physico-chemical factors and fish density. So planning for control and prevention of mentioned diseases were unsuccessful in affected fish farms. Also, occurrence of some epizootic fish viral diseases such as VHS, IPN and IHN were observed frequently with mass mortality about 40-100% in some examined fish farms that produced some tragic economic lost in the mentioned provinces. Similarly, some bacterial, fungal and parasitic diseases were observed repeatedly in some inspected farms such as Flavobacterium, streptococcus infections. Also, some unknown causative agents in parasitic diseases were observed several times such as Dactylogyrus, Gyrodactylus, Ichthyophthirius multifiliis, Trichodina, Chilodonella, Diplostomum and fungal diseases such as Saprolegniasis. In conclusion it seems that absence of fish health management, inadequate rate of hygienic technical services, absence of quarantine programs for transfer of new eyed-eggs, juvenile and live broodstocks packages without health certificates from authorized organizations, uncontrolled entry of foreign eyed-eggs (France, Denmark, Australia and Armenia) and neglect in using of suitable detergent materials for fish ponds, instruments, consumed water and infected eggs, not screening of broodstocks in hatcheries could be considered as most important causative agents in occurrence of infectious diseases and main problems in affected farms in mentioned provinces. Similarly, our findings in Gilan and Ardebil provinces revealed that their problems were similar to other provinces. In fact, neglect in establish of necessary Infrastructures in fish farms and dereliction in health management concepts could be considered as main reasons of occurrence of fish infectious and non-infectious diseases in studied fish farms in mentioned provinces. In fact, often fish farms visited hadn't suitable structures without control and prevention approach. There were not observed detergent using, quarantine programs and prevention methods. Entrance of unknown persons, birds and wild animals were ordinary in mentioned farms. Unfortunately level of farmer’s knowledge was low and no training courses and extension programs were planned by authorized organizations. Meanwhile, food storages were unsuitable and food packages were stored in inappropriate situation so poisoning conditions were increased in examined farms. In conclusion it could be finalized that Coldwater fish farms in Gilan and Ardebil provinces situated in insufficient position and correction of current situation are needed urgently. In final elicitation, it would be mentioned that lack of basic infrastructures could be introduced as most important reason for spread of diseases, mortality and related economic losses in studied provinces. Therefore, attention to environmental affairs and access to Sustainable Development are recommended. Also consideration of biosecurity regulations and health management concepts would be important requirements for modification and reformation of Coldwater fish farms in examined provinces towards A Better Tomorrow.
كليدواژه :
مزارع سردآبي , قزل آلاي رنگين كمان , استان هاي مازندران , آذربايجان غربي ، شرقي وكردستان , وضعيت بهداشتي , بيماري , گيلان , اردبيل
اطلاعات نشر :
تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
مشخصات ظاهري :
بخشي رنگي، جدول، مصور، نمودار
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 46684
كتابنامه :
كتابنامه: ص. 88- 94
موضوع :
ب‍ه‍داش‍ت‌ و ت‍غ‍ذي‍ه‌ م‍اه‍ي ‌ه‍ا , حوضچه ‌هاي پرورش ماهي‌ , ماهيها- پرورش و تكثير- بهداشت
شماره :
3
شمارة كاتر :
ب37ذ
ردة اصلي :
639
كليدواژه - جزئيات :
لينک به اين مدرک :
بازگشت