عنوان :
بررسي و مقايسه سطح فلزات سنگين در رسوب ، آب و ماهيان پرمصرف حاشيه جنوبي درياي خزر استان گلستان
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
بنداني ، غلام علي
شناسه هاي افزوده :
حشباوررستمي، حسينعلي ، همكارطرح , يلقي، سعيد ، همكارطرح , سعيدي‌ساروي، سهيل ، همكارطرح , بابايي، معصومه ، همكارطرح , باقري، احمد ، همكارطرح
تنالگان :
وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي - ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر
چكيده فارسي :
سواحل استان گلستان در حوزه جنوبي درياي خزر به لحاظ ارتباطي كه با تالاب، خليج و رودخانه هاي آب شيرين دارند و نقش مهم هر يك از اكوسيستمهاي مذكور در چرخه زيست ماهيان استخواني از اهميت خاصي برخوردار بوده، لذا جهت بررسي فلزات سنگين به عنوان آلاينده هاي غير قابل تجزيه كه در محيط تجمع مي يابند و بر روي زنجيره غذايي و بيولوژي موجودات در آب اثر مي گذارند، تعداد 11 ايستگاه در فصول زمستان، بهار و تابستان در چهار منطقه ساحل غربي، ساحل شرقي، تالاب گميشان و خليج گرگان به عنوان ايستگاههاي مطالعاتي در نظر گرفته شدند. در هر يك از چهار منطقه فوق ماهيان استخواني پر مصرف شامل كپور، كفال و سفيد نمونه برداري شدند كه پس از زيست سنجي، بافت عضله آن بصورت فريز شده به آزمايشگاه اندازه گيري فلزات سنگين جهت اندازه گيري سطح چهار فلز كروم، كادميوم، روي و سرب منتقل شد. جهت استخراج فلزات از بافت عضله ماهيان مورد مطالعه، آب و رسوبات از روش هضمي با استفاده از مخلوط اسيد استفاده شد و سپس غلظت فلز به وسيله دستگاه اسپكتروفتومتري جذب اتمي صورت پذيرفت. ميانگين نتايج حاصل نشان داد كه بيشترين مقدار فلزات سنگين موجود در آب معادل 83/214 ppb مربوط به فلز سرب در تالاب گميشان (فصل زمستان) و كمترين مقدار آن معادل 83/28 ppb مربوط به فلز كروم در ساحل شرقي (فصل زمستان) بود. همچنين بيشترين مقدار فلزات سنگين موجود در رسوب معادل 7/3000 ppb مربوط به فلز روي در تالاب گميشان (فصل تابستان) و كمترين مقدار آن معادل 7/121 ppb مربوط به فلز كادميوم در خليج گرگان (فصل بهار) بود. سطح فلزات سنگين در آب و رسوب براي مناطق مختلف با استفاده از آناليز واريانس (ANOVA) و آماره Tukey اختلاف معني داري را نشان نداد )0/05(P>. ميزان غلظت فلزات سنگين در بافت كبد بيشتر از بافت عضله بود. غلظت سطح فلز كروم موجود در بافت عضله ماهي كپور براي دو جنس نر و ماده اختلاف معني داري را نشان داد (0/05>P) )ولي در بقيه ماهيان اختلاف معني داري وجود نداشت 0/05(P>. نتايج حاصل از آناليز رگرسيون خطي حاكي از وجود رابطه خطي بين ميزان تجمع فلزات مورد بررسي و سن ماهيان بود كه براي ماهي كپور اين رابطه معني داري نبود 0/05(P>. در ماهي كفال نيز براي فلز كادميوم و كروم اين رابطه معني داري بود (0/05>P) )اما براي فلز سرب و روي رابطه معني داري وجود نداشت 0/05(P>. در مورد ماهي سفيد براي فلز سرب رابطه معني داري با ضريب تبين 96 r= وجود داشت، بطوريكه با افزايش سن متوسط غلظت فلز سرب در بافت عضله افزايش پيدا مي كرد. مقايسه غلظت فلزات سنگين مورد مطالعه با استاندارهاي جهاني نشان داد كه غلظت فلزات سنگين در بافت عضله و كبد ماهيان پر مصرف كمتر از حد مجاز بوده كه اين موضوع اطمينان مصرف از اين ماهيان را تعيين مي كند.
چكيده انگليسي :
Golestan coast at south of Caspian Sea is the most important aquasystems, because of its relation to lagoon, bay and fresh water rivers and of its role in life cycle of bony fishes. The study of heavy metals, as a kind of chemical and environmental pollution is an essential program; because, they accumulated in the aquatic environment and human food chain that cause ecological damages. In this study, we determine the concentration of four heavy metals (Cd, Cr, Zn, Pb) in some most consumed fishes, such as Liza auratus, Cyprinus carpio and Rutilus frisii kutum in winter, spring and summer seasons locating at 11 sites (west and east coast, Gomishan Lagoon and Gorgan Bay). The fishes which were caught from the mentioned areas after biometry, immediately freezed and transferred to laboratory for further analyses. Then, water and sediment samples were acid digested and assessed for determination of Cadmium, Lead, Zinc and Chromium levels using atomic absorption spectrometer (AAS). The results showed that the highest concentration of Lead (214.83 ppb) was related to Gomishan Lagoon and the lowest Chromium level (28.83 ppb) was observed in the water specimens sampled from east coast in winter. Otherwise, the highest concentration of Zinc (300.7 ppb) was found in sediment specimens sampled from Gomishan in summer and the lowest concentration of Cadmium (12.7 ppb) in Gorgan Bay in summer. According to the results, the concentrations of heavy metals in liver tissues excised from fishes were higher than that in muscle tissues. Also, there was significant differences were observed between Chromium concentrations in muscle tissue of Cyprinus carpio with sex but there was not for other fish. In this investigation, we found a positive liner relationship between accumulation lead with age for Rutilus frisii kutum. On the other hand, no significant relationship was found between accumulations of heavy metals with age for other fish. Comparison of the resulted mean concentrations of heavy metals with international standards (WHO, UK (MAFF), NHMRC), showed lower concentrations in liver and muscle tissues of sampled fishes
كليدواژه :
فلزات سنگين , سواحل استان گلستان , كپور , كفال , سفيد
اطلاعات نشر :
تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
مشخصات ظاهري :
بخشي رنگي، جدول، مصور، نمودار
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 41388
كتابنامه :
كتابنامه: ص. 102- 106
موضوع :
ماهي ها- اثر آلودگي آب , ماهي ها- اثر فلزات سنگين , فلزات سنگين- جنبه هاي زيست محيطي , فلزات سنگين- اثر فيزيولوژيكي , فلزات سنگين- سم شناسي
