عنوان :
مقايسه ميزان رعايت استانداردهاي بين المللي ايزو در چكيده هاي فارسي پايان نامه هاي كارشناسي ارشد كتابداري دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال و علوم و تحقيقات از سال 1380-1386
پديدآورندگان :
سه دهي مريم نويسنده
نام دانشگاه :
دانشگاه آزاد اسلامي - واحد تهران شمال
نام دانشكده :
علوم تربيتي وروانشناسي
رشته :
علم اطلاعات و دانش شناسي
كليدواژه زبان طبيعي :
علم اطلاعات و دانش شناسي , كتابداري , رعايت استانداردهاي بين المللي
دامنه موضوعي :
علوم انساني
چكيده :
مطالعه متن كامل پایان نامه ها و آگاهی از نتایج آن ها با توجه به افزایش روزافزون حجم اطلاعات و نبودن فرصت كافی غیر ممكن به نظر می رسد. چكیده پایان نامه ها می تواند راهبردی مناسب برای انتخاب و مطالعه متن اصلی و یا اطلاع از نكات مهم آن برای پژوهشگر باشد.
یكی از روش های اصولی بهینه سازی محتوای اطلاعاتی چكیده ها و ایجاد هماهنگی با توسعه و پیشرفت علمی در سطح بین المللی، بررسی كیفیت چكیده ها، شناخت نقاط قوت و ضعف و تعیین میزان انطباق آن ها با استانداردهای چكیده نویسی است. هدف این پژوهش مقایسه میزان رعایت استانداردهای بین المللی ایزو در چكیده های فارسی، پایان نامه های كارشناسی ارشد كتابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و علوم و تحقیقات از سال 1380- 1386 می باشد. نوع این پژوهش كاربردی است. روش تحقیق سندی – تحلیلی می باشد. برای گردآوری اطلاعات از سیاهه وارسی استاندارد ایزو14 استفاده شد. جامعه مورد مطالعه چكیده های فارسی پایان نامه های كارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و علوم و تحقیقات از 1380 – 1386 است كه از میان تعداد 262 پایان نامه موجود، 156 پایان نامه به روش نمونه گیری احتمالی از نوع طبقه بندی متناسب سیستماتیك انتخاب شد. اطلاعات گردآوری شده بر اساس آمار توصیفی و استنباطی (آزمون T، آزمون F، آزمون كای دو) و از طریق نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته های پژوهش نشان می دهد وضعیت استانداردهای چكیده نویسی در پایان نامه های هر دو واحد مورد بررسی در وضعیت قابل قبولی بوده و هر چه به سال های اخیر نزدیك می شویم میزان رعایت استاندارد های چكیده نویسی در پایان نامه ها بیشتر رعایت شده است بطوریكه در سال 84 و 85 هر یك با 8/14% و سال 86 با 9/53% در وضعیت خیلی خوبی هستند. چكیده پایان نامه های متعلق به مردان و زنان از لحاظ رعایت استانداردهای چكیده نویسی در وضعیت تقریبا مشابه یكدیگر قرار دارد. در بررسی مقوله های موضوعی بیشترین تعداد پایان نامه مربوط به مقوله فناوری اطلاعات و ارتباط اطلاعاتی با 5/20% می باشد. از میان روش های پژوهشی بیشترین روش و ابزار پژوهش به ترتیب پیمایشی با 4/73% و پرسشنامه با 6/%70 می باشد. در مولفه های گزینش شده استاندارد ایزو 214، بیشترین میزان رعایت استاندارد مربوط به «جایگاه چكیده» و «بیان ضمایر به صورت سوم شخص» با 100% و كمترین میزان مربوط به «كلیدواژه های برگرفته شده از متن چكیده» با 9/17% می باشد.
تحلیل یافته های پژوهش نشان می دهد میان ارزیابی چكیده پایان نامه ها بر اساس استاندارد ایزو 214 در دو واحد مورد بررسی (میزان T=27/0-) و در دو گروه زنان و مردان (میزان T=44/0-) تفاوت معناداری وجود ندارد.
هم چنین بین شاخص های بیان نتایج (میزان T=23/5-) در دو واحد تفاوت معناداری وجود دارد. بین ارزیابی چكیده پایان نامه ها بر اساس ایزو 214 در سال های مختلف دفاع تفاوت معناداری وجود دارد. میان ارزیابی چكیده پایان نامه ها بر اساس استاندارد ایزو و مرتبه علمی استاد راهنما رابطه معناداری وجود دارد (میزان كای دو = 12/6).
از جمله محدودیت های پژوهش می توان به در دسترس نبودن استانداردهای چكیده نویسی توسط سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و مشكلات مربوط به تهیه آن ها و نارسائی های پایگاه اطلاع رسانی نمامتن اشاره كرد. در پایان پیشنهاداتی مبنی بر آموزش فهرست نویسی به دانشجویان تحصیلات تكمیلی، تدوین جزوه های آموزشی در این زمینه ارائه شده است. و در نهایت ضرورت رعایت دستورالعمل های منطبق با استاندارد ایزو 214 توسط تهیه كنندگان پایان نامه ها و استادان راهنمایشان توصیه شده است.
