مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تجزيه و تحليل نقشي جمله واره در فارسي : نقش جمله واره در تصوير واقعيت

چكيده :

اين پايان نامه پژوهشي نظري با استفاده از پيكره زباني است و هدف از انجام آن تجزيه و تحليل نقشي )Functional( جمله واره )Clause( در زبان فارسي ، بر مبناي توصيف نقش گرايانه هاليدي (1985) مي باشد. چارچوب نظري اين پژوهش را اصولي تشكيل مي دهد كه هاليدي در فصل پنجم كتاب خود، درآمدي در دستور نقش گرا، )An Introduction to Functional Grammar( (1985) با عنوان نقش جمله واره در تصوير واقعيت )Clause as Representation( معرفي مي كند. در اين فصل ، فرآيند Process به عنوان عنصر اصلي تشكيل دهنده جمله واره معرفي مي گردد و فرآيندهاي زبان انگليسي به سه دسته اصلي و سه دسته فرعي تقسيم مي شوند. در كاربرد اين نظريه براي توصيف نقشي جمله واره در زبان فارسي ، به منظور هماهنگي الگوي ارايه شده با اين زبان ، تغييراتي در آن داده شد و با توجه به پيكره زباني و براساس آنچه كه رشيدي 1992 در مورد زبان دري ، يكي از گويشهاي شرقي زبان فارسي ، انجام داده است فرآيندهاي موجود در جمله واره هاي فارسي به شش گروه اصلي تقسيم گرديد. كه عبارتند از: فرآيندهاي كنشي Material ذهني Mental گفتاري Verbal تشخيصي Idemtifing اسنادي Attributive و تكويني يا وجودي .Existential گونه زباني مورد بررسي در اين پژوهش ، زبان فارسي رسمي نوشتاري افراد تحصيل كرده است كه براي تهيه آن همه كتابهاي درس فارسي در نظام آموزش پيش از دانشگاه ايران بررسي شد و سپس از هر كتاب پنج متن درسي از متون نثر فارسي كه پس از انقلاب مشروطيت نگارش يافته اند.