عنوان :
كتاب و كتابخانه در عصر تيموري
پديدآورندگان :
اميرخاني غلامرضا نويسنده , فدايي غلامرضا نويسنده
نام دانشگاه :
دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي
كليدواژه زبان طبيعي :
عصر تيموري , كتابخانه , كتاب
دامنه موضوعي :
علوم انساني
چكيده :
هدف از اين تحقيق بررسي شرايط، ويژگيها و كاركردهاي كتابخانه ها در دوره تيموريان در ايران است . روش تحقيق تاريخي است . جامعه مورد مطالعه شامل كتاب و كتابخانه هاي ايران در عصر تيموريان است . فرضيه هاي پژوهش عبارتنداز: 1. كتابخانه ها در دوره تيموري اهميت ويژه اي داشته و شاهان تيموري به دلايل گوناگون نسبت به رشد و اعتلاي كتابخانه ها اهتمام داشتند. 2. پاره اي از ملاحظات سياسي و وجود رقابت بين دربارهاي مختلف ، و همچنين مركزيت كتابخانه ها در روند تحولات هنري ، از عوامل اصلي رونق كتابخانه ها محسوب مي شود. 3. دانشمندان ، نويسندگان و هنرمندان از كتابخانه ها به عنوان مامني براي تحقيق ، تاليف و هنرآفريني سود مي جويند و در واقع كتابخانه ها همانند يك آكادمي هنري عمل مي نمايند. نتايج بررسي نشان مي دهد حكومت تيموريان در ايران (1370-771/1505-911) از دورانهاي پرفراز و نشيب و سرشار از تناقض در تاريخ ايران است . شاهان تيموري از يك سو به جنگ و نبرد مي پردازند و از ديگر سو در دربار خود با حمايت از هنرمندان و نويسندگان ، موجب ظهور شاهكارهاي هنري مي گردند.مهمترين و بارزترين نهاد فرهنگي كه در حكومتهاي تيموري به چشم مي آيد، كتابخانه هاست و علت آن ماهيت كتابخانه هاي آن زمان است . آنچه كه از كتابخانه هايي اين دوره به ذهن پديد مي آيد، نه كتابخانه هاي عمومي و نه كتابخانه هاي اين دوره به ذهن پديد مي آيد، نه كتابخانه هاي عمومي و نه كتابخانه هاي مدارس و مساجد، بلكه كتابخانه هاي باشكوه دربار سلاطين و شاهزادگان تيموري است كه به انواع كتب نفيس و شاهكارهاي پديد آمده در دارالصنايع هاي كتاب سازي و كتاب آرايي مزين شده است . كتابداران غالبا چهره هاي شناخته شده هنري هستند كه هم و غم خود را آفرينش بدايع هنري قرار داده اند. به طور كلي ، دوره تيموري ، دوران افت تفكر عقلي و فلسفي و در عوض روزگار شكوفايي هنر و هنرمندان است . دو هنر نقاشي و خوشنويسي در اين عصر به اوج شكوفايي رسيده و شاهكارهايي در كتابخانه هاي تيموري آفريده مي شود. هر چندنقش اين كتابخانه ها در ارتقاي فرهنگ عمومي كمرنگ است ولي اهميت هنري آنها تا بدان حد است كه خاستگاه مكاتب هنري زمان خود محسوب مي شوند. از جمله علل رونق كتابخانه ها، وجود كتابخانه ها به عنوان مكاني براي تاليف و تحقيق و مامني براي محققان و مولفان بايد دانست . رقابت بين دربارهاي مختلف سلاطين تيموري و افتخار آنها به داشتن كتابخانه هاي باشكوه و به خدمت درآوردن نخبگان فرهنگ ، نقش مسايل سياسي را پررنگتر مي نمايد. اين مسيله در كنار اهتمام امراي تيموري به كسب مشروعيت از طريق فرهنگ به خوبي مي تواند توجيه كننده حمايتهاي دولتمردان از كتابخانه ها باشد. و با كمرنگ شدن تعصبات مذهبي ...
يادداشت :
+مركز اطلاع رساني و خدمات علمي جهاد سازندگي
