مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - نقشهاي معنايي - منظوري جملات پرسشي در اشعار مهدي اخوان ثالث و فروغ فرخزاد براساس نظريه كنش هاي گفتاري و نظرگاههاي در شعر فارسي

چكيده :

متداولترين مقوله هاي دستوري در زبانهاي دنيا جمله هاي خبري ، پرسشي ، امري است كه بطور بنيادي ، به ترتيب براي بيان مقوله هاي معنايي - منظوري خبر،سوال و فرمان به كار مي روند. مطالعات نوع شناسي زبان حاكي از آن است كه معمولا در كاربرد روزمره ، نمي توان همواره رابطه اي يك به يك بين شكل دستوري جملات و مقولات معنايي - منظوري مربوط به آنها برقرار كرد. اين موضوع در ادبيات ، به ويژه در شعر، به مسيله اي فراگير تبديل مي شود چرا كه شعر نگرشي احساسي و مخيل به جهان درون و برون است . لاجرم ، اين نوع نگرش با زبان عاطفي و مخيل هم بيان مي شود. در چنين زباني است كه واژه ها و جملات در معناي عادلي و اصلي خود به كار نمي روند. تحقيق حاضر نيز پي كشف نقشهاي معنايي - منظوري جملات پرسشي در شعر مهدي اخوان ثالث و فروغ فرخزاد است . در راه نيل به اين هدف ، معروفترين اشعار اخوان در بحر رمل نيمايي و بحر هزج نيمايي و در مورد فروغ فرخزاد، اشعار دو دفتر اسير و ديوار انتخاب شدند و كاركردهاي مجازي جملات پرسشي به كار رفته در آنها براساس مقولات معنايي - منظوري تعيين شده توسط سيروس شميسا 1376 معين گرديد. از يافته هاي قابل توجه تحقيق اين است كه از ميان 27 مقوله معنايي - منظوري استفهام ، فروغ فرخزاد 15 مورد و اخوان ثالث 12 مورد را در شعر خود به كار گرفته اند. پركاربردترين كاركرد مجازي جملات پرسشي در شعر فروغ فرخزاد، مقوله نفي موكد مي باشد.