كليدواژه زبان طبيعي :
دوره صفويه , هند , زبان فارسي سده , ادب فارسي , دوره قاجاريه , آذركيوان , آذر كيوانيان , دساتير , ادبيات فارسي , عرفان
چكيده :
در عصر صفوي گروهي از ايرانيان با پيشواي خود بنام >>آذركيوان << كه وي را عارف و حكيمي كامل مي دانستند از شيراز به هندوستان مهاجرت كردند. آنها آثاري چون شارستان و دبستان مذاهب را تاليف كرده و كتاب >>دساتير<< را كه كتابي آسماني مي پنداشتند ترويج نمودند. اين كتاب به زباني ناشناخته نوشته و به فارسي سره ترجمه شده است . نويسندگان دساتير و ساير آثار آذركيواني اصرار داشته اند زبان فارسي ناب و سره را بكار ببرند و از همين رو بسياري از واژه هاي مورد نياز خود را ابداع كردند. اين واژه ها بعدها از طريق لغتنامه هايي كه در هند نوشته شده و بخصوص از طريق فرهنگ برهان قاطع به آثار شعرا و نويسندگان عصر قاجار و پس از آن راه يافت و به واژهاي دساتيري مشهور گشت و هنوز نيز برخي از آنها در زبان فارسي بكار مي رود. در رساله حاضر كوشش شده ظهور آذركيوانيان و دساتير به عنوان يك پديده در تاريخ انديشه و زبان از همه جوانب مورد بررسي قرار گيرد. براي ابتكار پس از مقدمه اي كلي و بررسي پيشيتع اخقيقات ، نخست زمينه تاريخي و فرهنگي اين پديده در ارتباط با محيط فرهنگي ايران عصر صفوي و نيز فضاي فرهنگي خاص هندوستان در عهداكبر شاه گوركاني مورد پژوهش قرار گرفته و سپس با تكيه بر اطلاعات موجود شخصيت آذركيوان ترسيم شده است . آنگاه با جستجو در آثار بازمانده آذركيواني سعي شده انديشه هاي آنان كه تاكنون از آن غفلت شده در زمينه هاي ديني ، فلسفي ، عرفاني و اساطيري كه علي رغم بهره گيري از منابع گوناگون يك جهان بيني مستقل را تشكيل مي دهد استخراج و تدوين و ارزيابي گردد. فصلي از پايان نامه نيز به تجزيه و تحليل دستوري و واژگاني زبان ناشناخته دساتيري و استخراج و واژه نامه ليتكوب آن اختصاص دارد. اما مفصلترين بخش اين پايان نامه را واژه نامه واژه هاي مشهور به لغات دساتيري تشكيل مي دهد.
