مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري

چكيده :

محدوده جغرافيايي اين تحقيق ، ناحيه جنوب خراسان است كه خود بخشي از قهستان به شمار مي رود اين ناحيه به دليل مجاورت با مرزهاي سياسي كشور و شرايط خاص اكولوژي به خصوص حاكميت اقليم خشك و كمبود منابع آب و همچنين به واسطه اهميت نسبي بخش روستانشين و تعداد فراوان آباديها از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد. شهر بيرجند به دليل موقعيت جغرافيايي خاص و عملكردهاي متنوعش ، نسبت به ساير شهرهاي خراسان جنوبي در موقعيتي برتر قرار گرفته و به صورت مركزي براي ناحيه مورد بحث درآمده است در اين بررسي پيشينه تاريخي شهر مزبور، خصوصيات شهري ، سير تحول و تغييرات كالبدي آن طي دهه هاي اخير مورد توجه واقع شده است . نظر به جاذبه شديد كلان شهر منطقه يعني مشهد و همچنين تهران كه بخش عمده جمعيت ، اعتبارات ، سرمايه ها و امكانات را پولاريزه نموده اند، ضمن بررسي ميزان تاثيرگذاري نقاط مزبور بر روي نقاط شهري و روستايي جنوب خراسان ، راه حلهايي براي جلوگيري از انتقال جمعيت و امكانات ناحيه به سوي شهرهاي يادشده پيشنهاد گرديده است از آنجا كه نظير چنين عدم تعادلي در داخل ناحيه و ميان نقاط روستايي از يك طف و شهر بيرجند به عنوان مهمترين شهر ناحيه از طرف ديگر محتمل بوده است ، لذا روابط شهر و روستا در محدوده مزبور مورد مطالعه قرار گرفته و ملاحظه شده است كه شهر بيرجند با نقش برتر خود در ناحيه مازاد درآمد روستاييان را از طريق مبادله اضافه توليد آنها (بخصوص زرشك ، زعفران ، قالي و قاليچه )جذب نموده بطور پيوسته بر وزن و اهميت وقدرت خود اضافه مي نمايد...