عنوان :
پژوهشي درباره افعال مركب
پديدآورندگان :
باطني محمدرضا نويسنده , رستم پور ژاله نويسنده
نام دانشگاه :
دانشگاه تهران
كليدواژه زبان طبيعي :
زبان و زبانشناسي , زبان فارسي , فعل مركب , دستور زبان فارسي , دستورنويسان
دامنه موضوعي :
علوم انساني
چكيده :
آنچه در اين رساله مورد پژوهش قرار گرفته يك بررسي معنايي از روندهاي تركيب افعال مركب است تا عواملي كه تحت تاثير آنها عنصر غيرفعلي يا جزء واژگان فعل مركب مي تواند چند فعل ساده را بخود بپذيرد دريابيم . اين پژوهش براساس بررسي تقريبا سه هزار فعل مركب است كه از كتابها، مجلات روزنامه ها و نوشته هاي روزمره استخراج شده و طبقه بندي گرديده اند. در تعريف فعل مركب بين دستورنويسان اختلافات بسياري مشاهده مي شود. ولي بطور كلي آنچه در ساخت افعال مركب مهم مي باشد اين است كه هر گاه جزء عنصر فعلي غالبا بعمل آمده است مانند: خواب ديدن ، بدست گرفتن و غيره . معيار ساختماني "جزء واژگاني + عنصر فعلي " براي تشخيص فعل مركب كافي نمي باشد زيرا تركيبهاي نحوي دگري وجود دارند كه فعل مركب محسوب نمي گردند ولي از نظر تجزيه روساختي شبيه فعالهاي مركب اند مانند آب خوردن ، كتاب خريدن و غيره . در اينجا ملاك ما براي تشخيص و بازشناختن افعال مركب ملاك معنايي است . بدين معني كه عنصر فعلي فعلهاي مركب معناي واژگاني و اصلي خود را كم و بيش از دست داده و غالبا بطور استعاري بكار مي روند. مثلا در زن گرفتن و فرياد كشيدن ، قسم خوردن . در اينگونه افعال نمي توان معناي تركيب را از تلفيق معناي اجزاء سازنده آن استنباط كرد و تركيب فعل مركب غالبا جنبه اصطلاحي دارد.
