36158

مشخصات زبرزنجيري در زبان فارسي

وحيديان تقي نويسنده , رضايي جمال نويسنده

دانشگاه تهران

دكتري

248

1351

واحد تكيه از فارسي , زبان فارسي , زبان و زبانشناسي , نوا , خصوصيات زبرزجيري , نوادي , آهنگ

علوم انساني

پژوهش حاضر به بررسي تكيه (نوا) ، آهنگ (دنش ) و درنگ (مكث ) از مشخصات زبرزنجيري زبان فارسي پرداخته است . در ايران اولين كسي كه سخن از تكيه و آهنگ نوشت مرحوم فوادي است . وي در مقاله اي بنام آهنگ موسيقي " مجله مهر شماره 11، 1311) تكيه كلمه را "آهنگ لفظي " و تكيه جمله را "آهنگ منطقي " ناميد. بعدها دكتر خانلري واژه تكيه را بجاي آهنگ لفظي بكار برد. كلمه آهنگ نيز صرفا بجاي intonation بكار رفت . فارسي مورد توصيف در اين رساله فارسي تحصيل كرده هاي تهراني است . در بحث تكيه (نوا) علاوه بر استفاده از زبان فارسي ، فارسي معيار نيز مورد نظر بوده است . پديده هايي كه بر - نه در - زنجيره گفتار هستند پديده هاي زبر زنجيري نام دارند. اين پديده ها تجزيه دو گانه بويژه تجزيه دوم را نمي پذيرند. به گفته مارتينه ويژگيهاي فيزيكي پديده هاي زبر زنجيري به ضرورت در هر گفته هست و ميان وجود و عدمشان انتخاب نيست . كساني كه پديده هاي زبر زنجيري فارسي را از ديدگاه مكتب زبانشناسي امريكايي مطالعه نموده اند آنها را واج گرفته اند. تكيه وسيله اي است كه واژه را در جمله برجسته مي سازد. تكيه معمولا مستلزم وقوع همزمان تغيير درجه زير و بمي و تغيير كشش (شدت ) روي هجاي مناسب واژه تكيه دار است . دكتر خانلري معتقد است ك ارتفاع (درجه زير و بمي ) و شدت كشش هجاي تكيه برفارسي از هجاي بي تكيه بيشتر است .

دانشگاه تهران

فارسي