كليدواژه زبان طبيعي :
فرآيند اسم ساز , زبان فارسي , مصدر , اسم مصدر , دستور گشتاري , دستور زبان فارسي , چامسكي , نظريه قاموس گرا , زبان و زبانشناسي
چكيده :
رساله حاضر فرآيندهاي اسم ساز در زبان فارسي را مورد بررسي قرار داده است . براساس نظريه قاموس گراي چامسكي ، اسم در زبان فارسي با توجه به ساختمان آن طبقه بندي مي شود. اسم بر اساس ملاك "تعداد تكواژهاي قاموسي " قابل تقسيم به دو گروه ساده و مركب و براساس "داشتن يا نداشتن ريشه فعلي " هر يك از دو گروه مذكور قابل تقسيم به دو گروه كوچكتر بنامهاي اسم ساده با و بدون ريشه فعلي ، اسم مركب و با بدون ريشه فعلي هستند. اسم هايي كه ريشه فعلي ندارند- اسم ساده با ريشه فعلي و اسم مركب با ريشه فعلي - به گروههاي كوچكتر مانند مصدر و اسم مصدر و ... طبقه بندي مي شوند. در مثالهاي زير در برابر جمله هاي 1- الف - ج - گروههاي اسمي "مصدري " (2- الف - ج ) و گروههاي اسمي "اسم مصدري " (3 - الف - ج ) را داريم : 1) الف - علي گفت 2) الف - گفتن علي 3) گفتار/ گويش علي ب - علي جنگيد ب - جنگيدن علي ب - جنگ علي ج - علي خنديد ج - خنديدن علي ج - خنده علي ميان اسم مصدرها و مصدرهاي زبان فارسي سه تفاوت عمده وجود دارد كه عبارتند از: 1) مصدرها زيا نيستند ولي اسم مصدرها از زايايي محدودي برخوردار هستند. 2) ميان هر مصدر و فعل مرتبط با آن يك رابطه منظم و قانونمند معنايي حاكم است ولي چنين رابطه اي در ميان اسم مصدر و فعل مرتبط با آن وجود ندارد. 3) مصدرها به لحاظ ساختمان دروني ، ساختي جمله واره دارند، ولي اسم مصدرها در ژرفساخت يك گروه اسمي هستند.
