مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - جلوه هاي مجاز در نهج البلاغه

چكيده :

اين رساله ، مستمل بر يك پيشگفتار، يك مقدمه و متن اصلي در رابطه با موضوع است . در پيشگفتار هدف از انتخاب موضوع و شيوه نگارش آن توضيح داده شده ، و در مقدمه بحث كوتاهي شده است در رابطه با مجاز كه همان نقل لفظ از معناي وضع شده براي آنست به معناي ديگري كه مناسب آنست . و معناي لغوي و اصطلاحي مجاز اشتقاق مجاز در قرآن كريم و استعمال لفظ مجاز در نهج البلاغه ، مفهوم مجاز از ديدگاه ارباب بلاغت شروط تحقق مجاز و اقسام كلي مجاز يعني مجاز لغوي و مجاز عقلي و جايگاه هر كدام در فنون بلاغت مورد بحث قرار گرفته در اين رابطه كتب متاخرين از علماي بلاغت از جمله شرح المختصرتفتازاني اساس كار قرار گرفته و به اقسام مجاز لغوي مرسل و غيرمرسل (استعاره ) اشاره و مصاديقي از قرآن و نهج البلاغه و متون ادبي ديگر آورده شده است ، همچنين نظر برخي علماء كه استعاره در واقع تشبيه است ولي ابلغ از تشبيه ذكر شده با اين توجيه كه ذكر مشبه و مشبه به در تشبيه ، نشانه تباين آندوست ولي در استعاره حذف يكي از طرفين نشانه اتحاد آندوست ، گويا در اثبات مساوي بودن آندو تاكيد و تحكيم كرده و به اتحاذ قايل شده ايم ، ضمنا در بيان استعاره و اقسام آن ، تحليلي از استعاره در مورد خداي سبحان شده و به بليغ ترين نوع استعاره يعني تمثيل كه حد شيوع و عامش همان مثل است اشاره شده كه ارزش ممتازي در ادبيات عرب دارد. همچنين براي بررسي جلوه هاي مجاز در نهج البلاغه از خطبه 1 تا 110 مصاديق مجاز با استفاده از برخي شروح از جمله شرح ابن ابي الحديد و شرح ابن ميثم كه شروحي هستند جامع و حاوي نكات بلاغي و ادبي زيبا استخراج و به شرح و توضيح نوع مجاز در آن پرداخته ، مخصوصا خطبه 1 و خطبه 3 ...