چكيده :
در بررسي ما كه در عرض 5 سال بصورت گذشته نگر صورت پذيرفته است تعداد 14 مورد بيمار مبتلا به سل موسكولواسكلتال وجود داشت . اين بيماران چند ماه بعد از شروع علايم باليني به نحوي به مركز ارتوپدي ارجاع شده و بعد از اقدامات تشخيصي اوليه تحت درمان و جراحي قرار گرفته اند خوشبختانه اكثر اين بيماران درمراحل اوليه بيماري بوده و درمانهاي انجام شده بازده موثري داشته است . در اين پاياننامه ابتدا به بررسي عمومي و باكتريويولوژيك و ايمونولوژيك بيماري سل و عوامل دفاع بدن در مقابل باكتري سل پرداخته شده ، شرحي بر سل موسكواسكلتال ذكر كرده ايم سپس نتايج حاصل از بررسي بيماران مبتلا در اين بررسي گذشته نگر 5 ساله را بتفصيل مورد بحث قرار داده ايم .