مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - روغن پنبه دانه تركيبات شيميايي و آزمايشهاي آن

چكيده :

روغن پنبه دانه مايعي است كه از اقسام دانه هاي پنبه مانند گوسي پيوم ارياسيوم - گوسي پيوم باربادنس - گوسي پيوم آربوريوم و گوسي پيوم هيرسوتوم در اثر فشار و بلاخره تصفيه بدست مي آيد. رنگ آن از زرد پريده تازرد كاهي تغيير ميكند واگر خوب تصفيه و خالص باشد يك مايع زلال و شفافي ميباشد. روغن پنبه دانه بدون بو بوده و طعم آن كمي شيرين و روغني است در آب غير محلول در الكل كمي روغني است ولي در اثر كلروفورم - سلفور دوكربن كاملا محلول ميباشد. در روغنهاي چرب نيز حل ميگردد. روغن پنبه دانه خالص در صفر درجه منجمد ميگردد. وزن مخصوص آن در 15 درجه حرارت مابين 922 - 923 تغيير مينمايد در اثر مرور زمان وزن مخصوص آن بالا ميرود در صورتيكه انديس يد آن بطور خفيف پايين مي آيد. روغن پنبه دانه خالص بايد عاري از روغنهاي كنجد - بزرك - منداب و ساير روغنها باشد. گيليسيريدهاي آن از لينوليين - اوليين - پالمتين - آراشيدين - استيارين و ميريستيتين تشكيل شده اند. روغن پنبه دانه به مناسبت ارزاني قيمت به عنوان تقلب وارد ساير روغنهاي خوراكي گران قيمت ميشود. مانند روغن زيتون - روغن بادام شيرين - روغن كرچك و غيره و براي اين منظور روغن پنبه دانه را خوب تصفيه نموده و سپس با روغنهاي مذكور مخلوط مي نمايند كه البته با در نظر گرفتن واكنشهاي اختصاصي و واكنشهاي رنگي اين تقلب به سهولت آشكار ميگردد. بعضي اوقات روغن پنبه دانه خود نيز دستخوش تقلب واقع ميشود و روغنهايكه بعنوان تقلب وارد آن مي شوند عبارتند از: روغن بزرك - روغن كنجد - روغن منداب - روغن كاني (پارافين ) كه آنهم از روي واكنشهاي مربوط معلوم ميگردد. روغن پنبه دانه در داروسازي تقريبا مصرفي ندارد و بيشتر آنرا در دامپزشكي بصورت لينيمانها و در داخل پمادها و غيره بمصرف ميرسانند و چنانچه گذشت اين روغن را بيشتر با روغنهاي خوراكي مخلوط كرده و استفاده مي نمايند.